ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ.

Του Αρχιμανδρίτη π. Βαρνάβα Λαμπρόπουλου.

Πρέπει να δίνωμε σημασία στα όνειρα;Ένα ερώτημα που μας απασχολεί συχνά. Μας απασχολεί εντονότερα, μετά από μια νύκτα που είδαμε κάποιο τρομακτικό όνειρο. Και όχι σπάνια μας συγκλονίζει το γεγονός ότι κάποιο όνειρο που είδαμε, βγήκε αληθινό! Τότε είναι που θεριεύει η πίστη μας στα όνειρα. Και σιγά-σιγά καταντάμε να τα θεωρούμε ΣΙΓΟΥΡΕΣ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ για το τι θα μας συμβεί στο μέλλον.
Πρέπει, λοιπόν, να πιστεύουμε στα όνειρα;Ας μη βιαστούμε να δώσουμε απάντηση. Ποτέ δεν πρέπει να δίνουμε βιαστικές απαντήσεις σε ερωτήματα της πνευματικής ζωής. Ούτε πρέπει να στηριζόμαστε μόνο στη δική μας «σοφία» και στη δική μας «πείρα» για να απαντήσουμε σε τέτοια ερωτήματα. Ας μην είμαστε τόσο σίγουροι, ότι τα ξέρουμε όλα! Και ας έχωμε την σύνεση να ρωτάμε τους ΑΛΗΘΙΝΑ ΣΟΦΟΥΣ και ΑΛΗΘΙΝΑ ΠΕΠΕΙΡΑΜΕΝΟΥΣ δασκάλους και οδηγούς της πνευματικής ζωής: τους ΑΓΙΟΥΣ. Κάτω, λοιπόν, από το δικό τους φως, κάτω από το φως των αγίων ας εξετάσωμε πρώτα, κάποια επί μέρους ερωτήματα. Και οι απαντήσεις σ' αυτά τα ερωτήματα, θα μας βοηθήσουν να απαντήσωμε και στο ερώτημα, αν τελικά πρέπει να δίνωμε σημασία στα όνειρα.
1ο ερώτημα: ΑΠΟ ΠΟΙΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ;
Απάντηση: Τρεις είναι οι αιτίες που προκαλούν τα όνειρα:α. Οι δικές μας επιθυμίες και σκέψεις κατά την διάρκεια της ημέρας,β. ο Θεός και το θέλημά Του, καιγ. ο διάβολος και οι παγίδες του. Την πρώτη αιτία την καταλαβαίνομε καλά, αν θυμηθούμε την παροιμία: «ο πεινασμένος, στον ύπνο του καρβέλια βλέπει». Κατά παρόμοιο τρόπο, όπως μας εξηγεί ο άγιος Μάξιμος, και ό διψασμένος βλέπει νερό. Ο γαστρίμαργος φαντάζεται ποικιλίες φαγητών. Ο φιλήδονος φαντάζεται μορφές γυναικών. Ο κενόδοξος ονειρεύεται δόξες και χειροκροτήματα. Ο φιλάργυρος βλέπει ότι κέρδισε το λαχείο. Ο μνησίκακος ονειρεύεται την εκδίκηση κατά του άνθρωπου που τον λύπησε. Και ο φθονερός παραμιλάει από την χαρά του, όταν ονειρευτεί ότι υποφέρει εκείνος τον οποίον φθονεί. Τα πιο συνηθισμένα, λοιπόν, όνειρα έχουν τη ρίζα τους στα δικά μας πάθη και στις δικές μας επιθυμίες. Όχι στον Θεό ή στον διάβολο. Το πολύ-πολύ να βρει ευκαιρία ο διάβολος εκμεταλλευόμενος τα πάθη και τις επιθυμίες μας, να μας εμπαίξει και να μας ξεγελάσει. Και να μας παρουσιάσει στον ύπνο μας, τα οποιαδήποτε «καρβέλια», με τέτοιο τρόπο που να νομίσουμε ότι μας τα στέλνει ο Θεός!Όταν, λοιπόν, δούμε στον ύπνο μας ότι ικανοποιήθηκε κάποια έντονη επιθυμία μας, ας μη βιαστούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα, ότι εισακούσθηκαν . . . οι προσευχές μας! Ας μην είμαστε σίγουροι, ότι έτσι μας θυμήθηκε ο Θεός! Ίσως . . . κάποιος άλλος μας θυμήθηκε, και βρήκε την ευκαιρία να μας κοροϊδέψει.
2ο ερώτημα: ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΜΕ ΣΙΓΟΥΡΙΑ ΝΑ ΔΙΑΚΡΙΝΟΥΜΕ ΑΠΟ ΠΟΥ ΠΡΟΗΛΘΕ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΠΟΥ ΕΙΔΑΜΕ;
Απάντηση: Μόνο οι άγιοι έχουν τόσο φωτισμένη διάκριση, ώστε να ξεχωρίζουν, αν κάποιο όνειρο προέρχεται σίγουρα από τον Θεό ή από τον διάβολο ή από προσωπικούς λογισμούς και επιθυμίες. Κι όμως, ιδιαίτερα οι άγιοι, είναι πολύ «κουμπωμένοι» απέναντι στα όνειρα. Η ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ, τους κάνει να είναι πολύ επιφυλακτικοί. Να μην εμπιστεύονται τον λογισμό τους. Ξέροντας από πρώτο χέρι την πονηρία του διαβόλου, φοβούνται μήπως κρύβονται δαιμονικές παγίδες πίσω από δήθεν θεϊκά όνειρα. Και ο μόνος τρόπος για να ξεφύγει κανείς από τις παγίδες του διαβόλου είναι η ταπεινοφροσύνη. «Ποιοί είμαστε εμείς λέγει ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος, που φθάσαμε σε τέτοια μέτρα αρετής, ώστε να βλέπωμε οπτασίες αγγέλων;»Όταν, λοιπόν, άγιοι του ύψους του αγίου Εφραίμ θεωρούν ανάξιο τον εαυτό τους να δουν αγγέλους, πως τολμάμε εμείς να θεωρούμε πολύ φυσικό (!) ότι είδαμε στον ύπνο μας τον Χριστό ή την Παναγία; Όταν οι άγιοι ομολογούν, με ταπείνωση, ότι δεν μπορούν να διακρίνουν, τι κρύβεται πίσω από το κάθε όνειρο, πως εμείς «κόβουμε το κεφάλι μας», ότι το τάδε όνειρο που είδαμε ήταν θεϊκό; Τότε και ο διάβολος «κόβει το κεφάλι του» ότι δεν έχομε ίχνος ταπείνωσης. Και άρα μπορεί άνετα με τις παγίδες του να μας «χορέψει στο ταψί»!

3ο Ερώτημα: ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΕΠΙΦΥΛΑΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΑ ΟΝΕΙΡΑ, ΜΗΠΩΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΦΟΒΟΣ ΝΑ ΘΕΩΡΗΣΩΜΕ «ΔΑΙΜΟΝΙΚΗ ΠΑΓΙΔΑ» ΚΑΠΟΙΟ ΟΝΕΙΡΟ ΠΟΥ ΟΝΤΩΣ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΕΟ; ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΑΓΕ ΑΜΑΡΤΙΑ ΝΑ ΜΗ ΔΩΣΩΜΕ ΣΗΜΑΣΙΑ ΣΕ ΕΝΑ ΟΝΕΙΡΟ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΜΑΣ ΜΕΤΑΦΕΡΕΙ ΕΝΑ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ; ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ «ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΑ ΞΕΡΑ ΝΑ ΚΑΨΩΜΕ ΚΑΙ ΤΑ ΧΛΩΡΑ»;
Απάντηση: Ο άγιος Αντώνιος μας εγγυάται, ότι, αν μαζί με τα ξερά (δαιμονικά) κάψουμε και μερικά χλωρά (θεϊκά) όνειρα, (από φόβο μήπως πέσωμε σε δαιμονική παγίδα), δεν πρόκειται να θυμώσει ο Θεός μαζί μας! Και μας το εξηγεί με ένα ωραιότατο παράδειγμα:Ένας νοικοκύρης, μετά από μακρινό και πολυχρόνιο ταξίδι, γυρίζει στο σπίτι του. Είναι νύκτα. Σκοτάδι. Χτυπάει την πόρτα και φωνάζει στο θυρωρό να του ανοίξει. Ο θυρωρός όμως δεν πείθεται στην φωνή του αφεντικού του. Και ΔΕΝ ΤΟΥ ΑΝΟΙΓΕΙ. Φοβάται μήπως είναι κάποιος άλλος, που προσποιείται την φωνή του αφεντικού του, για να τον εξαπατήσει: να καταφέρει να μπει μέσα και να κλέψει. Όταν λοιπόν ξημερώσει, πως θα φερθεί το αφεντικό στον πιστό θυρωρό;Όχι μόνο δεν θα τον τιμωρήσει που δεν του άνοιξε, αλλά και ΘΑ ΤΟΝ ΕΠΑΙΝΕΣΕΙ! Θα του πει «μπράβο»! Γιατί κι αυτή ακόμα την φωνή του κυρίου του, την θεώρησε πλάνη, από φόβο μήπως μπει κάποιος κλέφτης. Επομένως, όταν δεν δίνωμε σημασία ακόμη και σε όνειρα που μας φαίνονται 100% θεϊκά, όχι μόνο ΔΕΝ ΑΜΑΡΤΑΝΟΜΕ, αλλά θα ακούσουμε από τον Θεό και «μπράβο» για την ταπείνωση και την προσοχή μας!Μετά από αυτά αναρωτιέται κανείς: Άραγε σε ποια άλλα όνειρα θα άξιζε να δώσει κανείς σημασία; Αφού ούτε στα όνειρα που μας φαίνονται 100% θεϊκά δεν πρέπει να δίνει κανείς σημασία, μήπως πρέπει όλα ανεξαιρέτως τα όνειρα να τα πετάμε στο καλάθι των άχρηστων; Αλλά ας διατυπώσωμε και ένα τελευταίο ερώτημα, που μερικοί το χρησιμοποιούν σαν επιχείρημα πίστεως στα όνειρα.
4ο Ερώτημα: ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΔΑΙΜΟΝΙΚΟ ΕΝΑ ΟΝΕΙΡΟ ΠΟΥ ΒΓΗΚΕ ΑΛΗΘΙΝΟ; ΜΠΟΡΕΙ ΑΡΑΓΕ Ο ΣΑΤΑΝΑΣ ΝΑ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ;
Απάντηση: Τίποτε δεν προγνωρίζουν οι δαίμονες, βεβαιώνει ο άγιος Αντώνιος. Απλώς από αυτά που βλέπουν και ακούνε υποπτεύονται και συμπεραίνουν αυτά που πρόκειται να συμβούν. «Ρίχνουν στα άδεια για να πιάσουν στα γεμάτα». Τι το σπουδαίο, δηλαδή, αν δουν κάποιον να ετοιμάζεται να μας επισκεφθεί, και νάρθουν αυτοί νωρίτερα να μας το σφυρίξουν; Οι δαίμονες ΜΟΝΟ αυτά που βλέπουν, τα αρπάζουν σαν κλέφτες, και σαν κατάσκοποι τρέχουν γρηγορώτερα και μας τα αναγγέλλουν!Εξ άλλου παρόμοιες προγνωστικές ικανότητες έχουν και οι γιατροί σχετικά με την εξέλιξη μιας νόσου, και οι μετεωρολόγοι σχετικά με την εξέλιξη του καιρού. Πηγή όμως της πρόγνωσης τους δεν είναι κάποια μυστική αποκαλυπτική δύναμη, αλλά η παρατήρηση και η πείρα παρόμοιων καταστάσεων. Και ο διάβολος είναι ατσίδας και στα δύο. Και στην παρατήρηση των σφαλμάτων μας, και στην τεράστια πείρα της αφέλειας μας και της επιπολαιότητας, με την οποία αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα της πνευματικής ζωής. Άρα, ο διάβολος δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον. Απλώς προσπαθεί ρίχνοντας άδεια (δηλαδή με κάποιες ευλογοφανείς «προβλέψεις») να πιάσει γεμάτα (δηλαδή να κερδίσει την εμπιστοσύνη των αφελών ανθρώπων). Και ο άγιος Αντώνιος, που δεν του ξέφευγε κανένα τερτίπι του διαβόλου, καταλήγει στην εξής συμβουλή:«Ακόμη κι όταν οι δαίμονες μας λένε κάτι για το μέλλον, ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ να τους αντικρούουμε και να τους ανατρέπουμε ΜΕ ΤΗΝ ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ ΜΑΣ και ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΜΑΣ. Γιατί, απλούστατα, δεν έχομε την ανάγκη τους!». Όποιος έχει την ανάγκη τους, ας δέχεται ό,τι του σφυρίζουν στα όνειρα. Και ας τους συμβουλεύεται μέσω των μέντιουμ και των αστρολόγων! Μόνο που έτσι παύει να είναι « δούλος Χριστού»! Και γίνεται παίγνιο (κοινώς «κλοτσοσκούφι») των δαιμόνων!Μετά τα όσα αναφέραμε παραπάνω, αβίαστα βγαίνει το συμπέρασμα ότι: Η ΠΙΣΤΗ ΣΤΑ ΟΝΕΙΡΑ όχι μόνο ΔΕΝ ΩΦΕΛΕΙ ΣΕ ΤΙΠΟΤΕ, αλλά και ΚΡΥΒΕΙ ΤΕΡΑΣΤΙΟΥΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ.
Τα μόνα όνειρα που ωφελούν, λέγει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, είναι τα όνειρα που μας θυμίζουν την Μέλλουσα Κρίση. Το φοβερό Δικαστήριο της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού. Αλλά και αυτά, αν αντί να μας παρακινούν σε περισσότερη μετάνοια μας οδηγούν σε απόγνωση, πρέπει να τα περιφρονούμε. Και να μη τα πιστεύουμε. Να προσθέσουμε και κάτι τελευταίο: Δικαιολογείται κάποια προσοχή σε κάποια όνειρα, μόνο όταν επαναληφθούν αρκετές φορές. Αλλά και τότε δεν προσπαθούμε να τα ερμηνεύσωμε μόνοι μας, ή με την βοήθεια της γειτόνισσας! Αλλά τρέχομε να τα θέσωμε στην κρίση του πνευματικού μας πατρός. Πρέπει κάποτε να καταλάβωμε, ότι: Αν σε όλα τα πράγματα επιτρέπονται αυτοσχεδιασμοί, στο μόνο που ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΝΑ ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΖΟΥΜΕ, είναι ΣΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΜΑΣ ΖΩΗ. Και μάλιστα όσο ζούμε στην «νύκτα» της παρούσης ζωής, που είναι πολλοί οι κλέφτες που θέλουν να μας «ληστέψουν»!. . .