Κυριακή 27 Απριλίου 2008

Αναστάσιμο Μήνυμα του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου

26/4/2008

«Δεύτε λάβετε φως, εκ του ανεσπέρου φωτός» :Σε εποχές που το σκοτάδι προσπαθεί να επιβληθεί στη ζωή των ανθρώπων, νοιώθω έντονη την ανάγκη να απευθυνθώ προς εσάς, ως πατέρας προς τέκνα και ως αδελφός προς αδελφούς, και να σας προσκαλέσω στο σπίτι μας, στην Εκκλησία, για να μοιραστούμε το φως και τη χαρά της Αναστάσεως.

Ελάτε να πάρετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός. Ελάτε να μοιραστούμε το φως που δεν βραδιάζει ποτέ. Σε κάθε γωνιά της γης το σκοτάδι επιμένει φορτικά και αδυσώπητα να επιβάλλει την κυριαρχία του στη ζωή του κόσμου.
Από άκρου εις άκρον της Οικουμένης υπάρχουν μάτια σκοτεινιασμένα από τη φτώχεια, τη δυστυχία και τις δοκιμασίες που γεννούν η πλεονεξία, η απανθρωπιά, η σκληροκαρδία και ο εγωκεντρισμός των ισχυρών της γης.
Μέρη που θα έπρεπε να λάμπει ο ήλιος, φωτίζονται από τις πυρκαγιές των πολέμων. Και όσο τα πάθη συσκοτίζουν την εικόνα Θεού στον άνθρωπο, υποδουλώνοντας την ψυχή του και επιτρέποντας στην αμαρτία να ευτελίζει και να αμαυρώνει την ομορφιά της ζωής που μας χάρισε ο Θεός, τόσο ο άνθρωπος θα αναζητά «το φως το αληθινόν».
Το φως της ζωής, που ανέτειλε ξανά νικηφόρα επί του θανάτου δια του Σταυρού και της Αναστάσεως του Χριστού.
Του Θεού που έγινε άνθρωπος για να μπορεί ο άνθρωπος να γίνει κατά χάριν Θεός. Του Χριστού που μας αγάπησε πρώτος «ημών εχθρών και πολεμίων υπαρχόντων».Ελάτε λοιπόν προς το φως της Αναστάσεως.
Το φως που «έχει διατηρηθεί από αιώνος εις αιώνα με το έλαιον της ευσεβείας, όχι της αντιγράφου, της πεποιημένης, της διατεινομένης, της δυτικής, αλλά της ανατολικής, της ευσεβείας των πατέρων ημών, της πηγαίας».Αδελφοί μου,Η Εκκλησία δεν έχει να σας προσφέρει τίποτε λιγότερο από φως.
Δεν έχει να διακηρύξει τίποτε σημαντικότερο από την Ανάσταση.Ελάτε στο κοινό μας σπίτι, στον Οίκο του Θεού, όπου δεν υπάρχει τίποτε πολυτιμότερο να μοιραστούμε παρά Φως και Ανάσταση.Γιατί «ανέστη Χριστός και ζωή πολιτεύεται».
Γιατί τώρα πια τα πάντα «πεπλήρωται φωτός».
Με τη βεβαιότητα ότι η θυσιαζόμενη και θριαμβεύουσα αγάπη του Θεού μπορεί να δώσει χαρά και ελπίδα, όπου και αν επιβιώνει ακόμη το σκότος και η οδύνη, απευθύνομαι προς κάθε κατεύθυνση, προς τους εγγύς και τους μακράν, ευχόμενος προς όλους και προς τον καθένα προσωπικά με τον Πασχάλιο χαιρετισμό:

«Χ ρ ι σ τ ό ς Α ν έ σ τ η»

Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
Πάσχα 2008

Ελπίδα και δύναμη

Του † Αναστασίου Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας.

Την ελπίδα, σε όλη την πληρότητά της, ανανεώνει κάθε χρόνο στις καρδιές των πιστών η εορτή της Αναστάσεως.

Την ελπίδα στον τελικό θρίαμβο της δικαιοσύνης πάνω στην αδικία, της αλήθειας πάνω στο ψέμα. Και προπαντός, την ελπίδα στην τελική νίκη της ζωής πάνω στον θάνατο.

Η σταύρωση και ο ενταφιασμός του Ιησού οδήγησαν τους μαθητές Του στη θλίψη και την απόγνωση. Σύντομα όμως, η βεβαιότητα ότι «ανέστη ο Κύριος όντως» αναπτέρωσε την ελπίδα τους και τούς μεταμόρφωσε σε δυναμικούς αποστόλους Του.
Τελικά, η πασχαλινή εμπειρία καθόρισε την εκπληκτική ελπίδα και δύναμη όλων όσοι στη συνέχεια, ανά τους αιώνες, έγιναν «μάρτυρες της Αναστάσεως», σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης.

«Ευλογητός ο Θεός... ο κατά το πολύ αυτού έλεος αναγεννήσας ημάς
εις ελπίδας ζώσαν δι’ αναστάσεως Ιησού Χριστού εκ νεκρών» (Α΄ Πέτρου Ι:3)
Διάστικτη είναι η Αγία Γραφή από αναφορές στην ελπίδα.

Πολυάριθμοι βιβλικοί στίχοι τονίζουν το νόημα και την αξία της.
Η χριστιανική όμως ελπίδα φθάνει στο υψηλότερο σημείο της και το βαθύτερο νόημά της με τη βεβαιότητα για τον θρίαμβο του Χριστού πάνω στον θάνατο, και την τελική μεταμόρφωση του σώματος, που θα καταστεί πνευματικό, άφθαρτο και αθάνατο, «εις κληρονομίαν άφθαρτον και αμίαντον και αμάραντον, τετηρημένη εν ουρανοίς εις ημάς» (Α΄ Πέτρου 1:4).

Οπως συνοψίζει ο Μ. Βασίλειος, ο Χριστός σταυρωθείς «έλυσε τας οδύνας του θανάτου· και αναστάς τη τρίτη ημέρα και οδοποιήσας πάση σαρκί την εκ νεκρών ανάστασιν, καθότι ουκ ην δυνατόν κρατήσθαι υπό της φθοράς τον αρχηγόν της ζωής, εγένετο απαρχή των κεκοιμημένων, πρωτότοκος εκ των νεκρών· ίνα η αυτός τα πάντα εν πάσι πρωτεύων» (Θεία Λειτουργία).
Η αλήθεια αυτή θεμελιώνει την προσδοκία μας για την ανάσταση στα έσχατα της Ιστορίας.
Η πασχαλινή εμπειρία προσφέρει από τώρα τη μέθεξη στο μυστήριο της νέας ζωής, που ο Χριστός την κάνει προσιτή μέσα από τα μυστήρια της Εκκλησίας μας.
Ετσι, η Ανάσταση του Χριστού επεκτείνει την ελπίδα προς το μέλλον, προς την αιωνιότητα· και με τον δυναμισμό της εξυψώνει όλη τη ζωή του πιστού με πρωτοφανή ένταση.

Σε μια περίοδο όπου κάθε είδους ανησυχίες και τραγικά γεγονότα σκορπίζουν στη ζωή μας αγωνία και αποκαρδίωση, η εορτή της Αναστάσεως δίνει στην ανήσυχη καρδιά μας ουσιαστική ελπίδα.
Δεν αναφέρεται σε κάποια αόριστη ιδέα ή πρόταση, αλλά συνδέεται με ένα πρόσωπο που υπέστη φρικτά βασανιστήρια, που τελικά θριάμβευσε και νίκησε αυτόν καθ’ εαυτόν τον θάνατο.
Η ενσωμάτωσή Του στη ζωή της ανθρωπότητας, ο λόγος, το έργο η θυσία Του αποκάλυψαν την ασύλληπτη αγάπη του Παντοκράτορος Θεού για τον άνθρωπο.
Η αναστάσιμη ελπίδα φωτίζει τη λυτρωτική επέμβαση του Θεού μέσα στην ιστορία και προμηνύει την ολοκλήρωσή της στα έσχατα.
Στηρίζοντας λοιπόν το βλέμμα και την καρδιά μας στον αναστάντα Χριστό, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τη σκληρή πραγματικότητα της ζωής μας με ελπίδα που μεταπλάθει και τις πιο τραγικές συνθήκες δίνοντάς τους νόημα λυτρωτικό.
Όταν οι δοκιμασίες, ο πόνος, η αρρώστια, ο θάνατος προσφιλών μας προσώπων σκοτεινιάζουν τον νου και την καρδιά μας, η ελπίδα από την παρουσία του αναστάντος Κυρίου παρηγορεί και ενισχύει.
Όταν στην προσωπική μας πορεία αντιμετωπίζουμε διάφορες θλίψεις, αδικίες και απογοητεύσεις από τη διάχυτη διαφθορά, δεν βυθιζόμαστε στη μελαγχολία και την απόγνωση.
Γνωρίζουμε ότι τελικά το μέλλον, τόσο το δικό μας όσο και της ανθρωπότητας, δεν εξαρτάται από την αλαζονεία και τους ανήθικους σχεδιασμούς μεγάλων ή μικρών.
Η ελπίδα μας στηρίζεται στο νικηφόρο μήνυμα της Αναστάσεως, στη βεβαιότητα ότι στον Ιησού Χριστό δόθηκε «πάσα εξουσία εν ουρανώ και επί γης» (Ματθ. 28:18).
Ότι παραμένει κοντά μας. Γι’ αυτό πανηγυρίζουμε ψάλλοντας: «Ω θείας, ω φίλης, ω γλυκυτάτης σου φωνής!
Μεθ’ ημών αψευδώς γαρ επηγγείλω έσεσθαι, μέχρι τερμάτων αιώνος, Χριστέ, ην οι πιστοί, άγκυραν ελπίδος κατέχοντες, αγαλλόμεθα».
Η ελπίδα που πηγάζει από την Ανάσταση ανοίγει τον ορίζοντα στην αιωνιότητα. Όχι όμως για να χαθούμε σε αόριστες ιδέες, αλλά για να αντιμετωπίσουμε το συγκεκριμένο και το σήμερα με ειρήνη και δύναμη.
Οι χριστιανοί, ως «υιοί της Αναστάσεως», ανήκουμε στους «εν δυνάμει Θεού φρουρουμένους» (Α΄ Πετρ. 1:5).
Μετά την Ανάστασή Του, ο Κύριος υποσχέθηκε στους φοβισμένους μαθητές Του: «ενδύσησθε δύναμιν εξ ύψους». «λήψεσθε δύναμιν επελθόντος του Αγίου Πνεύματος εφ’ υμάς» (Πράξ. 1:8).
Ολα κατόπιν στην αποστολική ζωή εξελίχθησαν «εν δυνάμει Θεού».
Στα κείμενα των Αποστόλων δεσπόζουσα θέση έχει η αναφορά στη μοναδική δύναμη του Θεού. «Πάντα ισχύω εν τω ενδυναμούντι με Χριστώ» (Φίλιπ. 4:13), αποκαλύπτει ο Απόστολος Παύλος. Και παροτρύνει: «Ενδυναμούσθε εν Κυρίω και εν τω κράτει της ισχύος αυτού» (Εφεσ. 6:10).
Επισημαίνει όμως την ανάγκη να προσεγγίζουμε όλο και πιο ουσιαστικά το μυστήριο του Σταυρού και της Αναστάσεως του Χριστού, «του γνώναι αυτόν και την δύναμιν της αναστάσεως αυτού... συμμορφούμενοι τω θανάτω αυτού» (Φίλιπ. 3:10), εγκολπούμενοι πλήρως την απόφαση θυσίας και ολοκληρωτικής υπακοής στο θείο θέλημα.

Η Σταύρωση και η Ανάσταση του Χριστού, ενισχύουν με ιδιαίτερη δύναμη τη βούλησή μας, ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε τους πειρασμούς και να αντέχουμε στις δοκιμασίες.

Δύναμη για να συγχωρούμε τη δειλία, την ολιγοψυχία και την αχαριστία δικών μας ή ξένων, να συγχωρούμε όσους μας αδικούν ή μας μισούν· να αντέχουμε στην κόπωση και στην αποκαρδίωση.
Να μη λυγίζουμε στις άνομες πιέσεις των ισχυρών.
Δύναμη για να υπομένουμε τον πόνο της ασθένειας, της δικής μας ή των δικών μας, για να ειρηνεύουμε κατά την εκδημία, τον χωρισμό από τους αγαπημένους μας και να μη συμπεριφερόμεθα ως «οι λοιποί, οι μη έχοντες ελπίδα» (Α΄ Θεσ. 4:13). Δύναμη με την ήρεμη προσδοκία της τελικής αναστάσεως.
Μέσα στην αναστάσιμη φωτοχυσία, ας ανοίξουν οι ψυχές και ο νους μας, για να νιώσουμε αμεσότερα τα μηνύματα που προσφέρει η Ανάσταση του Χριστού.
Και να τα μεταδώσουμε χαρμόσυνα. Η αναστάσιμη ελπίδα δεν επιβάλλεται. Μεταλαμπαδεύεται. Με τον λόγο και τη ζωή μας ας τη μεταφέρουμε στην πληγωμένη κοινωνία μας.
Ολόψυχα εύχομαι η καθημερινότητά μας να στηρίζεται στην ελπίδα και τη δύναμη που χαρίζει η Ανάσταση.
Ελπίδα για την τελική επικράτηση του δικαίου, την κατάργηση του θανάτου και την οριστική νίκη της ζωής. Ελπίδα που βασίζεται στη βεβαιότητα ότι ο Αναστάς Χριστός είναι ο Κύριος της ζωής και του θανάτου.
Η Ανάσταση του Χριστού ας μας δίνει συγχρόνως τη δύναμη να αντιμετωπίζουμε νηφάλια τις δοκιμασίες· να υπερασπιζόμαστε την αλήθεια, τη δικαιοσύνη, την αξιοπρέπεια κάθε ανθρωπίνου προσώπου, αδιακρίτως καταγωγής· δύναμη αναδημιουργίας σε κάθε τομέα της ζωής που ανυψώνει τον άνθρωπο και το κοινωνικό σύνολο.

Χριστός Ανέστη! Ας γεμίσει η ψυχή μας με την ελπίδα και τη δύναμή Του.

Σάββατο 26 Απριλίου 2008

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ


Δεχτείτε τις αναστάσιμες ευχές μου προς ωφέλεια και αγιασμό ψυχής.
Χρόνια πολλά και ευλογημένα από την παρουσία του Αναστημένου Ιησού.



ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ Ο ΚΥΡΙΟΣ
Κατηχητικός ΛόγοςΑγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου

Εί τις ευσεβής και φιλόθεος, απολαυέτω της καλής ταύτης και λαμπράς πανηγύρεως.

Εί τις ευγνώμων, εισελθέτω χαίρων εις την χαράν του Κυρίου αυτού.

Εί τις έκαμε νηστεύων, απολαυέτω νύν το δηνάριον.

Εί τις από της πρώτης ώρας ειργάσατο, δεχέσθω σήμερον το δίκαιον όφλημα.

Εί τις μετά την τρίτην ήλθεν, ευχαρίστως εορτασάτω.

Εί τις μετά την έκτην έφθασε, μηδέν αμφιβαλλέτω˙ και γάρ ουδέν ζημειούται.

Εί τις υστέρησεν εις την ενάτην, προσελθέτω, μηδέν ενδοιάζων.

Εί τις εις μόνην έφθασε την ενδεκάτην, μη φοβηθή την βραδύτητα˙ φιλότιμος γάρ ων ο Δεσπότης, δέχεται τον έσχατον καθάπερ και τον πρώτον˙ αναπαύει τον της ενδεκάτης, ως τον εργασάμενον από της πρώτης˙ και τον ύστερον ελεεί και τον πρώτον θεραπεύει˙ κακείνω δίδωσι και τούτω χαρίζεται˙ και τα έργα δέχεται και την γνώμην ασπάζεται˙ και την πράξιν τιμά και την πρόθεσιν επαινεί.

Ουκούν εισέλθετε πάντες εις την χαράν του Κυρίου υμών˙ και πρώτοι και δεύτεροι τον μισθόν απολαύετε.

Πλούσιοι και πένητες μετ’ αλλήλων χορεύσατε˙ εγκρατείς και ράθυμοι την ημέραν τιμήσατε˙ νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες, ευφράνθητε σήμερον.

Η τράπεζα γέμει, τρυφήσατε πάντες.

Ο μόσχος πολύς, μηδείς εξέλθη πεινών.

Πάντες απολαύσατε του συμποσίου της πίστεως˙ πάντες απολαύσατε του πλούτου της χρηστότητος. Μηδείς θρηνείτω πενίαν˙ εφάνη γάρ η κοινή Βασιλεία.

Μηδείς οδυρέσθω πταίσματα˙ συγνώμη γάρ εκ του τάφου ανέτειλε.

Μηδείς φοβείσθω θάνατον˙ ηλευθέρωσε γάρ ημάς ο του Σωτήρος θάνατος.

Έσβεσεν αυτόν, υπ’ αυτού κατεχόμενος.

Εσκύλευσε τον άδην ο κατελθών εις τον άδην.

Επίκρανεν αυτόν, γευσάμενον της σαρκός αυτού.

Και τούτο προλαβών Ησαϊας εβόησεν˙ ο άδης φησίν, επικράνθη, συναντήσας σοι κάτω.

Επικράνθη˙ και γάρ κατηργήθη.

Επικράνθη˙ και γάρ ενεπαίχθη.

Επικράνθη˙ και γάρ ενεκρώθη.

Επικράνθη˙ και γάρ καθηρέθη.

Επικράνθη˙ και γάρ εδεσμεύθη.

Έλαβε σώμα και Θεώ περιέτυχεν.

Έλαβε γήν και συνήντησεν ουρανώ.

Έλαβεν όπερ έβλεπε και πέπτωκεν όθεν ουκ έβλεπε.

Πού σου, θάνατε, το κέντρον;

Πού σου, άδη, το νίκος;

Ανέστη Χριστός και σύ καταβέβλησαι.

Ανέστη Χριστός και πεπτώκασι δαίμονες.

Ανέστη Χριστός και χαίρουσιν άγγελοι.

Ανέστη Χριστός, και ζωή πολιτεύεται.

Ανέστη Χριστός και νεκρός ουδείς επί μνήματος.

Χριστός γάρ εγερθείς εκ νεκρών, απαρχή των κεκοιμημένων εγένετο.

Αυτώ η δόξα και το κράτος εις τους αιώνας των αιώνων.

Αμήν.



Ερμηνευτική απόδοση

ποιος είναι ευσεβής και φιλόθεος, ας απολαύσει την ωραία και λαμπρή αυτή εορτή.

Όποιος δούλος έχει διαθέσεις αγαθές, ας εισέλθει στη χαρά, γεμάτος με ευφροσύνη που χαρίζει ο αναστημένος Κύριός του.

Όποιος καταπονήθηκε με τη νηστεία, ας απολαύσει τώρα την αμοιβή του.

Όποιος από την έκτη ώρα υπηρέτησε τον Κύριο, ας πάρει σήμερα την αμοιβή που δικαιούται.

Όποιος προσήλθε στη ζωή της Εκκλησίας μετά την ενάτη, ας πάρει κι αυτός πρόθυμα μέρος στην Αναστάσιμη γιορτή.

Όποιος προσήλθε μετά την δωδεκάτην, ας μην έχει καμμιά αμφιβολία˙ καθόλου δεν θα τιμωρηθεί.

Όποιος καθυστέρησε κι ή ρθε μετά την τρίτην, ας πλησιάσει τον Κύριο χωρίς κανένα δισταγμό και φόβο.

Όποιος προσήλθε κατά την πέμπτην ώραν, ας μην έχει κανένα φόβο, ότι τάχα, επειδή έχει φτάσει καθυστερημένος, δεν θα τον δεχθεί ο Θεός.

Γιατί ο Κύριος δίνει πλουσιοπάροχα τις δωρεές Του. Γι’ αυτό δέχεται και τον τελευταίο, με την ίδια προθυμία που είχε δεχτεί και τον πρώτο.

Χαρίζει ανάπαυση και ειρήνη σ’ εκείνον που έφτασε αργά, όπως ακριβώς κάνει και με τον πρώτο.

Ελεεί κι εκείνον που έφτασε τελευταίος, αλλά περιποιείται κι εκείνον που πρώτος ήρθε. Και στον έναν δίνει και στον άλλο προσφέρει.

Και τα έργα της αρετής δέχεται, αλλά και την απλή διάθεση αναγνωρίζει. Και την πράξη την αγαθή τιμά , αλλά και την απλήν πρόθεση επαινεί.

Εισέλθετε λοιπόν όλοι στη χαρά του Κυρίου σας.

Και εκείνοι που πρώτοι φτάσατε κι όσοι ήρθατε δεύτεροι, λάβετε τον μισθόν σας.

Πλούσιοι και φτωχοί πανηγυρίστε.

Όσοι εγκρατευτήκατε, αλλά κι εκείνοι που έχετε βραδυπορήσει στην εργασία των εντολών τιμήστε την σημερινή ημέρα.

Όσοι νηστέψατε και εκείνοι που δεν νηστέψατε, ευφρανθείτε σήμερα.

Η (Αγία Τράπεζα) είναι γεμάτη, απολαύστε την όλοι.

Ο Μόσχος είναι άφθονος και ανεξάντλητος.

Δεν επιτρέπεται λοιπόν να φύγει κάποιος πεινασμένος.

Όλοι απολαύστε το Συμπόσιο που παρατίθεται για τους πιστούς.

Όλοι απολαύστε τα θεία δώρα που προσφέρει η Θεία αγαθοσύνη.

Κανένας πια να μη θρηνεί τη φτώχεια του, γιατί τώρα έγινε φανερή η Βασιλεία του Θεού, εκείνη που προσφέρεται σ’ όλους εξίσου.

Κανένας να μην κλαίει πια τα πταίσματά του, γιατί συγχώρεσή μας είναι ο Αναστημένος.

Κανένας ας μη φοβάται πια το θάνατο, γιατί ο θάνατος του Σωτήρα μας μας ελευθέρωσε από το θάνατο και τη φθορά.

Γιατί αν κι ο Σωτήρας μας κρατήθηκε από το θάνατο, τελικά τον εξαφάνισε.

Ο Κύριός μας που κατέβηκε στον άδη άρπαξε κι ανέσυρε μαζί Του όσους κρατούσε ο άδης.

Ο Κύριος πίκρανε τον άδη, όταν εκείνος ο παμφάγος Τόν κατάπιε.

Κι αυτό ήταν που προβλέποντας το παλιά ο προφήτης Ησαϊας είχε βροντοφωνήσει: Χριστέ μου, όταν ο άδης εκεί κάτω στο σκοτάδι σε συνάντησε, πικράνθηκε.

Και πολύ σωστά πικράνθηκε, γιατί από τότε καταργήθηκε.

Πικράνθηκε γιατί ξεγελάστηκε. Πικράνθηκε γιατί θανατώθηκε.

Πικράνθηκε γιατί έχασε πια την εξουσία του.

Πικράνθηκε γιατί ο ίδιος τώρα υποδουλώθηκε.

Εκείνος, καθώς νόμιζε, είχε λάβει σώμα θνητό και βρέθηκε απρόσμενα μπροστά σε Θεό.

Εκείνος είχε πάρει χώμα από τη γη και συνάντησε Θεό, που είχε κατεβεί από τον ουρανό.

Εκείνος είχε πάρει ένα σώμα ορατό και καταισχύνθηκε από τον Αόρατο.

Πού είναι λοιπόν άδη η νίκη σου; Αναστήθηκε ο Χριστός και έχεις πια οριστικά κατανικηθεί.

Αναστήθηκε ο Χριστός και οι δαίμονες έχουν στα βάραθρα της απώλειας γκρεμιστεί.

Αναστήθηκε ο Χριστός και χαίρουν οι Άγγελοι.

Αναστήθηκε ο Χριστός και η ζωή παντού βασιλεύει.

Αναστήθηκε ο Χριστός και δεν θα μείνει πια κανένας νεκρός στο μνήμα.

Γιατί με την Ανάστασή Του ο Χριστός έγινε η αρχή της αναστάσεως όλων όσων έχουν κοιμηθεί.

Σ’ Αυτόν ανήκει η δόξα και η εξουσία στους απέραντους αιώνες. Αμήν.

Τρίτη 22 Απριλίου 2008

Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ο Χριστός κατήλθε στον Άδη για να συντρίψει τις πύλες του Άδου και να καταργήσει τον θάνατο.
Έτσι ψάλλουμε στην πασχαλινή ακολουθία:
Κατήλθες εν τοις κατωτάτοις της γης και συνέτριψας μοχλούς αιωνίους, κατόχους πεπεδημένων, Χριστέ. Δηλαδή: Ω θεάνθρωπε Κύριε, εσύ κατέβηκες στα κατώτατα μέρη της γης, στον Άδη και συνέτριψες τις αλυσίδες που κρατούσαν δεμένους όσους ευρίσκονταν εκεί.

Οι θεοφόροι Πατέρες ονομάζουν τον Ζωοδόχο Τάφο του Χριστού «εργαστήριο της αναστάσεως», και ο ιερός υμνωδός μακαρίζει το Μνήμα αυτό: «Μακάριος είναι αυτός ο Τάφος! Διότι αφού δέχθηκε μέσα Του ως υπνούντα τον Δημιουργό, αναδείχθηκε εν συνεχεία θείος θησαυρός της Ζωής, για την σωτηρία ημών που ψάλλουμε: Λυτρωτά, που είσαι ο Θεός μας, ας είσαι ευλογημένος».

Ο ιερός Χρυσόστομος στον Κατηχητικό Λόγο, που ακούμε στην αναστάσιμη θεία Λειτουργία, λέγει: Ο Άδης μετά την συνάντηση του με τον Χριστό πικράθηκε, καταργήθηκε, εμπαίχθηκε, καθαιρέθηκε, δεσμεύθηκε. Κάθε πιστός μπορεί τώρα να του θέσει το ερώτημα: Πού είναι θάνατε το κεντρί σου, πού είναι Άδη η νίκη σου;

Όπως σημειώνει ο όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, με την Ανάσταση του Κυρίου γιορτάζουμε την απώλεια του Άδου. Διότι αφού κατέβηκε ο Χριστός για χάρη μας στον Άδη και ελευθέρωσε τις εκεί φυλακισμένες ψυχές, δεν έχει πλέον ο Άδης καμμία δύναμη εναντίον μας.
Επειδή εμείς που πιστεύουμε στον Χριστό και φυλάσσουμε τις εντολές Του, δεν πηγαίνουμε πλέον μετά θάνατον στον Άδη, αλλά απέρχονται οι ψυχές μας στις ουράνιες και φωτεινές μονές και απολαμβάνουν την μερική απόλαυση, αναμένουν δε να λάβουν και το τέλειον της μακαριότητος μετά την εκ νεκρών ανάσταση.

Γι’ αυτό τον λόγο την ημέρα της αναστάσεως του Χριστού οι πιστοί εορτάζουμε την απαρχή της αιωνίου ζωής. Δηλαδή την αρχή της ζωής εκείνης που δεν έχει τέλος. Έτσι ψάλλουμε την ήμερα του Πάσχα:
Θανάτου εορτάζομεν νέκρωσιν, Άδου την καθαίρεσιν, άλλης βιοτής, της αιωνίου, απαρχήν, και σκιρτώντες υμνούμεν τον Αίτιον.

Με την κάθοδο του Χριστού στον Άδη, γέμισε με το Φως τής παρουσίας Του όλος ο κόσμος: Νυν πάντα πεπλήρωται φωτός, ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια.
Όλος ο κόσμος φωτίζεται από το νοητό φως του αναστάντος Δεσπότου Χριστού, γι’ αυτό και όλη η κτίση εορτάζει την έγερση του Χριστού. Ολόκληρη η δημιουργία από κοινού δοξολογεί τον ευεργέτη Χριστό.

Ο ιερός Χρυσόστομος πανηγυρίζοντας την ημέρα του Πάσχα λέγει: «Έφθασε η ποθητή για μας και σωτήρια εορτή, η αναστάσιμη ήμερα του Κυρίου Ιησού Χριστού, η κατάργηση του θανάτου, η ήττα του Διαβόλου.
Σήμερα οι άνθρωποι αναμείχθηκαν με τους Αγγέλους, και αυτοί που έχουν σώμα προσφέρουν την δοξολογία μαζί με τις ασώματες δυνάμεις. Σήμερα ο Κύριος μας, αφού έστησε το τρόπαιο της νίκης Του εναντίον του θανάτου, μας χάρισε με την Ανάσταση Του τον δρόμο για την σωτηρία. Ας χαιρώμαστε, λοιπόν, όλοι και ας ευφραινώμαστε».

Ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος μας καλεί να εξετάσουμε ποιο είναι το μυστήριο της Αναστάσεως του Χριστού μας. Λέγει ο Άγιος: «Ο Χριστός και Θεός μας, σταυρώθηκε και προσήλωσε πάνω στον Σταυρό την αμαρτία του κόσμου, γεύθηκε τον θάνατο και κατέβηκε στα έγκατα του Άδη.
Όπως, λοιπόν, ακριβώς ανεβαίνοντας από τον Άδη, ενώθηκε με το άχραντο σώμα Του, από το οποίο καθόλου δεν χωρίσθηκε η Θεότητα, και αμέσως αναστήθηκε από τους νεκρούς, έτσι γίνεται και σ’ εμάς: Όταν βγαίνουμε από τον κόσμο της αμαρτίας και εισερχόμαστε, με την μίμηση των παθημάτων του Χριστού, στο μνήμα της ταπεινώσεως και της μετανοίας, ο Χριστός κατεβαίνοντας από τον ουρανό, εισέρχεται σαν σε τάφο στο σώμα μας, και αφού ενωθεί με τις ψυχές μας τις ανασταίνει, αυτές που είναι πράγματι νεκρές.
Και τότε ακριβώς αξιώνει αυτόν, που με αυτό τον τρόπο αναστήθηκε μαζί με τον Χριστό, να βλέπει την δόξα της μυστικής αναστάσεως του. Η Ανάσταση, λοιπόν, του Χριστού, σημαίνει την δική μας ανάσταση».
Η Ανάσταση του Χριστού δεν είναι ένα γεγονός στο οποίο απλά πιστεύουμε θεωρητικά, αλλά το ζούμε εμπειρικά. Γι’ αυτό η Εκκλησία παραγγέλλει να λέμε: Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι, προσκυνήσωμεν άγιον Κύριον Ιησούν.

Η ημέρα της Αναστάσεως του Χριστού είναι εορτή εορτών και πανήγυρις πανηγύρεων. Αυτή την λαμπρή εορτή έχουμε την δυνατότητα να εορτάζουμε σε κάθε θεία Λειτουργία και να κοινωνούμε τον Αναστάντα Χριστό. Και μπορούμε να ελπίζουμε, ότι θα μετέχουμε του Κυρίου φανερώτερα στην Βασιλεία Του, όπως λέγει ό ύμνος:
Ώ Πάσχα το μέγα και ιερώτατον Χριστέ, ώ σοφία και Λόγε του Θεού και δύναμις, δίδου ημίν εκτυπώτερον σού μετασχείν εν τη ανεσπέρω ημέρα της Βασιλείας σου.

Ιερομ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ

Ο ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ

Είναι, θλιβερό, αλλά αληθινό, το γεγονός ότι οι Ορθόδοξοι χριστιανοί δεν γνωρίζουν επαρκώς τους ανεκτίμητους θησαυρούς, τους οποίους περικλείει η Ορθοδοξία. Και από της πλευράς αυτής η ευθύνη βαρύνει ιδιαίτερα τους κληρικούς και θεολόγους.
Διότι υποτίθεται ότι οι θεολόγοι - κληρικοί και λαϊκοί -γνωρίζουν τους θησαυρούς της λειτουργικής μας Παράδοσης.
Είναι γνωστό ότι, μόνον όταν ένας γνωρίζει την αξία ενός θησαυρού, μπορεί και να τον εκτιμήσει. Έτσι και εμείς, ως Ορθόδοξοι χριστιανοί, επιβάλλεται να γνωρίσουμε την Ορθοδοξία, διότι τότε θα την εκτιμήσουμε και θα την ζήσουμε.
Και θα γνωρίσουμε την Ορθοδοξία όχι τόσο στα βιβλία και περιοδικά, τα οποία άφθονα κυκλοφορούν στις ήμερες μας, αλλά κυρίως και προπαντός όταν καταφεύγουμε στην πηγή Της, η οποία δεν είναι άλλη από την Αγία Γραφή και τα συγγράμματα των Πατέρων της Εκκλησίας.
Είναι πραγματικότητα ότι όλοι οι νεότεροι συγγραφείς αντιγράφουν από τους θησαυρούς των συγγραμμάτων των Ορθοδόξων Πατέρων της Εκκλησίας και με το δικό τους τρόπο ο καθένας να τους προσφέρει.
Και δεν είναι υπερβολή ότι και οι ίδιοι οι ξένοι, που ίσως μας εντυπωσιάζουν προσφέρουν σ’ εμάς τους Ορθοδόξους τους λειτουργικούς θησαυρούς της Ορθοδοξίας, τους οποίους βρίσκουν στους Πατέρες.
Πρώτιστη ανάγκη λοιπόν να καταφύγουμε και να εμβαθύνουμε στις πηγές, για να γνωρίσουμε την Ορθοδοξία με τους λειτουργικούς θησαυρούς Της.

Μόνο τότε, κάθε προσπάθεια μας για να εμβαθύνουμε στο λόγο του Θεού, είναι βέβαιον ότι θα επισφραγίζεται από τον αγιασμό, ο οποίος απορρέει από τη μελέτη και γνωριμία με την αλήθεια των θεϊκών δογμάτων.
«ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΛΑΜΠΡΥΝΘΩΜΕΝ ΤΗ ΠΑΝΗΓΥΡΕΙ»

ΛΑΜΠΡΟΣ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΣ Θεολόγος - Καθηγητής

«Πάσχα το τερπνόν΄ Πάσχα Κυρίου Πάσχα΄ Πάσχα πανσεβάσμιον ημίν ανέτειλε». Με αυτούς τους υπέροχους και πανηγυρικούς στίχους ο θεσπέσιος υμνογράφος της Αναστάσεως αναγγέλλει στους πιστούς την έλευση της πλέον λαμπρής και ευφρόσυνης εορτής της Εκκλησίας μας.
Σύμπας ο άγιος λαός του Θεού, ο «ευσεβής και φιλόθεος», όπως τον αποκαλεί ο ιερός Χρυσόστομος, «εν ενί στόματι και μια καρδία», με δάκρυα χαράς στα μάτια, υμνεί τον Αναστάντα εκ νεκρών και νικητή του θανάτου, Κύριο Ιησού Χριστό.
Με αισθήματα βαθύτατης συγκίνησης και απέραντης αγαλλίασης κατακλύζει τους λαμπροστόλιστους και ολόφωτους ναούς για να εορτάσει τη Θεία Έγερση και να απολαύσει τον ανείπωτο πλούτο της χρηστότητας του Κυρίου.
Σπεύδει για να εορτάσει τον πιο σπουδαίο θρίαμβο, την πιο μεγάλη και απερίγραπτη νίκη της ανθρώπινης ιστορίας: Τον θάνατο του θανάτου μας!

Ύστερα από μια μακρά πνευματική και σωματική άσκηση και πορεία, κατά την οποία γίναμε κοινωνοί των σωτηριωδών Παθημάτων του Κυρίου και Λυτρωτή μας Χριστού. Ύστερα από μια οντολογική μετοχή «εις τον θάνατον αυτού» (Ρωμ.6,4) προσερχόμεθα «λαμπαδηφόροι, τω προϊόντι Χριστώ εκ του μνήματος» για να «συνεορτάσωμεν ταις φιλαιόρτοις τάξεσι, Πάσχα Θεού το σωτήριον».
Αφήνουμε πια την κατήφεια και την κατάνυξη της αγίας Εβδομάδος των Παθών και σπεύδουμε «αγαλλομένω ποδί» να συμμετάσχουμε της άφατης πασχαλινής πανδαισίας, να λαμπρυνθούμε και να πανηγυρίσουμε, να απολαύσουμε υπερβαλλόντως «του συμποσίου της πίστεως».
Πάσχα σημαίνει διάβαση, λύτρωση, σωτηρία. Όπως ο παλαιός λαός του Θεού, ο Ισραήλ, σώθηκε, χάρις στη θαυμαστή βοήθεια του Θεού, από την φαραωνική τυραννία, έτσι και ο νέος λαός του Θεού, οι πιστοί από όλες τις φυλές του κόσμου, σώθηκαν από τη νοητή φαραωνική τυραννία της αμαρτίας και πέρασαν στην εν Χριστώ πραγματική ελευθερία της χάριτος του Θεού. Το ιουδαϊκό Πάσχα υπήρξε τύπος του χριστιανικού Πάσχα.

Εκείνο υπήρξε μια στενή εθνική και συνάμα θρησκευτική εορτή, ανάμνηση ενός εθνικοαπελευθερωτικού γεγονότος, ενός μικρού λαού. Το χριστιανικό Πάσχα είναι ο λαμπρότατος εορτασμός της πανανθρώπινης απελευθέρωσης από τον πιο τυραννικό και ανίκητο δυνάστη, τον άρχοντα του κόσμου τούτου, διάβολο και τον πικρό και αναπόφευκτο θάνατο.
Ο Κύριος Ιησούς Χριστός δέχτηκε να γίνει ο Ίδιος, με τη θέλησή Του, απολυτρωτική θυσία. Να γίνει ο νοητός «ενιαύσιος αμνός», το «άμωμο ιερείο» του νέου Πάσχα, προκειμένου να νικηθεί ο νοητός Φαραώ, ο διάβολος, να καταργηθεί το κράτος του θανάτου και να γίνει η καταλλαγή του ανθρωπίνου γένους με το Θεό (Εφ.2,13). Δι' αυτής της υπερτάτης θυσίας «εκ της φθοράς το ημέτερον γένος ανακληθέν προς αιωνίαν ζωήν μεταβέβηκεν».

Η λαμπροφόρος Ανάσταση του Κυρίου υπήρξε νομοτελειακή, αυτό που δε μπορούσε να προβλέψει ο παμφάγος Aδης, προσωποποιημένος στο έχθιστο πρόσωπο του Σατανά. Η πηγή της ζωής, η όντως ζωή, καθ' ότι «εν αυτώ ζωή ην» (Ιωάν.1,4) ήταν αδύνατο να κρατηθεί δέσμια των αιωνίων νοητών δεσμών του Aδη. Έτσι η ψυχή του Κυρίου «σπαράττουσα άμφω γαρ δεσμούς του θανάτου και Aδου», και αφού ενώθηκε ξανά με το άχραντο σώμα Του, ανέστη θριαμβευτικά.
Ο απόστολος Παύλος διακηρύσσει πανηγυρικά: «Χριστός εγερθείς εκ νεκρών, ουκέτι αποθνήσκει, θάνατος αυτού ουκέτι κυριεύει» (Ρωμ.6,9). «Σήμερον ο Κύριός μας Χριστός έσπασε τις χάλκινες πύλες και εξηφάνισε και αυτόν τον θάνατον» τονίζει ο ιερός Χρυσόστομος. Και συνεχίζει: «Διατί όμως λέγω τον θάνατον; Και αυτό το όνομά του ακόμη άλλαξε. Δεν ονομάζεται πλέον θάνατος, αλλά κοίμησις και ύπνος»!
Οι σωτήριες δωρεές που απορρέουν από την Ανάσταση του Κυρίου είναι ανεξάντλητες. Η Θεία Έγερση είναι η ακένωτη πηγή των δωρεών και των ευλογιών του Θεού. Σύμφωνα με τον απόστολο Παύλο, το γεγονός της Αναστάσεως αποτελεί την πεμπτουσία ολοκλήρου του χριστιανικού οικοδομήματος.
Στην αντίθετη περίπτωση «ει δε Χριστός ουκ εγήγερται, κενόν άρα το κήρυγμα ημών, κενή δε και η πίστις υμών. Ευρισκόμεθα δε και ψευδομάρτυρες του Θεού, ότι εμαρτυρήσαμεν κατά του Θεού ότι ήγειρε τον Χριστόν, ον ουκ ήγειρεν, είπερ άρα νεκροί ουκ εγείρονται΄ ει γαρ νεκροί ουκ εγείρονται, ουδέ Χριστός εγήγερται. Ει δε Χριστός ουκ εγήγερται, ματαία η πίστις υμών΄ ότι εστέ εν ταις αμαρτίαις υμών. Aρα και οι κοιμηθέντες εν Χριστώ απώλοντο. Ει εν τη ζωή ταύτη ηλπικότες εσμέν εν Χριστώ μόνον, ελεεινότεροι πάντων ανθρώπων εσμέν» (Α΄Κορ.15,15-19).
Με άλλα λόγια Χριστιανισμός, χωρίς το θεμέλιο της πίστεως στην Ανάσταση του Χριστού, είναι όχι μόνον ανωφελής στην ανθρωπότητα, αλλά ακόμη και επιζήμιος! Η σχολαστική και ορθολογιστική θεώρηση της χριστιανικής πίστεως στην Ανάσταση οδηγεί σε τραγικά αδιέξοδα, απογυμνώνει τον χριστιανισμό από την απολυτρωτική του δύναμη και τον υποβιβάζει και εξισώνει με τις άλλες θρησκείες του κόσμου, η οποία ικανοποιεί μόνον το «θρησκευτικό συναίσθημα» των οπαδών της. Οικτρή απόδειξη όλων αυτών η κατηγορηματική άρνηση της Αναστάσεως από τη δυτική «χριστιανοσύνη», με όλα τα τραγικά αδιέξοδα του δυτικού νοησιαρχικού ανθρώπου.

Εμείς οι ορθόδοξοι πιστοί, ακολουθώντας την βιβλική και αγιοπατερική θεολογία και παράδοση, στηρίζουμε την πίστη μας στο ασάλευτο βάθρο της Αναστάσεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Έχουμε ως εφαλτήριο στη ζωή μας την ελπιδοφόρα αρχή: «Νυνί δε Χριστός εγήγερται εκ νεκρών, απαρχή των κεκοιμημένων εγένετο ... εν τω Χριστώ πάντες ζωοποιηθήσονται» (Α΄κορ.15,20,22). Ολόκληρη η βιωτή μας κινείται γύρω από το νοητό άξονα της Αναστάσεως.
Η γέννησή μας, ο τρόπος της ζωής μας, η νοοτροπία μας, η λατρεία μας, ακόμα και θανή μας, που για μας είναι προσωρινή κοίμηση, προσδιορίζονται και επηρεάζονται άμεσα από το γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου και τη μελλοντική εν Χριστώ προσωπική μας ανάσταση. Έτσι τίποτε πια δε μας φοβίζει, αφού νικήθηκε ο θάνατος, ο μεγαλύτερος εχθρός μας. Όλα τα άλλα εμπόδια και οι δυσκολίες της ζωής μας προσπερνιούνται με αίσθημα αισιοδοξίας.
Η απελπισία και η κατήφεια είναι ίδιον των απίστων, αυτών που δεν έχουν ελπίδα αναστάσεως, όλων εκείνων που αρνούνται την Ανάσταση του Λυτρωτή μας και φορτωμένοι εωσφορικό εσμό, περιχαρακώνονται στην υποκειμενική τους διανοητική αυτάρκεια.

Για όλους αυτούς τους λόγους σκιρτούμε από χαρά και ουράνια αγαλλίαση την αγία ημέρα της Εγέρσεως του Λυτρωτή μας Χριστού. Εορτάζουμε και δοξάζουμε την πανένδοξη Ανάσταση του Κυρίου μας και πανηγυρίζουμε προκαταβολικά για τη δική μας μελλοντική ανάσταση και την είσοδό μας στην ατέρμονη Βασιλεία του Θεού.
Ομολογούμε, με τον πιο δυναμικό τρόπο, την πίστη μας στον μοναδικό Σωτήρα και Λυτρωτή μας Αναστάντα Κύριο και διαλαλούμε το μήνυμα της Αναστάσεως, για να φτάσει σε κάθε ανθρώπινη καρδιά, ως τα πέρατα του κόσμου και τα έσχατα της ιστορίας.

Ψάλλουμε, αναρίθμητες φορές, με δάκρυα χαράς στα μάτια και παλλόμενη από συγκίνηση καρδιά, τον νικηφόρο παιάνα του Πάσχα, τον πιο νικηφόρο και ενθουσιώδη παιάνα, που ακούστηκε ποτέ από ανθρώπινα χείλη, «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος»
.
Μεγάλη Πέμπτη


Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου

Το άρθρο αναφέρεται στη σταύρωση του Χριστού μαζί με τους δύο ληστές. Ο ένας από τους δύο ενώ ήταν στο Σταυρό, κορόιδευε και χλεύαζε τον Χριστό, ενώ ο άλλος του ζήτησε να τον συγχωρέσει και να τον πάρει μαζί του στον Παράδεισο.

Σήμερα μάς άνοιξε τον παράδεισο που ήταν κλεισμένος πάνω από πέντε χιλιάδες χρόνια. Γιατί την ημέρα αυτή και την ώρα άνοιξε ο Θεός τις πύλες του στο ληστή και πραγματοποίησε έτσι δύο κατορθώματα, πρώτον, ότι άνοιξε τον παράδεισο και δεύτερον, το ότι έβαλε μέσα το ληστή. Σήμερα μάς ξανάδωσε την παλαιά μας πατρίδα, σήμερα μάς ξανάφερε στην πόλη των προγόνων μας και προσέφερε κατοικία σ’ ολόκληρο το ανθρώπινο γένος.

Γιατί είπε ο Κύριος (στο ληστή): «Σήμερα θα είσαι μαζί μου στον παράδεισο».

Τι λες; Σταυρώθηκες και καρφώθηκες και υπόσχεσαι παράδεισο; Ναι, λέει, για να γνωρίσεις καλά τη δύναμη που έχω ακόμη και πάνω στο σταυρό.
Επειδή λοιπόν είναι λυπηρό το γεγονός που έγινε και για να μη στρέψεις την προσοχή σου στη σταύρωση, αλλά να γνωρίσεις τη δύναμη του Εσταυρωμένου, γι’ αυτό κάνει πάνω στο σταυρό το θαύμα αυτό, γεγονός που δείχνει ολοφάνερα τη δύναμή Του.
Γιατί μπόρεσε να μεταστρέψει την πονηρή διάθεση του ληστή όχι την ώρα που ανέστησε κάποιον νεκρό, ούτε όταν πρόσταζε τη θάλασσα και τους ανέμους, ούτε όταν εξεδίωκε τους δαίμονες, αλλά με την σταύρωση και την προσήλωσή Του στο σταυρό, με τις βρισιές και τους εμπτυσμούς και τους χλευασμούς και τις κακολογίες, για να δεις και από τις δυο πλευρές τη δύναμή Του.
Γιατί και ολόκληρη τη δημιουργία συγκλόνισε (κατά την ώρα της σταύρωσής Του) και ράγισε τις πέτρες, και την ψυχή του ληστή που ήταν σκληρότερη από την πέτρα συγκίνησε και της έδωσε αμοιβή γι’ αυτό, γιατί είπε: «Σήμερα θα είσαι μαζί μου στον παράδεισο».[...]
Θα ρωτούσε όμως κανείς, τι το σπουδαίο έκανε ο ληστής για να κερδίσει μετά τη σταύρωση τον παράδεισο;
Θέλεις να σου πω με συντομία την ανδρεία πράξη του; Όταν ο Πέτρος αρνήθηκε, αν και δεν σταυρώθηκε, τον Κύριο, ο ληστής που βρισκόταν πάνω στο σταυρό, πίστεψε σ’ Εκείνον. Και το αναφέρω αυτό όχι για να κατηγορήσω τον Πέτρο, προς Θεού, αλλά για να καταδείξω τη γενναιοψυχία του ληστή.
Ο μαθητής κάμφθηκε στην απειλή μιας υπηρέτριας, ενώ ο ληστής αν και έβλεπε το πλήθος που φώναζε και μαινόταν και έβριζε και περιγελούσε, δεν έδωσε σημασία σ’ αυτά, ούτε επηρεάσθηκε από τη φαινομενική αδυναμία του Εσταυρωμένου, αλλά αφού τα παρέβλεψε όλα αυτά, με τα μάτια της πίστεως υπερπήδησε τα ασήμαντα εμπόδια, πίστεψε στον Κύριο των ουρανών, τον παρακάλεσε θερμά και με συντριβή του είπε: «Θυμήσου με, Κύριε, όταν έλθεις στη βασιλεία σου».
Ας μην περιφρονήσουμε επιπόλαια τον ληστή και ας μη ντραπούμε να θεωρήσουμε δάσκαλό μας αυτόν που δεν δίστασε ο Κύριος μας να βάλει πρώτον στον παράδεισο.
Ας μη ντραπούμε να θεωρήσουμε δάσκαλό μας τον άνθρωπο που αξιώθηκε πρώτος απ’ όλους τους ανθρώπους να εισέλθει στη Βασιλεία των ουρανών, αλλά ας εξετάσουμε με προσοχή το καθετί για να δούμε τη δύναμη του σταυρού. Δεν είπε στον ληστή, όπως στον Πέτρο, «Ακολούθησέ με και θα σε κάνω αλιέα ανθρώπων», ούτε όπως στους δώδεκα μαθητές, «θα καθίσετε σε δώδεκα θρόνους για να κρίνετε τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ».
Και μάλιστα δεν του είπε ούτε μία λέξη. Ούτε επέδειξε σ’ αυτόν (το ληστή) ο Χριστός τη δύναμή του με κάποιο θαύμα, ούτε και ο ίδιος ο ληστής είδε κάποιον νεκρό να ανασταίνεται, ούτε δαίμονες να κατατροπώνονται, ούτε την τρικυμισμένη θάλασσα να υπακούει.
Τίποτε δεν του είπε ο Χριστός για τη Βασιλεία των ουρανών ή για την κόλαση, αλλά παρόλα αυτά ο ληστής ομολόγησε μπροστά σ’ όλους την πίστη του σ’ Εκείνον και μάλιστα τη στιγμή που ο άλλος ληστής Τον χλεύαζε.
Επειδή υπήρχε και άλλος ληστής σταυρωμένος μαζί μ’ εκείνον για να επαληθευτεί η προφητεία που έλεγε: «συγκατελέγη μεταξύ των κακούργων». Γιατί οι Ιουδαίοι ήθελαν να εξαφανίσουν τη δόξα Του και προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να Τον προσβάλλουν μ’ αυτά που έκαναν, μα η αλήθεια έλαμπε απ’ όλες τις πλευρές και πλήθαινε μ’ αυτές τις αντιδράσεις τους.
Τον χλεύαζε λοιπόν ο άλλος ληστής. Είδες, ληστής ο ένας, ληστής και ο άλλος. Και οι δυο στο σταυρό, και οι δύο ένοχοι ληστείας και άλλων κακών πράξεων. Αλλά δεν είχαν και οι δύο το ίδιο τέλος. Ο ένας κληρονόμησε τη Βασιλεία των ουρανών και ο άλλος πήγε στην κόλαση.
Έτσι έγινε και χθες, μαθητές οι άλλοι, οι έντεκα, μαθητής και ο Ιούδας, όμως, ενώ εκείνοι ρωτούσαν το Χριστό: «Πού θέλεις να σου ετοιμάσουμε να φας το Πάσχα;», ο Ιούδας ετοιμαζόταν να Τον προδώσει κι έλεγε: «Τι θέλετε να μου δώσετε για να σάς Τον παραδώσω;».
Και εκείνοι, οι έντεκα μαθητές, ετοιμάζονταν για να περιποιηθούν το Διδάσκαλο και να πάρουν μέρος στη θεία Μυσταγωγία, ενώ ο Ιούδας έτρεχε για να Τον προδώσει. Έτσι και εδώ, ληστής ο ένας, ληστής και ο άλλος, όμως ο ένας Τον χλευάζει και ο άλλος Τον προσκυνεί, ο ένας Τον βλησφημεί και ο άλλος Τον ευφημεί και κλείνει το στόμα του βλάσφημου λέγοντάς του: «Ούτε τον Θεό δεν φοβάσαι εσύ; Γιατί εμείς απολαμβάνουμε άξια εκείνων που κάναμε».
Είδες πόσο είναι το θάρρος του ληστή; Είδες θάρρος μολονότι βρίσκεται πάνω στο σταυρό; Είδες πίστη σε στιγμή τιμωρίας και ευλάβεια σε στιγμή βασάνων;

Ποιος λοιπόν δε θα ένιωθε κατάπληξη για το ότι ήταν κύριος του εαυτού του και είχε τα λογικά του, αν και ήταν τρυπημένος με καρφιά; Και όχι μόνον ήτα κύριος του εαυτού του, αλλά αδιαφορούσε για τα δικά του βάσανα και φρόντιζε για τα βάσανα των άλλων και γινόταν στο σταυρό δάσκαλος και επιτιμούσε τον άλλο ληστή λέγοντάς του: «Ούτε το Θεό δεν φοβάσαι εσύ;»

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος
(Θεολογικό σχόλιο στο περιεχόμενο και το νόημα του Μεγάλου Σαββάτου)

«ΔΕΥΤΕ ΙΔΩΜΕΝ ΤΗΝ ΖΩΗΝ ΗΜΩΝ ΕΝ ΤΑΦΩ ΚΕΙΜΕΝΗΝ»

« Τω Αγίω και Μεγάλω Σαββάτω, την θεόσωμον ταφήν και την εις Αδου κάθοδον του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού εορτάζομεν, δι' ών της φθοράς το ημέτερον γένος ανακληθέν προς αιωνίαν ζωήν μεταβέβηκε». Σύμφωνα με το ιερό συναξάρι αυτήν την άγια ημέρα τιμάμε και προσκυνάμε την ταφή του Κυρίου μας και την εις Αδου Κάθοδόν Του.

Το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής, αφότου εξέπνευσε ο Κύριος επί του σταυρού, έπρεπε να ταφεί και μάλιστα βιαστικά, διότι όπως μας πληροφορεί ο ιερός Ευαγγελιστής οι Ιουδαίοι «ίνα μη μείνη επί του σταυρού τα σώματα εν τω σαββάτω, επεί Παρασκευή ην΄ ην γαρ μεγάλη η ημέρα εκείνη του σαββάτου΄ ηρώτησαν τον Πιλάτον ίνα κατεαγώσιν αυτών τα σκέλη, και αρθώσιν» (Ιωάν.19:31). Οι στρατιώτες με χονδρές σιδερένιες βέργες τσάκισαν τα κόκαλα των δύο συσταυρωμένων ληστών, για να επιταχύνουν το θάνατό τους, διότι ακόμη δεν είχαν εκπνεύσει. «Επί τον Ιησούν ελθόντες ως είδον αυτόν ήδη τεθνηκότα, ου κατέαξαν αυτού τα σκέλη, αλλ' εις των στρατιωτών λόγχη αυτού την πλευράν ένυξε, και ευθέως εξήλθε αίμα και ύδωρ» (Ιωάν.19:33).

Αυτό σημαίνει ότι ο θάνατος του Κυρίου υπήρξε πραγματικός, εις πείσμα όλων εκείνων των συκοφαντών, οι οποίοι συνεχίζοντες την θεομάχο έχθρα των αρχόντων του Ισραήλ, υποστήριζαν και υποστηρίζουν ότι δήθεν δεν πέθανε επί του σταυρού και κατά συνέπεια η ανάστασή Του ήταν ψεύτικη!

Κοντά στο σταυρό του Κυρίου είχαν απομείνει μόνο η Θεοτόκος και οι ηρωικές γυναίκες μαθήτριές Του, οι οποίες συνέπασχαν με Αυτόν, έκλαιγαν και πενθούσαν το άδικο πάθος και το θάνατό Του. Αντίθετα οι ένδεκα μαθητές είχαν κρυφτεί για το φόβο των Ιουδαίων (Ιωάν.20:19). Όμως ήταν αδύνατο σ' αυτές να αναλάβουν το δύσκολο έργο της αποκαθηλώσεως και της ταφής του Χριστού. Το πιο ανυπέρβλητο εμπόδιο ήταν η αίτηση στον Πιλάτο να τους δοθεί η άδεια της ταφής.

Το έργο αυτό ανάλαβαν οι ευσεβείς άρχοντες Ιωσήφ και Νικόδημος. «Επεί ην Παρασκευή, ο εστι προσάββατον, ελθών Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας, ευσχήμων βουλευτής, ος και αυτός ην προσδεχόμενος την βασιλείαν του Θεού, τολμήσας εισήλθε προς Πιλάτον και ητήσατο το σώμα του Ιησού». Εκείνος «εδωρήσατο το σώμα τω Ιωσήφ. Και αγοράσας σινδόνα και καθελών αυτόν ενείλησε τη σινδόνη και κατέθηκεν αυτόν εν μνημείω, ο ην λελατομημένον εκ πέτρας, και προσεκύλισε λίθον επί την θύραν του μνημείου» (Μάρκ.15:43-46).
Αυτή ήταν και η τελευταία πράξη του Θείου Δράματος. Ο «αχώρητος παντί» χωρά και κρύπτεται στον τάφο. Αυτός που κατοικεί στα απέραντα ουράνια κείτεται στο υγρό και σκοτεινό μνημείο. Μυστήριο μέγα!
Η ψυχή του Κυρίου, όπως αναφέραμε στο σχόλιό μας της Μεγάλης Παρασκευής, κατέβηκε στον Αδη, όπως αναφέρει σαφέστατα ο απόστολος Πέτρος «θανατωθείς μεν σαρκί, ζωοποιηθείς δε πνεύματι΄ εν ω και τοις εν τη φυλακή πνεύμασι πορευθείς εκήρυξεν» (Α΄Πέτρ.3:18) και ομιλών για την Ανάσταση του Κυρίου «ου κατελείφθη η ψυχή αυτού εις άδου ουδέ η σαρξ αυτού είδε διαφθοράν» (Πραξ.2:31).
Το ίδιο και ο απόστολος Παύλος έγραψε πως ο Χριστός «κατέβη πρώτον εις τα κατώτατα μέρη της γης» (Εφεσ.4:9), σύμφωνα με την αντίληψη της εποχής ότι ο Αδης βρίσκεται στα έγκατα της γης. Εκεί ο Κύριος κατά την τριήμερο παραμονή Του συνέχισε και στον κόσμο των πνευμάτων το απολυτρωτικό Του έργο.
Κήρυξε το ευαγγέλιο της σωτηρίας και στους απ' αιώνος νεκρούς. Όπως στον κόσμο των ζωντανών έτσι και στον κόσμο των νεκρών υπήρξαν εκείνοι που πίστεψαν και εκείνοι που αρνήθηκαν το κήρυγμά Του. Κατά την λαμπροφόρο Ανάστασή Του ανέβασε μαζί Του και όσους πίστεψαν σ' Αυτόν.
Σύμφωνα με τους εκκλησιαστικούς συγγραφείς η κάθοδος του Κυρίου στον Αδη υπήρξε επεισοδιακή. Σε πρωτοχριστιανικό κείμενο διαβάζουμε: Όταν ο Χριστός πλησίασε στις βαριές θύρες του Αδη ακούστηκε μια γοερή φωνή «άρατε πύλας λέγουσα.

Ακούσας ο Αδης εκ δευτέρου την φωνήν απεκρίθη ως δήθεν μη γινώσκων και λέγει: Τις εστιν ούτος ο βασιλεύς της δόξης; Λέγουσιν οι άγγελοι του δεσπότου: Κύριος κραταιός και δυνατός, κύριος δυνατός εν πολέμω. Και ευθέως άμα τω λόγω τούτω αι χαλκαί πύλαι συνετρίβησαν και οι σιδηροί μοχλοί συνεσθλάσθησαν, και οι δεδεμένοι πάντες νεκροί ελύθησαν των δεσμών, και ημείς μετ' αυτών.
Και εισήλθεν ο βασιλεύς της δόξης ώσπερ άνθρωπος, και πάντα τα σκοτεινά του Αδου εφωτίσθησαν» (Evang.Nicodimi, Pars II, cap.V (XXI)3).

Οι εντυπωσιακές αυτές σκηνές ενέπνευσαν τα μέγιστα στην θαυμάσια εικονογραφία και ιδιαίτερα την μεγαλειώδη υμνολογία του Μ. Σαββάτου. Αυτή μαζί με την υμνολογία του Πάσχα αποτελεί το αποκορύφωμα της θρησκευτικής ποιήσεως. Ο θεολογικότατος κανόνας του Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου και ο περίφημος και δημοφιλής Επιτάφιος Θρήνος υμνούν το νεκρό Θεό και προαναγγέλλουν την θριαμβευτική Του ανάσταση.
Ρίγη συγκινήσεως και πνευματικής τέρψεως γεμίζουν τις ψυχές των πιστών, οι οποίοι γεμίζουν ασφυκτικά τους ναούς για κλίνουν γόνυ μπροστά στον ανθοστόλιστο Επιτάφιο, να προσκυνήσουν τον Κτίστη του κόσμου, ο Οποιος «Ως ανείδεος νεκρός καταφαίνεται, ο την κτίσιν ωραϊσας του παντός». Να αποσμείξουν τους «δακρυρρόους θρήνους τους» με τα μύρα της ανοιξιάτικων ανθέων και τα γλυκά μέλη των ιερών υμνολογιών.
Η θεσπέσια ακολουθία του Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου θεωρείται ως η εξόδιος ακολουθία του Κυρίου μας!
Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας παραλλήλισαν την ταφή του Κυρίου με την ανάπαυση του Θεού κατά την εβδόμη ημέρα της Δημιουργίας (Γεν.2:3). Ο «όλβιος τάφος» είναι η κλίνη της αναπαύσεως του Υιού του Θεού, ο Οποίος κατάπαυσε από το έργο της αναδημιουργίας του ανθρώπου και την αγία αυτή ημέρα αναπαύεται..
Το θαυμάσιο δοξαστικό των αίνων του Όρθρου του Μ. Σαββάτου τονίζει εμφαντικά αυτή την παρομοίωση: «... Τούτο εστι το ευλογημένον Σάββατον΄ αύτη εστίν η της καταπαύσεως ημέρα, εν η κατέπαυσεν από πάντων των έργων αυτού ο μονογενής Υιός του Θεού δια της κατά τον θάνατον οικονομίας τη σαρκί σαββατίσας...».
Ενώ η πανάγια Σάρκα του Κυρίου μας αναπαυόταν στη γη, η ψυχή Του συνέχιζε το απολυτρωτικό έργο στον Αδη. Εκεί δόθηκε η πιο αποφασιστική «μάχη» όλων των εποχών. Αναμετρήθηκε η ζωή με το θάνατο, ο παράδεισος με το άδη, ο Χριστός με το διάβολο. Από την τιτάνια αυτή πάλη νικήθηκε κατά κράτος ο διάβολος, καταπατήθηκε και κουρελιάστηκε ο θάνατος και άνοιξε διάπλατα ο παράδεισος για τους πιστούς του Χριστού.
Αυτό το μεγάλο θρίαμβο αποτυπώνει θαυμάσια ένα από τα εξαίσια τροπάρια της εορτής: «Σήμερον ο άδης στένων βοά΄ Κετελήθη μου το κράτος΄ ο ποιμήν εσταυρώθη και τον Αδάμ ανέστησεν΄ ων περ εβασίλευον εστέρημαι, και ους κατέπιον ισχύσας, πάντας εξήμεσα΄ εκένωσε τους τάφους ο σταυρωθείς΄ ουκ ισχύει του θανάτου το κράτος...».
Οι ορθόδοξοι πιστοί με θλίψη στην ψυχή, με βουρκωμένα μάτια και συναισθηματική φόρτιση πλησιάζουμε στον ιερό Επιτάφιο να προσκυνήσουμε το νεκρό Κύριο και να του εναποθέσουμε λίγα ανοιξιάτικα λουλούδια.
Περισσότερο θέλουμε να του εναποθέσουμε την καρδιά μας και την ελπίδα μας. Η βεβαιότητα της λαμπροφόρου Αναστάσεώς Του μας γεμίζει αισιοδοξία και ουράνια χαρά. Διότι η δική Του Ανάσταση είναι η απαρχή και της δικής μας αναστάσεως. «Νυνί δε Χριστός εγήγερται εκ νεκρών, απαρχή των κεκοιμημένων εγένετο... έσχατος εχθρός καταργείται ο θάνατος» (Α΄Κορ.15:20,26). Αυτή είναι η πιο χαρμόσυνη αγγελία της ανθρώπινης ιστορίας, η πιο ελπιδοφόρα πίστη σε όλους τους κόσμους.
Αυτή η μακάρια πίστη διώχνει μακριά μας κάθε κατήφεια. Δε μας φοβίζει πια τίποτε, διότι ό,τι και να μας συμβεί ο τελικός μας θρίαμβος είναι προδιαγεγραμμένος και η ανάστασή μας είναι προαποφασισμένη από τον Νικητή του θανάτου, τον Αναστάντα Κύριό μας Ιησού Χριστό!
(Θεολογικό σχόλιο στο περιεχόμενο και το νόημα της Μεγάλης Παρασκευής)

«ΕΣΤΑΥΡΩΘΗΣ ΔΙ' ΕΜΕ, ΙΝΑ ΕΜΟΙ ΠΗΓΑΣΗΣ ΤΗΝ ΑΦΕΣΙΝ»

«Τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή τα άγια και σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού επιτελούμεν΄ τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην και προ πάντων τον σταυρόν και τον θάνατον, α δι' ημάς κατεδέξατο΄ έτι Δε και την του ευγνώμονος ληστού, του συσταυρωθέντος αυτώ, σωτήριον εν τω σταυρώ ομολογίαν».

Το ιερό συναξάρι της αγίας αυτής ημέρας αναφέρει με λεπτομέρεια τι τιμούμε και προσκυνάμε αυτή την αγία ημέρα.

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι για μας τους χριστιανούς η πλέον φρικτή, πένθιμη και λυπητερή ημέρα, αλλά και η πιο ιερή, η πιο αγία, η πολυσέβαστη και πλέον αγαπητή και προσκυνητή ημέρα της Εκκλησίας μας. Κι αυτό διότι ο Βασιλεύς των βασιλευόντων και Κύριος των κυριευόντων, ο Ενανθρωπήσας Υιός και Λόγος του Θεού κρέμεται καρφωμένος, γυμνός, άπνους, επάνω στο ξύλο του σταυρού, ως χείριστος κακούργος. Ο Εσταυρωμένος Χριστός μας πήρε επάνω Του όλες τις αμαρτίες του κόσμου και ανέβηκε εκών στο φρικτό Γολγοθά για να εξαγοράσει, μυστήριο πως, με το τίμιο Αίμα Του τη λύτρωση του ανθρωπίνου γένους.

Ποια καρδιά δεν λυγίζει την ημέρα αυτή μπροστά στη φρικτή και ανείπωτη θεοκτονία;. Ποια μάτια δε βουρκώνουν στο αντίκρισμα του γλυκύτατου Εσταυρωμένου; Ποια ψυχή δε μαλακώνει μπροστά στα άδικα παθήματα; Ποια γόνατα δεν κλείνουν κάτω από το Σταυρό για να προσκυνήσουν τα Θεία Πάθη; Εκατομμύρια πιστοί χριστιανοί πενθούν για τον οδυνηρό θάνατο του Χριστού μας. Κατακλύζουν τους ιερούς Ναούς με μπουκέτα άνθη στα χέρια για να τα εναποθέσουν στον ιερό Επιτάφιο. Να προσκυνήσουν το Λυτρωτή τους, Αυτόν, ο Οποίος «εξηγόρασεν ημάς εκ της κατάρας του νόμου τω τιμίω Του αίματι».

Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός αφού συνελήφθη στον κήπο του Όρους των Ελαιών, ύστερα από την προδοσία του Ιούδα, σύρθηκε δέσμιος σε μια δραματική νυκτερινή δίκη. Η μανία των αρχόντων του ισραηλιτικού λαού ήταν τέτοια που δεν μπορούσε να περιμένει για να ξημερώσει η αυριανή ημέρα. Οι ιεροί Ευαγγελιστές αναφέρουν λεπτομέρειες για την δίκη - παρωδία. Η καταδίκη ήταν ήδη προαποφασισμένη και μόνο έπρεπε να τηρηθούν κάποια νομιμοφανή προσχήματα. Τη λύση έδωκαν πληρωμένοι ψευδομάρτυρες, οι οποίοι, διαστρέφοντας τα λόγια του Χριστού στήριξαν την επιθυμητή κατηγορία: Ένοχος θανάτου!

Με το φως της ημέρας οδηγήθηκε στο Πραιτώριο, στην έδρα του Ρωμαίου διοικητή Πιλάτου. Η επίσημη καταδίκη έπρεπε να απαγγελθεί από τη «νόμιμη εξουσία».

Επιστρατεύθηκε ο όχλος για να φωνασκεί και να απαιτεί την σταυρική Του καταδίκη. Είναι αυτός ο ίδιος ο όχλος που λίγες ημέρες πριν φώναζε «Ευλογημένος ο Ερχόμενος»! Ο διεφθαρμένος εκπρόσωπος της διεφθαρμένης ρωμαϊκής εξουσίας, ανταλλάσσει την καταδίκη του Μεγάλου Αθώου με την ελευθερία του μεγάλου κακούργου Βαραββά. Τελικά παρ' όλες τις επιφυλάξεις του ο Πιλάτος παραδίδει το Χριστό «ίνα σταυρωθή» (Λουκ.19:16).

Φορτωμένος το βαρύ ξύλο του σταυρού πέρασε από τους δρόμους της αγίας πόλεως για διαπόμπευση, οδηγούμενος στον τόπο του μαρτυρίου, το λόφο του Γολγοθά. Το κουρασμένο σαρκίο Του δεν αντέχει το βάρος του ξύλου και πέφτει καταμεσής στο δρόμο. Αγγαρεύεται ο διερχόμενος Σίμων ο Κυρηναίος, ο οποίος τελικά ανεβάζει το φονικό όργανο στον τόπο της εκτελέσεως. Σκουριασμένα χοντρά καρφιά μπήγονται στα χέρια και τα πόδια Του. Το τίμιο Αίμα Του χύνεται άφθονο και βάφει τα άνομα χέρια των δημίων Του. Ως άνθρωπος πονά και υποφέρει, μα υπομένει το φοβερό μαρτύριο, το οποίο τον οδηγεί αργά και βασανιστικά στο θάνατο. Εκατέρωθέν Του σταυρώνονται δύο αδίστακτοι ληστές, από τους οποίους ο ένας μετανοεί και σώζεται (Λουκ.23:40). Είναι ο πρώτος που εισέρχεται στον Παράδεισο!

Μέσα σους αφόρητους πόνους και το χειρότερο κάτω από το αίσθημα της άδικης καταδίκης Του, όχι μόνο δεν οργίζεται και δεν καταριέται τους άνομους δημίους Του, αλλά παρακαλεί τον Ουράνιο Πατέρα να τους συγχωρήσει, διότι «Ουκ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ.23:34).

Τελικά «ην δεν ωσεί ώρα έκτη» (Λουκ.23:44), ο Κύριος «κράξας φωνή μεγάλη αφήκε το πνεύμα» (Ματθ.27:50). Αμέσως συνέβησαν θαυμαστά φαινόμενα: «σκότος εγένετο εφ' όλην την γην έως ώρας ενάτης, του ηλίου εκλείποντος» (Λουκ.23:44), «το καταπέτασμα του ναού εσχίσθη εις δύο από άνωθεν έως κάτω, και η γη εσείσθη και αι πέτραι εσχίσθησαν, και τα μνημεία ανεώχθησαν και πολλά σώματα των κεκοιμημένων αγίων ηγέρθη, και εξήλθον εις την αγίαν πόλιν και ενεφανίσθησαν πολλοίς» (Ματθ.27:51-52). Αν οι σκληρόκαρδοι Ιουδαίοι έμειναν απαθείς μπροστά στην φρικτή θεοκτονία, η άψυχη φύση συγκλονίστηκε συθέμελα, διαμαρτυρόμενη για τη μεγαλύτερη κακουργηματική πράξη όλων των εποχών.

Ο επί κεφαλής του εκτελεστικού αποσπάσματος «εκατόνταρχος και οι μετ' αυτού τηρτούντες τον Ιησούν, ιδόντες τον σεισμόν και τα γινόμενα εφοβήθησαν σφόδρα λέγοντες΄ αληθώς Θεού υιός ην ούτος» (Ματθ.27:54). Το ίδιο «και πάντες οι συμπαραγενόμενοι όχλοι επί την θεωρίαν ταύτην, θεωρούντες τα γενόμενα, τύπτοντες εαυτών τα στήθη υπέστρεφον» (Λουκ.23:48). Αντίθετα οι αρχιερείς και οι Φαρισαίοι, όχι μόνο δεν συγκινήθηκαν από τα συγκλονιστικά γεγονότα, αλλά πήγαν στον Πιλάτο ζητώντας: «κέλευσον ασφαλισθήναι τον τάφον εως τρίτης ημέρας, μήποτε ελθόντες οι μαθηταί αυτού νυκτός κλέψωσιν αυτόν και είπωσι τω λαώ, ηγέρθη από των νεκρών΄ και έσται η εσχάτη πκλάνη χείρων της πρώτης» (Ματθ.27:64).

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι όπως προαναφέραμε ημέρα θλίψεως και συντριβής για μας του πιστούς. Όμως για τη θεολογία της Εκκλησίας μας η Μεγάλη Παρασκευή είναι ήδη Πάσχα. Η ψυχή του Κυρίου, ως ψυχή αληθινού ανθρώπου έπρεπε να ακολουθήσει την προδιεγεγραμμένη πορεία της, να κατέβει στον παμφάγο Αδη, στον τόπο κατοικίας όλων των ψυχών όλων των εποχών. Όμως η ψυχή του Κυρίου, ως αναπόσπαστο μέρος της θεανδρικής υποστάσεως του Θεού Λόγου, δεν ήταν δυνατόν να κρατηθεί στον τόπο της βασάνου, δεν ήταν δυνατόν η ψυχή της πηγής της ζωής να γίνει βορρά του θανάτου και παραμείνει δέσμια του Αδη. Σύμφωνα με την πατερική διδασκαλία της Εκκλησίας μας η ψυχή του Κυρίου λειτούργησε ως δόλωμα στον Αδη. Ως παμφάγος κατάπιε το δόλωμα αυτό και πιάστηκε και αιχμαλωτίσθηκε από αυτό και νικήθηκε!

Το Θείο Πάθος έχει και μια άλλη σημαντική παράμετρο για μας τους ορθοδόξους πιστούς. Χωρίς αγώνα και παθήματα είναι αδύνατο να υπάρξει νίκη και θρίαμβος. Χωρίς θυσία είναι αδύνατον να υπάρξει λύτρωση. Χωρίς σταυρό δεν μπορεί να υπάρξει ανάσταση. Το Θείο Πάθος δείχνει και σε μας την ανάγκη να ακολουθήσουμε πρόθυμα το δικό μας δρόμο του μαρτυρίου και ανεβούμε στο δικό μας σταυρό, που είναι η σταύρωση και ο θάνατος του παλαιού πτωτικού εαυτού μας, προκειμένου να έχουμε την μακάρια ελπίδα και της δικής μας ανάστασης.
(Θεολογικό σχόλιο στο περιεχόμενο και το νόημα της Μεγάλης Πέμπτης)

«ΤΗ ΜΥΣΤΙΚΗ ΕΝ ΦΟΒΩ ΤΡΑΠΕΖΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΑΝΤΕΣ ΠΑΝΤΕΣ»

«Τη Αγία και Μεγάλη Πέμπτη οι τα πάντα καλώς διαταξάμενοι θείοι Πατέρες, αλληλοδιαδόχως εκ τε των θείων Αποστόλων και των ιερών Ευαγγελίων παραδεδώκασιν ημίν τέσσερά τινα εορτάζειν΄ τον ιερόν Νιπτήρα, τον Μυστικόν Δείπνον (δηλαδή την παράδοσιν των καθ' ημάς φρικτών Μυστηρίων), την υπερφυά Προσευχήν και την Προδοσίαν αυτήν».

Αυτό είναι το συναξάρι της Μεγάλης Πέμπτης. Η αγία μας Εκκλησία τιμά την αγία αυτή ημέρα όσα έλαβαν χώρα στο υπερώο της Ιερουσαλήμ και όσα ακολούθησαν μετά το Μυστικό Δείπνο.
Το Θείο Δράμα οδεύει προς την ολοκλήρωσή του. Ο εκουσίως και αδίκως Παθών για τη δική μας σωτηρία Κύριος γνωρίζει ότι έφτασε το τέλος της επί γης παρουσίας Του. Η προδοσία του αγνώμονα μαθητή, η σύλληψη, οι εξευτελισμοί, η καταδίκη και ο σταυρικός θάνατος είναι θέμα ωρών. Ως άνθρωπος αισθανόταν το δια της θυσίας Του βαρύ φορτίο της απολυτρώσεως του ανθρωπίνου γένους και γι' αυτό αγωνιούσε υπερβαλλόντως. Δεν τον ενδιέφερε το δικό Του μαρτύριο και ο θάνατος, αλλά η συνέχιση του σωτηριώδους έργου Του.

Γι' αυτό λοιπόν αφιέρωσε το βράδυ της προπαραμονής του επικείμενου ιουδαϊκού Πάσχα και παραμονή της δικής Του σταυρικής θανής στους αγαπημένους Του μαθητές. «Επιθυμία επεθύμησα τούτο το πάσχα φαγείν μεθ΄ υμών προ του με παθείν» (Λουκ.22:15) τους είπε. Ήθελε να φάγει για τελευταία φορά μαζί τους. Μα το σπουδαιότερο να τους αφήσει τις τελευταίες παρακαταθήκες Του και πάνω απ' όλα να τελέσει τον Μυστικό Δείπνο, να παραδώσει την υπερφυά Θεία Ευχαριστία, η οποία θα τελείται στο διηνεκές ως η αέναη παρουσία Του στην Εκκλησία.

Στο υπερώο της Ιερουσαλήμ μέσα σε ατμόσφαιρα έντονης συγκινήσεως και σε ένδειξη πραγματικής και άδολης αγάπης, ως δούλος ο Κύριος έπλυνε τα πόδια των μαθητών Του. Με την πράξη Του αυτή ήθελε να αφήσει την ύψιστη εντολή της αλληλοδιακονίας των ανθρώπων. «ο μείζων εν υμίν γινέσθω ως ο νεώτερος, και ο ηγούμενος ως ο διακονών» (Λουκ.22:25).

Κατόπιν κάθισαν στο τραπέζι του δείπνου. Ο Κύριος θέλησε κατ' αρχήν να ξεκαθαρίσει την υπόθεση του προδότη μαθητή. Δεν ήταν δυνατόν να καθίσει ο άνομος εκείνος μαζί τους στην παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, πολλώ δε μάλλον να κοινωνήσει σε αυτό. Λέγει λοιπόν «Εις εξ' υμών παραδώσει με, ο εσθίων μετ' εμού» (Μάρκ.14:18, Ιωάν.13:22). Τα λόγια αυτά έφεραν αναστάτωση στους μαθητές. Δεν περίμεναν να ακούσουν τέτοια φοβερή αγγελία και άρχισαν να διερωτώνται ποιος είναι αυτός. Ο αγαπημένος μαθητής Ιωάννης πέφτοντας στον τράχηλο του Διδασκάλου ρώτησε εξ' ονόματος όλων: «Κύριε τις εστιν»; και ο Κύριος απάντησε: «Εκείνος εστιν ω εγώ βάψας το ψωμίον επιδώσω» (Ιωάν.13:26). Και βουτώντας τεμάχιο άρτου στο φαγητό το έδωσε στον Ιούδα.

Αυτός το έφαγε και μετά από αυτό «εισήλθεν εις εκείνον ο Σατανάς» (Ιωάν.13:27). Ο Ιησούς του είπε: «ό ποιείς, ποίησον τάχιον» (Ιωάν.13:27). Ο προδότης μαθητής έφυγε βιαστικά, απομακρυνθείς για πάντα από τη χορεία των μαθητών και από την κοινωνία του Θείου Διδασκάλου. «Ην δε νύξ» προσθέτει ο Ιωάννης. «Νυξ πραγματική, τονίζει σύγχρονος συγγραφέας, αλλά και νυξ πνευματική εν τη ψυχή του Ιούδα, εν η το φως του θείου Πνεύματος δια παντός εσβέσθη».

Μετά από αυτό ο Κύριος προέβη στη σύσταση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Έλαβε άρτο και αφού ευχαρίστησε έκοψε αυτόν σε τεμάχια και έδωκε στους μαθητές του λέγοντας: «Λάβετε, φάγετε, τούτο εστι το σώμα μου», το αληθινό το πραγματικό, «το υπέρ υμών διδόμενον» (Λουκ.22:19). Ύστερα πήρε το ποτήριο της ευλογίας, που ήταν γεμάτο με οίνο και αφού ανέπεμψε ευχαριστήριο δέηση στο Θεό Πατέρα έδωκε στους μαθητές Του λέγοντας: «Πίετε εξ αυτού πάντες΄ τούτο γαρ εστι το αίμα μου, το της Καινής Διαθήκης, το περί πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών» (Ματθ.26:28, Μάρκ.14:24).

Αφού κοινώνησαν όλοι και έφαγαν, ο Κύριος μίλησε και απεύθυνε την τελευταία αποχαιρετιστήρια ομιλία Του στους μαθητές Του. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης διασώζει στο Ευαγγέλιό Του ολόκληρη αυτή την εκτενή ομιλία στα κεφάλαια 13-16. Ο τρόπος της ομιλίας προδίδει στον Κύριο δραματική έκφραση. Ως άνθρωπος μπροστά στο μαρτύριο, το οποίο γνωρίζει ως Θεός αγωνιά και λυπάται. Αρχίζει με το «Νυν εδοξάσθη ο υιός του ανθρώπου και ο Θεός εδοξάσθη εν αυτώ» (Ιωάν.13:31). Τα παθήματα που θα ακολουθήσουν και η ταπείνωση θα είναι η δόξα του Υιού και συνάμα αυτή θα είναι η δόξα του Πατέρα.

Οι αλήθειες και οι ηθικές ιδέες της ομιλίας την καθιστούν πραγματικά μοναδική. Η τρυφερότητα προς τους μαθητές Του είναι έκδηλη, τους αποκαλεί «τεκνία». Κύριο χαρακτηριστικό της ομιλίας είναι η προτροπή για ενότητα και αγάπη μεταξύ των μαθητών και κατ' επέκταση όλων των ανθρώπων. «Εντολήν καινήν δίδωμι υμίν ίνα αγαπάτε αλλήλους» (Ιωάν.13:3) και «Ειρήνην αφίημι υμίν, ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν» (Ιωάν.14:27).

Μετά ακολούθησε η περίφημη αρχιερατική προσευχή του Κυρίου. Προσεύχεται στον Ουράνιο Πατέρα για την ενότητα των μαθητών Του. Δεν εύχεται να τους άρει από τον κόσμο, αλλά να τους διαφυλάξει από τον πονηρό και τα έργα του.

Αφού περατώθηκε και η προσευχή η νύχτα είχε προχωρήσει αρκετά. Ο Ιησούς πήρε τους μαθητές Του και πήγε στο Όρος των Ελαιών. Εκεί υπήρχε κήπος στον οποίο μπήκε με τους μαθητές Του για να προσευχηθεί (Ιωάν.18:1). Ο τρόπος της προσευχής ήταν δραματικός. Ως άνθρωπος και πάλι αγωνιούσε για το επερχόμενο πάθος. «Περίλυπός εστιν η ψυχή μου έως θανάτου» (Ματθ.26:38) είπε στους μαθητές Του. «Παρελθέτω απ' εμού το ποτήριον τούτο» (Ματθ.26:39) παρακαλούσε τον Πατέρα και «εγένετο δε ο ιδρώς αυτού ωσεί θρόμβοι αίματος καταβαίνοντος επί την γην» (Λουκ.22:45).

Κάποια στιγμή ακούστηκαν φωνές και θόρυβος πολύς. Έφτασαν οι στρατιώτες με οδηγό τον Ιούδα για να συλλάβουν τον Ιησού. Χαρακτηριστικό σύνθημα ο ασπασμός του Διδασκάλου από τον Προδότη (Λουκ.22:48). Ο Πέτρος χρησιμοποιεί βία, κόβει το αφτί του στρατιώτη Μάλχου (Ιωάν.18:11). Παρ' όλα αυτά η σύλληψη πραγματοποιείται. Ο Κύριος δέσμιος οδηγείται σε ολονύκτιες ψεύτικες δίκες για να καταδικαστεί και να σταυρωθεί.

Τα γεγονότα που έλαβαν χώρα τη Μεγάλη Πέμπτη έχουν τεράστια σωτηριολογική σημασία για μας. Πρώτ' απ' όλα η εκούσια πορεία του Κυρίου προς το Πάθος φανερώνει την άμετρη θεία ευσπλαχνία και αγάπη για τον πεσόντα άνθρωπο. Η ολοκληρωτική νίκη της αμαρτίας, της φθοράς και του θανάτου μπορούσε να πραγματοποιηθεί μόνο με τον σταυρικό θάνατο του αναμάρτητου Χριστού. Μόνο το τίμιο αίμα του Μεγάλου Αθώου μπορούσε να καθαρίσει κάθε ρύπο αμαρτίας σε όλους τους ανθρώπους όλων των εποχών. Μόνο αυτό μπορούσε να φέρει την καταλλαγή και την ισορροπία, που είχε διαταράξει σοβαρά το κακό και η αμαρτία.
Αυτή η Μεγάλη Θυσία μπορεί να έχει πρακτικά αποτελέσματα στην Εκκλησία, μέσω της Θείας Ευχαριστίας, την οποία παρέδωσε ο Κύριος τη σημερινή ημέρα στους μαθητές Του και μέσω αυτών στην Εκκλησία. Η απολυτρωτική Θυσία του Σταυρού συνεχίζεται στο διηνεκές στις άγιες Τράπεζες των ναών, ως την κυριότερη αγιαστική πράξη της Εκκλησίας μας. Ο Κύριος είναι παρών στην Εκκλησία Του μέσω του ιερού Μυστηρίου τη Θείας Ευχαριστίας. Εμείς γινόμαστε οργανικά, πραγματικά, μέλη του μυστικού Του Σώματος με την Κοινωνία του αγίου Σώματός Του. Έτσι συντελείται η σωτηρία μας.
(Θεολογικό σχόλιο στο περιεχόμενο και το νόημα της Μεγάλης Τετάρτης)

«ΥΠΕΡ ΤΗΝ ΠΟΡΝΗΝ ΑΓΑΘΕ ΑΝΟΜΗΣΑΣ»

«Τη αγία και μεγάλη Τετάρτη της αλειψάσης τον Κύριον μύρω πόρνης γυναικός μνείαν ποιούμεθα οι θειότατοι πατέρες εθέσπισαν, ότι προ του σωτηρίου πάθους μικρόν τούτο γέγονεν».

Αυτό είναι το συναξάρι της σημερινής ημέρας, της Μεγάλης Τετάρτης. Οι συνοδοιπόροι του πάθους του Χριστού μας πιστοί καλούμαστε αυτή την ιερή ημέρα να τιμήσουμε την έμπρακτη και ειλικρινή μετάνοια της πρώην πόρνης γυναικός, η οποία έγινε συνώνυμη με την συντριβή και την αλλαγή ζωής.

Το σημαντικότατο, συγκινητικότατο και διδακτικότατο γεγονός της αλείψεως του Κυρίου με πολύτιμο μύρο από την αμαρτωλή γυναίκα διασώζουν με μικρές παραλλαγές και οι τέσσερις ευαγγελιστές. Ο Ματθαίος (26:6-13), ο Μάρκος (14:3-9) και ο Ιωάννης (12:1-8) ομιλούν για την ίδια γυναίκα, την Μαρία, την αδελφή του Λαζάρου, η οποία, όπως αναφέραμε, από ευγνωμοσύνη για την ανάσταση του αδελφού της, έκαμε αυτή την σπουδαία πράξη. Αντίθετα ο Λουκάς αναφέρει πως η γυναίκα, που δεν αναφέρεται το όνομά της, ήταν αμαρτωλή πόρνη. Είναι προφανές ότι πρόκειται για διαφορετικό περιστατικό. Ίσως να ήταν η πόρνη γυναίκα, την οποία έσωσε ο Κύριος από το λιθοβολισμό των υποκριτών Ιουδαίων (Ιωάν.8:5).

Βεβαίως στον Εσπερινό της ημέρες διαβάζεται η περικοπή από το Ευαγγέλιο του Ιωάννη, όμως το περιεχόμενο και η θαυμάσια υμνολογία της ημέρας είναι εμπνευσμένη από την περικοπή του Ευαγγελίου του Λουκά.

Σύμφωνα με τον ιερό ευαγγελιστή ο Ιησούς προσκλήθηκε σε δείπνο στο σπίτι κάποιου Σίμωνος, ο οποίος ανήκε στην τάξη των Φαρισαίων. Κάποια γυναίκα αμαρτωλή όταν έμαθε ότι ο Κύριος ήλθε στην πόλη, ζήτησε να μάθει σε πιο σπίτι έχει καταλύσει. Και ενώ έτρωγαν και συζητούσαν, ξάφνου μπήκε στο σπίτι η γυναίκα εκείνη, κρατώντας στα χέρια της αλαβάστρινο δοχείο γεμάτο πολύτιμο μύρο. Προχώρησε στο μέρος του Ιησού και αφού στάθηκε πίσω Του, γονάτισε και άρχισε να κλέει και να οδύρεται γοερά.

ʼνοιξε αμέσως το δοχείο και άρχισε να ρίχνει απλόχερα το μύρο και να πλένει με αυτό πόδια του Ιησού. Μαζί με το πολύτιμο μύρο έσμιγε και τα καυτά δάκρυά της, τα οποία έτρεχαν σαν ποτάμι από τα μάτια της. Αφού άδειασε το δοχείο ξέπλεξε τα πλούσια μαλλιά της και σκούπισε με αυτά τα πόδια Του, καταφιλώντας τα αδιάκοπα.

Ο Φαρισαίος οικοδεσπότης απόρησε με το γεγονός και διαλογιζόταν: Αυτός εδώ είναι προφήτης, δε γνωρίζει το ποιόν αυτής τη γυναίκας και την αφήνει να τον αγγίξει; Ο καρδιογνώστης Χριστός είπε στον Σίμωνα: Έχω να σου πω το εξής για τις σκέψεις σου: Εκείνος είπε: μίλα μου δάσκάλε. Κάποιος, του είπε, δάνεισε χρήματα σε δύο ανθρώπους, στον πρώτο πεντακόσια δηνάρια και στον δεύτερο πενήντα. Όταν έπρεπε να τα επιστρέψουν αυτοί δεν είχαν και ο δανειστής τους τα χάρισε. Και ρωτά το Σίμωνα: ποιος από τους δυο θα χρωστάει μεγαλύτερη χάρη στον δανειστή; Ο Σίμων απάντησε: αυτός που του χαρίστηκε το μεγαλύτερο ποσό. Σωστά απάντησες του είπε ο Ιησούς. Για κοίταξε αυτή τη γυναίκα. Εγώ μπήκα στο σπίτι σου και δεν μου έπλυνες τα πόδια με νερό, όμως εκείνη μου τα έπλυνε με τα δάκρυά της και τα σκούπισε με τα μαλλιά της. Χαιρετισμό δε μου έδωκες, όμως αυτή δε σταμάτησε στιγμή να μου φιλάει τα πόδια. Με λάδι δεν μου άλειψες το κεφάλι, όμως αυτή με πανάκριβο μύρο μου άλειψε τα πόδια. Δεν αξίζει να της πω: «σου συγχωρούνται οι τόσες πολλές αμαρτίες σου, διότι με αγάπησες τόσο πολύ»; Γυρίζοντας προς τη γυναίκα της είπε: «σου συγχωρούνται οι αμαρτίες σου». Τότε άρχισαν οι συνδαιτυμόνες να διερωτώνται: ποιος είναι αυτός που μπορεί να συγχωρεί αμαρτίες; Ο Χριστός ξαναλέγει στη γυναίκα: «Η πίστη σου σε έσωσε, πήγαινε στο καλό».

Η γυναίκα αυτή ήταν διαβόητη για την αμαρτωλότητά της. Οι υποκριτές συντοπίτες της την ήθελαν πόρνη, για να ικανοποιεί τις πορνικές τους αμαρτωλές έξεις. Ένα σκεύος αμαρτωλής ηδονής και τίποτε περισσότερο. Στην κοινωνική και θρησκευτική ζωή της πόλεως δεν είχε θέση, ήταν το μίασμα, την οποία έπρεπε να αποφεύγουν. Κάπως έτσι σκέφτηκε και ο Σίμων ο οικοδεσπότης, όταν είδε να μπαίνει στο «καθώς πρέπει» σπίτι του εκείνη και να το «μιαίνει». Πολλώ δε μάλλον να αγγίζει τον υψηλό καλεσμένο του ραβίνο.

Το σώμα της αμαρτωλής αυτής γυναίκας έχε παραδοθεί εξ' ολοκλήρου στο βόρβορο της αμαρτίας και της διαφθοράς. Όμως μέσα στα κατάβαθα της ψυχής της σιγόκαιγε αμυδρή φλόγα λυτρώσεως. Ο ψυχικός της κόσμος δεν είχε διαφθαρεί ολοκληρωτικά. Η παρουσία του Σωτήρα Χριστού στην πόλη εκείνη λειτούργησε στην καρδιά της ως ισχυρότατος άνεμος, ο οποίος θέριεψε την αδύναμη φλόγα λυτρώσεως και την έκαμε πυρακτωμένο καμίνι, ασυγκράτητη ορμή για μετάνοια και σωτηρία και γι' αυτό έτρεξε κοντά Του με τον χαρακτηριστικό αυτό τρόπο.

Ο Χριστός, εγκαινίασε μια νέα αντίληψη για τον αμαρτωλό άνθρωπο, εντελώς διάφορη από εκείνη της ιουδαϊκής κοινωνίας. Δεν είναι ο αμαρτωλός άνθρωπος μιασμένος από τη φύση του, αλλά ένας πνευματικά ασθενής, ο οποίος χρειάζεται βοήθεια. Έθεσε ως αντίδοτο της πνευματικής ασθένειας τη μετάνοια, η οποία είναι ο ισχυρότατος εκείνος μοχλός, ο οποίος γκρεμίζει το οικοδόμημα της αμαρτίας και αναγεννά τον άνθρωπο. Δια του Κυρίου μας Ιησού Χριστού παρήλθε ανεπιστρεπτί το καθεστώς του νόμου και της μισθαποδοσίας, και ανέτειλε η εποχή της χάρητος και του ελέους.

Η αφιέρωση της ημέρας αυτής στην μακάρια πρώην πόρνη γυναίκα έγινε σκόπιμα από τους αγίους πατέρες. Η μορφή της προβάλλει ως φωτεινό ορόσημο καταμεσής στην οδοιπορία προς το Θείο Πάθος για να δείξει και σε μας πως αν δεν συντριβούμε, σαν και εκείνη, και δεν δείξουμε έμπρακτη μετάνοια δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε το Χριστό στο Πάθος και την Ανάσταση. Η αγία μας Εκκλησία θέσπισε τη μετάνοια ως ύψιστη δωρεά η οποία ανανεώνει την ουρανοδρόμο πορεία μας προς το Χριστό και την τελείωσή μας.
Καλός χριστιανός δεν είναι εκείνος, ο οποίος γεμάτο κομπασμό και εγωιστική αυτάρκια, ισχυρίζεται ότι έφτασε σε επίπεδο αγιότητας και δεν χρειάζεται πια άλλο αγώνα, αλλά ο διατελών σε διαρκή μετάνοια.
Η εμπειρία της Μεγάλης Εβδομάδας

Mια ακόμα «Μεγάλη Εβδομάδα» μας προκαλεί να αναμετρηθούμε με τη μεγαλοσύνη της, να γνωρίσουμε το Θεό καλλιεργώντας μια σχέση μαζί Του. Να φτάσουμε στη μεγάλη γιορτή.

........Αλήθεια πώς γεννιέται μια γιορτή; Κάποιος κάποτε αποφάσισε όλοι την τάδε μέρα να γιορτάσουν ; Όχι δεν νομίζω να συνέβη έτσι. Η χαρά δεν προαποφασίζεται, η χαρά ξεσπάει και γίνεται έκρηξη, ντύνει ξαφνικά τη ζωή στα γιορτινά και μεταμορφώνει την καθημερινή πραγματικότητα.

Η γιορτή γεννήθηκε όταν τα ερωτήματα των ανθρώπων για το νόημα για το σκοπό, για την ουσία της ζωής απασχολούσαν κατά κύριο λόγο τον άνθρωπο. Και γιορτή ήταν το ευ-αγγέλιο: ένα συναρπαστικά ευφρόσυνο μήνυμα. Το μήνυμα έλεγε ότι χαρίστηκε στους ανθρώπους η δυνατότητα της νίκης καταπάνω στο θάνατο.
Τώρα η ζωή δεν είναι οκτάωρο, λίγος χρόνος διασκέδασης, ετήσιο εισόδημα, ετήσιες δαπάνες, συνταξιοδότηση και τελικά δύο ημερομηνίες, γεννήσεως και ταφής.
Εμείς όμως, πώς προσεγγίζουμε αλήθεια αυτό το μήνυμα.

Ακούμε, «Ο Θεάνθρωπος Χριστός σταυρώθηκε για μας, δέχθηκε τον θάνατο για να μας σώσει από την αμαρτία, ανέστη από των νεκρών για να μας χαρίσει την αιώνια ζωή».
Ποια πραγματικότητα αντιπροσωπεύει άραγες για τον σημερινό άνθρωπο κάθε μια από αυτές τις λέξεις, σε τι χειροπιαστό παραπέμπουν αν αφαιρέσουμε εξοικείωση που έχουμε με το περίεργο πραγματικά νόημά τους;

Το μόνο που εμπειρικά καταλαβαίνουμε είναι μόνο η λέξη θάνατος. Ξέρουμε αυταπόδεικτα ότι ο άνθρωπος πεθαίνει. Ότι θα έρθει για τον καθένα μας η στιγμή του τέλους δεμένη με τη φυσική αγωνία και φόβο για το άγνωστο ή για το μηδέν. Αυτή είναι η τραγική βεβαιότητα που αντιλαμβανόμαστε, δεν είναι κάποια «πεποίθηση» ούτε ψυχολογική υποβολή.

Η Μεγάλη Εβδομάδα μας δίνει την ευκαιρία της εμπειρικής ψηλάφησης της εμπειρικής κατανόησης του όντως υπαρκτού και όντως πραγματικού του πραγματικά πραγματικού. Μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε τον Θεό καλλιεργώντας μια σχέση μαζί Του, όχι κατανοώντας Τον σαν έννοια .
Έτσι και στην εμπειρία της Μεγάλης Εβδομάδας, στην εκκλησιαστική εμπειρία γενικότερα, είναι η σχέση με τον κόσμο της ποίησης και των συμβόλων, της εικόνας και της δραματουργίας, της νηστείας και της κάθαρσης, που μας εισάγει εμπειρικά στη γνώση. Στη γνώση που προκύπτει από την ανταπόκριση μας στον έρωτα του Θεού για τον κάθε άνθρωπο.

Δεν είναι βιαστής της ελευθερίας και της προσωπικής ακεραιότητας του ανθρώπου ο Θεός, είναι Νυμφίος.

Απομένει στον άνθρωπο η ελεύθερη αγαπητική συγκατάθεση για να εισέλθει στο χώρο (Νυμφώνα) της ακατάλυτης από το θάνατο ζωής
Αυτό που ζητάει ουσιαστικά ο Θεός από τον άνθρωπο δεν είναι ούτε τα ατομικά κατορθώματα ούτε οι αξιομισθίες αλλά μια κραυγή εμπιστοσύνης και αγάπης από τα βάθη της αβύσσου μας, ή ακόμα, ίσως, μια στιγμή ανάνηψης και αγωνίας μέσα από τον κλειστή και καλοασφαλισμένη αντίληψη της ευτυχίας μας.

Το μήνυμα είναι άμεσο μέσα από κάθε φάση της ζωής της Εκκλησίας, σε κάθε μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας. Δεν είναι μήνυμα ηθικό. Η Ηθική και η Θρησκεία εμφανίζονται από τη στιγμή που έχει καταλυθεί η οργανική και άμεση σχέση του ανθρώπου με το Θεό, είναι η προσπάθεια να αναπληρωθεί η απουσία σχέσεως με πράξεις εξιλεώσεων, είναι τα αποτελέσματα της πτώσης του ανθρώπου, της προσπάθειάς του να αυθυπάρξει (της απόφασής του να διακόψει τη σχέση μαζί Του).

Μεγάλη Εβδομάδα. Με ποιες εμπειρίες αλλά και με ποια γλώσσα να μιλήσουμε οι άνθρωποι της σημερινής εποχής, για το μυστήριο του Σταυρού του Χριστού; Τα όσα άρρητα κατορθώνει να πει η Εκκλησία στις ακολουθίες της με την ποιητική Θεολογία των Βυζαντινών, μοιάζουν ακατανόητα για την «κοινωνία της αφθονίας», την κοινωνία με μοναδικό στόχο την ευζωία, την κοινωνία με τη λογική των πέντε αισθήσεων. Είναι μωρία σύμφωνα μ’ αυτήν τη λογική η Σταυρική Θυσία και η Ανάσταση που την ακολουθεί.

Στον δικό μας τόπο και στη δική μας ελληνική παράδοση αυτή η πίστη στη Ανάσταση, η αναφορά σε έναν Θεό όχι τιμωρό και δικαστή, αλλά μανικό εραστή και Νυμφίο του ανθρώπου, ήταν ο άξονας που οργάνωνε τη ζωή και τη συνοχή της κοινωνίας. Αυτή η πίστη έδινε ταυτότητα στον Έλληνα. Ας θυμηθούμε το πρώτο Σύνταγμα της Επιδαύρου το 1822. Μόλις έστησαν ελεύθερη πατρίδα αυτοί οι μαρτυρικοί αγωνιστές, θέλησαν να ορίσουν στο Σύνταγμα ποιος είναι ο Έλληνας πολίτης του νεοσύστατου κράτους. Και δεν είχαν αλλού να εντοπίσουν την ελληνική ιδιότητα παρά μόνο στην πίστη: «Όσοι αυτόχθονες κάτοικοι της Επικρατείας της Ελλάδος πιστεύουσιν εις Χριστόν, εισίν Έλληνες». Αν ξαναφέρναμε στο Σύνταγμα σήμερα αυτόν τον ορισμό του Έλληνα, με πόσους πολίτες θα απόμενε αυτή η δύσμοιρη η πατρίδα;
Η Ανάσταση δεν είναι σύμβολο αλλά γεγονός. Ναι μπορεί ο άνθρωπος να αντλεί την ύπαρξη όχι από τη θνητή φύση αλλά από τη σχέση με το Θεό. Μπορεί ο άνθρωπος να ελπίζει.

Αυτή την ελπίδα ψηλαφούμε στον Αναστάσιμο όρθρο, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο, μα την ψηλαφούμε όλοι, άξιοι και ανάξιοι, δίκαιοι και άδικοι, πιστοί και άθεοι, τελώνες και άγιοι. Εκεί, στο πανηγύρι της Ανάστασης, όπου πρώτοι και έσχατοι, πλούσιοι και πένητες, εγκρατείς και ράθυμοι, <<τρυφούν οι πάντες>>. Ο οικοδεσπότης λέει: εισέλθετε». Αυτός καλεί και Αυτός δέχεται τον έσχατο …. και τον πρώτον … και τον ύστερον ελεεί και τον πρώτον θεραπεύει, κακείνω δίδωσι και τούτω χαρίζεται,και τα έργα δέχεται, και την γνώμην ασπάζεται, και την πράξιν τιμά και την πρόθεσιν επαινεί., ουκούν, εισέλθετε πάντες».

Bιβλιογραφία ΄΄Εορτολογικά Παλινωδούμενα΄΄ ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ
Το μυστήριο του Ευχελαίου

Του π. Ανδρέα Αγαθοκλέους .

Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι το νοσοκομείο, όπου ο πιστός μπορεί να θεραπευτεί από τις ψυχοσωματικές ασθένειες.

Η ασθένεια είναι μια φοβερή κατάσταση στον άνθρωπο, που οφείλεται στην αμαρτία που ήλθε στον κόσμο, μετά την πτώση του Αδάμ και της Εύας. Δεν έπλασε δηλαδή ο Θεός τον άνθρωπο για να αρρωσταίνει, αλλά να ζει με υγεία ψυχής και σώματος. Ωστόσο όλοι, ως απόγονοι του Αδάμ, περνούμε ασθένειες μικρές ή μεγάλες, σύντομες ή μακροχρόνιες, ιάσιμες ή ανίατες, γιατί η ανθρώπινη φύση μας αρρώστησε.

Η Εκκλησία ως μάνα ενδιαφέρεται για τα παιδιά της ό,τι και να είναι. Με διάφορα μέσα προσπαθεί να τα θεραπεύσει, για να έχουν χαρά και να δοξολογούν τον Κύριό τους.
Ένας από τους τρόπους θεραπείας που μας προσφέρει, είναι το μυστήριο του ευχελαίου.
Το μυστήριο αυτό αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη, από τον αδελφόθεο Ιάκωβο που λέει: «Είναι κάποιος από σας άρρωστος;

Να προσκαλέσει τους πρεσβυτέρους της Εκκλησίας να προσευχηθούν για αυτόν και να τον αλείψουν με λάδι, επικαλούμενοι το όνομα του Κυρίου. Και η προσευχή που γίνεται με πίστη θα σώσει τον άρρωστο. Ο Κύριος θα τον κάνει καλά. Κι αν έχει κάνει αμαρτίες θα του τις συγχωρήσει» (Ιακ.5,14-15) .

Το μυστήριο του ευχελαίου τελείται από τους ιερείς για τους αρρώστους που πάσχουν από ένα μακροχρόνιο πρόβλημα και ζητούν τη θεραπεία από το Θεό. Τελείται στο σπίτι ή στο ναό, οποιαδήποτε μέρα του χρόνου και πάντα τη Μεγάλη Τετάρτη για καλύτερη προετοιμασία για τη Μεγάλη Πέμπτη που είναι μια σημαντική μέρα, γιατί τότε παραδόθηκε στον κόσμο η Θεία Ευχαριστία από το Χριστό στο Μυστικό Δείπνο.

Ο άνθρωπος είναι ύπαρξη ψυχοσωματική, γι’ αυτό η ασθένεια της ψυχής επηρεάζει το σώμα και η ασθένεια του σώματος επηρεάζει την ψυχή, αν και υπάρχουν περιπτώσεις που το σώμα υποφέρει, ως θνητό και φθαρτό, αλλά η ψυχή είναι υγιής. Γι’ αυτό η Εκκλησία με το μυστήριο του ευχελαίου, όπως και με όλα τα μυστήρια, θεραπεύει ολόκληρο τον άνθρωπο, την ψυχή και το σώμα του. Η αμαρτία, ως ασθένεια, αναφέρεται και στην ψυχή και στο σώμα.

Στο μυστήριο του ευχελαίου χρειάζεται να προσερχόμαστε με διάθεση μετάνοιας, ώστε να ενεργήσει η χάρις του Θεού που θεραπεύει. Να συναισθανθούμε ότι η λανθασμένη ζωή μας, δηλαδή ο τρόπος που ζούμε, που διαφέρει από αυτόν που μας καλεί ο Κύριος να ζήσουμε, είναι η αιτία των ψυχικών και σωματικών ασθενειών μας. Η διάθεση ν’ αλλάξουμε αυτό το λανθασμένο αμαρτωλό τρόπο και να ζήσουμε σύμφωνα με τις εντολές του Θεού είναι η αρχή της θεραπείας μας. Τα μυστήρια, όπως και το μυστήριο του ευχελαίου, ενεργούν την αγιαστική και θεραπευτική τους χάρη αν συμβάλουμε κι εμείς. Χωρίς την κατάθεση της δικής μας θέλησης, που εκφράζεται με πράξη, η χάρις μένει ανενέργητη.

Η συγχώρεση των αμαρτιών, που παρέχεται στο μυστήριο του ευχελαίου, δεν αναφέρεται στα αμαρτήματα που γνωρίζουμε και δεν εξομολογούμαστε, αλλά σε όσα μικρά ξεχάσαμε ή αγνοούμε. Γιατί κανένα μυστήριο της Εκκλησίας δεν αναιρεί το άλλο, αλλά το ένα συμπληρώνει το άλλο μέσα στο μεγάλο μυστήριο της Εκκλησίας που είναι το σώμα του ζώντος Κυρίου Ιησού Χριστού.

Η αγάπη του μεγάλου Θεού μας, που εκφράστηκε κυρίως με τη θυσία του Υιού Του «υπέρ της του κόσμου ζωής και σωτηρίας», φανερώνεται και με το μυστήριο του αγίου ευχελαίου. Μας δίδει τη δυνατότητα της θεραπείας των ψυχικών και σωματικών ασθενειών μας, καλώντας μας να ζήσουμε ως τέκνα νέας ζωής, σταυροαναστάσιμης.

Σάββατο 19 Απριλίου 2008

Μ. Δευτέρα, Μ. Τρίτη, Μ. Τετάρτη:

Το τέλος

Αυτές οι τρεις ημέρες, τις οποίες η Εκκλησία ονομάζει Μεγάλες και Άγιες, έχουν, μέσα στο λειτουργικό κύκλο της Μεγάλης Εβδομάδας, ένα καθοριστικό σκοπό. Τοποθετούν όλες τις ιερές ακολουθίες στην προοπτική του Τέλους, μάς υπενθυμίζουν το εσχατολογικό νόημα του Πάσχα.
Συχνά η Μεγάλη Εβδομάδα χαρακτηρίζεται σαν περίοδος γεμάτη με «ωραιότατες παραδόσεις» και «έθιμα», σαν ξεχωριστό τμήμα του εορτολογίου μας. Τα ζούμε όλα αυτά από την παιδική μας ηλικία σαν ένα ελπιδοφόρο γεγονός που γιορτάζουμε κάθε χρόνο, θαυμάζουμε την ομορφιά των ακολουθιών, τις επιβλητικές πομπές και προσβλέπουμε με κάποια ανυπομονησία στο Πασχαλινό τραπέζι... Και ύστερα, όταν όλα αυτά τελειώσουν, ξαναρχίζουμε την κανονική μας ζωή.
Αλλά άραγε καταλαβαίνουμε πως όταν ο κόσμος αρνήθηκε τον Σωτήρα του,
όταν ο Ιησούς «ήρξατο αδημονείν» και έλεγε: «περίλυπος εστιν η ψυχή μου έως θανάτου», και όταν πέθανε στο Σταυρό, τότε η «κανονική ζωή» σταμάτησε;
Δεν είναι πια δυνατόν να υπάρξει «κανονική ζωή» γιατί ακριβώς αυτοί που φώναζαν «Σταύρωσον Αυτόν!», αυτοί που Τον έφτυναν και Τον κάρφωναν στο Σταυρό ήταν...
«κανονικοί άνθρωποι». Τον μισούσαν και Τον σκότωσαν ακριβώς γιατί τους τάραξε, τους χάλασε την «κανονική» ζωή τους. Και ήταν πραγματικά ένας τέλεια «κανονικός» κόσμος αυτός που προτίμησε το σκοτάδι και το θάνατο από το φως και τη ζωή... Με το θάνατο όμως του Χριστού ο «κανονικός» κόσμος και η «κανονική» ζωή καταδικάστηκαν αμετάκλητα.
Ή μάλλον, θα λέγαμε ότι αποκαλύφθηκε η αληθινή, η ανώμαλη φύση τους, η ανικανότητά τους να δεχθούν το Φως, αποκαλύφθηκε η τρομερή δύναμη του κακού μέσα τους. «Νυν κρίσις εστιν του κόσμου τούτου, νυν ο άρχων του κόσμου τούτου εκβληθήσεται έξω». (Ιω. 12, 31).
Το Πάσχα σημαίνει το τέλος «αυτού του κόσμου». Με το Θάνατο και την Ανάσταση του Ιησού Χριστού συντελέστηκε αυτό το τέλος, που μπορεί να διαρκέσει εκατοντάδες αιώνες, χωρίς να αλλοιώνει τη φύση του χρόνου τον οποίο ζούμε σαν «έσχατο καιρό». «Και οι χρώμενοι τω κόσμω τούτω ως μη καταχρώμενοι, παράγει γαρ το σχήμα του κόσμου τούτου.» (Α’ Κορ. 7, 31).
Η λέξη Πάσχα σημαίνει πέρασμα, διάβαση. Η γιορτή της Διάβασης (Πάσχα) ήταν για τους Εβραίους η ετήσια ανάμνηση όλης της ιστορίας της σωτηρίας τους, της σωτηρίας σαν πέρασμα από τη σκλαβιά των Αιγυπτίων στην ελευθερία, από την εξορία στη γη της επαγγελίας. Ήταν επίσης η προσδοκία της τελικής διάβασης στη Βασιλεία του Θεού. Και ο Ιησούς Χριστός έγινε η εκπλήρωση αυτού του Πάσχα, έγινε το Πέρασμα. Αυτός πραγματοποίησε την τελική διάβαση από το θάνατο στη ζωή από τούτο τον «παλαιό κόσμο» στον «καινό κόσμο», στον «καινό χρόνο» της Βασιλείας του Θεού. Ο Χριστός έδωσε και σε μάς τη δυνατότητα για μια τέτοια διάβαση. Ζώντας «εν τω κόσμω τούτω» μπορούμε ταυτόχρονα να μην είμαστε «εκ του κόσμου τούτου», δηλαδή να ελευθερωθούμε από τη σκλαβιά στο θάνατο και την αμαρτία και να συμμετέχουμε στον «επερχόμενο αιώνα». Για να γίνει αυτό θα πρέπει και μεις επίσης να πραγματοποιήσουμε τη δική μας, την προσωπική διάβαση, να καταδικάσουμε τον παλαιό Αδάμ μέσα μας, να «ενδυθούμε» τον Χριστό – αυτό δηλαδή που γίνεται στο βάπτισμα με την τριπλή κατάδυση και που είναι σύμβολο θανάτου – και να ζήσουμε την αληθινή ζωή εν Θεώ...
Μόνον έτσι το Πάσχα δεν γίνεται μια ετήσια ανάμνηση – ιεροπρεπής και ωραία- γεγονότων του παρελθόντος. Αλλά είναι το Γεγονός που μας προσφέρθηκε και αποτελεσματικά μάς αποκαλύπτει ότι ο παρών κόσμος μας, ο χρόνος μας η ζωή μας έφτασαν στο Τέλος τους και ταυτόχρονα μάς αναγγέλει την Αρχή της νέας ζωής...
Οι τρεις, λοιπόν, πρώτες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας έχουν σαν σκοπό να μάς παρουσιάσουν, σαν πρόκληση, αυτό το εσχατολογικό νόημα του Πάσχα και να μάς προετοιμάσουν να το καταλάβουμε και να το αποδεχτούμε.

1. Η εσχατολογική αυτή πρόκληση αποκαλύπτεται πρώτα- πρώτα με το κοινό και για τις τρεις ημέρες, τροπάριο: «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός και μακάριος ο δούλος, ον ευρήσει γρηγορούντα ανάξιος δε πάλιν, ον ευρήσει ραθυμούντα. Βλέπε ουν ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθής, ίνα μη τω θανάτω παραδοθής, και της Βασιλείας έξω κλεισθής αλλά ανάνηψον κράζουσα Άγιος, Άγιος, Άγιος ει ο Θεός δια της Θεοτόκου, ελεήσον ημάς».
Το «μέσον της νυκτός» (μεσονύκτιο) είναι η στιγμή κατά την οποία η ημέρα φτάνει στο τέλος της και μια νέα ημέρα αρχίζει. Ακριβώς γι’ αυτό το μεσονύκτιο γίνεται το σύμβολο του χρόνου στον οποίο ζούμε σαν χριστιανοί. Γιατί η Εκκλησία από τη μια πλευρά ζει μέσα σ’ αυτό τον κόσμο συμμετέχοντας στις αδυναμίες του και σ’ όλες τις τραγωδίες. Από την άλλη πλευρά η αληθινή της ύπαρξη δεν είναι «εκ του κόσμου τούτου», γιατί είναι η Νύμφη του Χριστού και η αποστολή της είναι να αναγγείλει και να αποκαλύψει τη Βασιλεία του Θεού και την «καινή ημέρα». Η ζωή της είναι μια αιώνια αναμονή, μια συνεχής και άγρυπνη προσδοκία αυτής της νέας Ημέρας... Αλλά εμείς ξέρουμε πολύ καλά πόσο ισχυρός είναι ο δεσμός μας με την «παλαιά ημέρα», με τον κόσμο, με τα πάθη του και τις αμαρτίες. Ξέρουμε πόσο βαθιά ακόμα ανήκουμε στον «κόσμο τούτο». Είδαμε το φως, γνωρίσαμε τον Χριστό, ακούσαμε για την ειρήνη, τη χαρά, τη νέα «εν Χριστώ ζωή» και παρ’ όλα αυτά ο κόσμος μάς κρατάει σκλάβους του. Αυτή η αδυναμία, αυτή η συνεχής προδοσία του Χριστού, αυτή η ανικανότητα να δώσουμε ολόκληρη την αγάπη μας στο μόνο πραγματικό αντικείμενο αγάπης, εκφράζονται τέλεια στο εξαποστειλάριο των τριών αυτών ημερών: «Το νυμφώνα σου βλέπω, Σωτήρ μου, κεκοσμημένον, και ένδυμα ουκ έχω, ίνα εισέλθω εν αυτώ λάμπρυνόν μου την στολήν της ψυχής, Φωτοδότα και σώσον με».

2. Το ίδιο θέμα παρουσιάζεται στα Ευαγγελικά αναγνώσματα αυτών των ημερών. Πρώτα απ’ όλα ολόκληρο το κείμενο των τεσσάρων Ευαγγελίων (ως το Ιω. 13, 31) διαβάζεται στις Ώρες ο Σταυρός είναι η ολοκλήρωση της ζωής και της διακονίας του Ιησού Χριστού. Δίνει το κλειδί για τη βαθύτερη κατανόηση αυτής της ζωής. Καθετί στο Ευαγγέλιο οδηγεί σ’ αυτή την έσχατη ώρα του Ιησού και όλα γίνονται κατανοητά μέσα σ’ αυτό το φως. Γι’ αυτό κάθε ακολουθία αυτών των ημερών έχει ειδικό Ευαγγελικό ανάγνωσμα:

Μεγάλη Δευτέρα

Στον όρθρο διαβάζεται από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου (21, 18- 43) η ιστορία της «ξηρανθείσας συκής». Η συκιά εδώ είναι το σύμβολο του κόσμου που δημιουργήθηκε από τον Θεό να φέρει πνευματικούς καρπούς και απέτυχε ν’ ανταποκριθεί στο Δημιουργό του.
Στην Ακολουθία των Προγιασμένων Δώρων διαβάζονται από το 24ο κεφάλαιο του Ματθαίου οι στίχοι 3- 35 οι οποίοι αναφέρονται στα σημεία της έλευσης του Κυρίου και της συντέλειας του κόσμου. Είναι μια εσχατολογική απάντηση του Ιησού Χριστού στην ερώτηση των μαθητών Του, και προαναγγέλει το Τέλος, τα Έσχατα. «Ο ουρανός και η γη παρελεύσονται, οι δε λόγοι μου ου μη παρέλθωσι...»

Μεγάλη Τρίτη

Στον Όρθρο διαβάζεται από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου (22, 15- 23, 39) η καταδίκη των Φαρισαίων. Τα πολλά «ουαί» για την τυφλή και υποκριτική θρησκεία αυτών οι οποίοι νομίζουν ότι είναι αρχηγοί των ανθρώπων και το φως του κόσμου, αλλά στην ουσία «κλείουν την Βασιλείαν των ουρανών έμπροσθεν των ανθρώπων...»
Στην Ακολουθία των Προηγιασμένων Δώρων συνεχίζεται η ανάγνωση από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου στα κεφάλαια 24 (36) 24 και 26 (2). Και εδώ πάλι γίνεται λόγος για τα Έσχατα, για το Τέλος. Γι’ αυτό μιλούν και οι παραβολές που χαρακτηρίζονται «παραβολές των Εσχάτων». Είναι η παραβολή των δέκα παρθένων. «Πέντε εξ αυτών ήσαν φρόνιμοι» και είχαν πάρει μαζί με τις λαμπάδες τους και αρκετό λάδι, «πέντε ήσαν μωραί», οι λαμπάδες τους έσβυσαν και δεν έγιναν δεκτές στο γαμήλιο δείπνο. Η άλλη παραβολή είναι των ταλάντων. Δεν χρησιμοποιούνται τα τάλαντα που έδωσε στον καθένα ο Κύριος. «Γρηγορείτε ουν, ότι ουκ οίδατε την ημέραν ουδέ την ώραν εν η ο υιός του ανθρώπου έρχεται». Και τέλος διαβάζουμε για την ημέρα της μέλλουσας κρίσης.

Μεγάλη Τετάρτη

Στον Όρθρο το Ευαγγελικό ανάγνωσμα είναι από τον Ιωάννη (12, 17 – 50). Αναφέρεται σ’ αυτούς που αρνήθηκαν τον Χριστό και κάνει την εσχατολογική προειδοποίηση: «Νυν κρίσις εστί του κόσμου... Ο αθετών εμέ και μη λαμβάνων τα ρήματά μου, έχει τον κρίνοντα αυτόν, ο λόγος ον ελάλησα, εκείνος κρίνει αυτόν εν τη εσχάτη ημέρα».
Στην Ακολουθία των Προηγιασμένων Δώρων διαβάζεται στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου (26, 6 -16) η ιστορία της γυναίκας που με πολύτιμα μύρα έλουσε τα πόδια του Ιησού Χριστού. Αυτή η γυναίκα με τούτη την πράξη της είναι η εικόνα της αγάπης και της μετάνοιας, μοναδικά μέσα για την ένωσή μας με τον Χριστό.

3. Τα Ευαγγελικά αναγνώσματα βρίσκουν τέλεια ερμηνεία και ανάπτυξη στην υμνολογία αυτών των ημερών. Τα στιχηρά και τριώδια (σύντομοι κανόνες από τρεις ωδές που ψάλλονται στον Όρθρο) αναλύουν τα Ευαγγελικά νοήματα. Μια προειδοποίηση, προτροπή διατρέχει όλους αυτούς τους ύμνους: το τέλος, η κρίση έρχεται... ας προετοιμαστούμε ανάλογα...

«Έρχόμενος ο Κύριος προς το εκούσιον Πάθος, τοις αποστόλοις έλεγεν εν τη οδώ ιδού αναβαίνομεν εις Ιεροσόλυμα, και παραδοθήσεται ο Υιός του ανθρώπου, καθώς γέγραπται περί αυτού. Δευτέ ουν και ημείς κεκαθαρμένοις διανοίαις, συμπορευθώμεν αυτώ και συσταυρωθώμεν και νεκρωθώμεν δι’ αυτόν ταις του βίου ηδοναίς ίνα και συζήσωμεν αυτώ και ακούσωμεν βοώντος αυτού Ουκέτι εις την επίγειον Ιερουσαλήμ, δια το παθείν, αλλά αναβαίνω προς τον Πατέρα μου και Πατέρα υμών, και Θεόν μου, και Θεόν υμών Και συνανυψώ υμάς εις την άνω Ιερουσαλή, Εν τη Βασιλεία των Ουρανών.» (Στιχηρό από τους Αίνους του Όρθρου της Μεγάλης Δευτέρας)
«Ιδού σοι το τάλαντον ο Δεσπότης εμπιστεύει, ψυχή μου φοβώ δέξαι το χάρισμα, δάνεισαι τω δεδωκότι, διάδος πτωχοίς και κτήσαι φίλον τον Κύριον ίνα στης εκ δεξιών αυτού, όταν έλθη εν δόξη και ακούσης μακαρίας φωνής. Είσελθε δούλε, εις την χαράν του Κυρίου σου. Αυτής αξίωσόν με, Σωτήρ, τον πλανηθέντα, Δια το μέγα σου έλεος.» (Δοξαστικό των Αίνων στον Όρθρο της Μεγάλης Τρίτης).

4. Στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής τα δυο βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης που διαβάζονται στους Εσπερινούς είναι η Γένεση και οι Παροιμίες. Με την αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας αντί γι’ αυτά έχουμε τα βιβλία «Έξοδος» και «Ιώβ», πάλι από την Παλαία Διαθήκη. Η Έξοδος είναι η ιστορία της σωτηρίας του Ισραήλ, της ελευθερίας του από την σκλαβιά των Αιγυπτίων, η ιστορία δηλαδή της Διάβασης των Εβραίων. Αυτή η ιστορία προετοιμάζει και μάς να κατανοήσουμε την έξοδο του Χριστού προς τον Πατέρα Του, την ολοκλήρωση δηλαδή του έργου της σωτηρίας μας. Ο Ιώβ, ο πολύπαθος, είναι η προεικόνιση του Ιησού Χριστού στην Παλαιά Διαθήκη. Αυτά τα αναγνώσματα από το βιβλίο του Ιώβ προαναγγέλουν το μεγάλο μυστήριο των παθών του Κυρίου.

5. Η λειτουργική πορεία αυτών των ημερών έχει ακόμα το ρυθμό της Μεγάλης Σαρακοστής. Λέγεται ακόμα η προσευχή του Εφραίμ του Σύρου. («Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργείας, φιλαρχίας και αργολογίας μη μοι δως. Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής και αγάπης χάρισαί μοι τω σω δούλω. Ναι Κύριε Βασιλεύ, δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα, και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου ότι ευλογητός ει εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν») και γίνονται οι ανάλογες μετάνοιες. Επίσης έχουμε εκτεταμένα αναγνώσματα από το Ψαλτήρι και βέβαια κάθε πρωί την Ακολουθία των Προηγιασμένων Δώρων, με τους ύμνους της Μεγάλης Σαρακοστής. Βρισκόμαστε ακόμα στην περίοδο της μετανοίας, γιατί μόνο η μετάνοια μάς εξασφαλίζει τη συμμετοχή μας στο Πάσχα του Κυρίου μας και μάς ανοίγει τις θύρες στο Πασχάλιο δείπνο.

Τελικά την Αγία και Μεγάλη Τετάρτη όταν η τελευταία πια Ακολουθία των Προηγιασμένων Δώρων φτάνει στο τέλος, αφού τα Τίμια Δώρα έχουν μεταφερθεί από την Αγία Τράπεζα, ο ιερέας λέει, για τελευταία φορά, την προσευχή του Αγίου Εφραίμ. Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο η προετοιμασία φτάνει στο τέλος. Ο Κύριος μάς καλεί τώρα στο τελευταίο Του δείπνο.

Από το Βιβλίο «Μικρό Οδοιπορικό της Μεγάλης Εβδομάδος» Αλέξανδρος Σμέμαν Εκδ. Ακρίτας

Παρασκευή 18 Απριλίου 2008

ΚΥΡΙΑΚΗ ΒΑΪΩΝ

Την έκτη Κυριακή της Μεγ. Τεσσαρακοστής, η αγία Εκκλησία μας γιορτάζει την ένδοξη εορτή των Βαΐων, δηλ. την πανηγυρική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα. Μετά την ανάσταση του Λάζαρου, οι Ιουδαίοι ήθελαν να θανατώσουν το Χριστό, ο οποίος, δίνοντας τόπο στην οργή και στην κακία τους έφυγε.

Έπειτα όμως, όπως μας λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, «προ εξ ημερών του Πάσχα ήλθεν εις Βηθανίαν». Από εκεί, μετά το δείπνο στο σπίτι του Λαζάρου, έστειλε δύο μαθητές του, του έφεραν «την όνον και τον πώλον» και την Κυριακή, καθήμενος επί πώλου όνου, έμπαινε στα Ιεροσόλυμα.

Τότε τα πλήθη των Εβραίων, μέσα σε μια ατμόσφαιρα χαράς κι αγαλλιάσεως, τον υποδέχονταν με ζωηρούς αλαλαγμούς: «Ωσαννά τω Υιώ Δαβίδ.

Ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ».
Και άλλοι έστρωναν στο δρόμο τα ενδύματα τους, άλλοι έκοβαν κλωνάρια από τις ελιές κι από τις φοινικιές και τα’ ριχναν στο δρόμο, ή τ’ ανέμιζαν με τα χέρια τους ζητωκραυγάζοντας με ενθουσιασμό.

Το «ωσαννά» ακούγονταν μυριόστομο απ’ όλους τους Εβραίους μα πιο πολύ ακόμα από τα θηλάζοντα βρέφη, για να εκπληρωθεί και η Προφητεία του Δαβίδ: «εκ στόματος νηπίων και θηλαζόντων κατηρτίσω αίνον».

Κι’ όλος ο κόσμος των Ιεροσολύμων χαίρονταν και πανηγύριζε, για να επαληθεύσει κι άλλη μια προφητεία, του Προφ. Ζαχαρίου αυτή: «Χαίρε σφόδρα, θύγατερ Σιών. Ιδού ο Βασιλεύς σου έρχεται σοι πραύς και επιβεβηκώς επί υποζύγιον και πώλον νέον, υιόν υποζυγίου».

Οι άγιοι Πατέρες ως «πώλον» εννοούν τα «έθνη», τον εθνικό κόσμο της ειδωλολατρίας, πάνω στον οποίο, νικητής τροπαιοφόρος κάθησε ο Χριστός, με τη νέα θρησκεία της Aγάπης.
Άλλοι Πατέρες πάλι -αυτό που μας ενδιαφέρει όλους σήμερα για την προσωπική πνευματική ζωή μας- δίνουν αυτή εδώ την ερμηνεία: Τώρα που περιμένουμε το νικητή Χριστό να μπει στα Iεροσόλυμα του καθενός μας και στη στέγη της ψυχής μας με τα άχραντα Μυστήρια, πρέπει με μια ειλικρινή μετάνοια να πετάξουμε τα παλιά ενδύματα των αμαρτιών μας, που τόσον καιρό εφορούσαμε.

Ν’ αφήσουμε δηλ. κάθε παλιά κακή συνήθεια και ν’ απεκδυθούμε τον παλιό μας άνθρωπο, «συν ταις πραξεσιν αυτού και ταις επιθυμίαις». Ύστερα, με μια τέλεια πνευματική αλλαγή ζωής, να πάρουμε στα χέρια τα βάγια της νίκης, δηλ. τις αειθαλείς πνευματικές αρετές, με τις οποίες θα νικήσουμε τους τρεις μεγάλους εχθρούς μας: τη σάρκα, τον κόσμο και το διάβολο.
Κι έπειτα, με άρρητη χαρά και αγαλλίαση, να πλησιάσουμε την αγία τράπεζα του Άρτου της ζωής, λέγοντας μαζί με τους ανυμνούντας παίδες του Ευαγγελίου: «Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου»!

Εδώ, στο μεταίχμιο μεταξύ της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και της Μεγάλης Εβδομάδος, χρειάζεται να ακουστεί για άλλη μια φορά η σημασία της νηστείας, όπως την σημειώνει ένας ιεροκήρυκας των χρόνων της Τουρκοκρατίας. «Ιδού, λοιπόν, οπού διαπεράσαμε, τη βοηθεία του Θεού, το πέλαγος της αγίας Τεσσαρακοστής, και καλότυχος εκείνος, οπού δεν εκινδύνευσεν εις το πέλαγος αυτό αλλά εξήλθεν ελευθερωμένος από πάσαν δαιμονικήν τρικυμίαν.

Ούτος και εις τον καλόν λιμένα έφθασεν, και τον λοιπόν κίνδυνον δεν φοβείται. Η αγία Τεσσαρακοστή, την οπoίαν διήλθομεν, είναι αγιασμός και σωτηρία της ψυχής ημών, διότι η νηστεία είναι μέγα όφελoς. Από αυτήν την νηστείαν ο Mωϋσής έγινε νομοθέτης του Eβραϊκού γένους, από αυτήν εκαθαρίσθη ο νους του και είδε δόξαν Θεού. Από αυτήν και οι τρεις παίδες έσβεσαν την φλόγα της καμινου, από αυτήν και ο προφήτης Δανιήλ ημέρωσε τους λέοντας, από αυτήν ο προφήτης Ηλίας εκράτησε τα νέφη και δεν έβρεξε τρεις χρόνους και εξ μήνας και, σχεδόν ειπείν, όλοι οι Άγιοι από αυτήν ετιμήθησαν, από αυτήν ηξιώθησαν της Βασιλείας των ουρανών.

Με αυτήν την νηστείαν, είθε και ημείς να αξιωθώμεν, τώρα μεν να φθάσωμεν την αγίαν ημέραν του Πάσχα, να λαμπροφορέσωμεν ψυχικά και σωματικά, και να εορτάσωμεν, ως αγαπά ο Χριστός, εκεί δε, εις τον μέλλοντα αιώνα, να αξιωθώμεν του αιωνίου Πάσχα, της αιωνίου χαράς, και της αιωνίου τρυφής».

Π. Β. ΠΑΣΧΟΥ«ΕΡΩΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ»
ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Ερώτηση:
Ζητήσατε την έγκριση του πατριάρχη, ζητήσατε την ευλογία του, όταν αρχίσατε αυτή την προσπάθεια;

Απάντηση: Όταν χειροτονήθηκα, πήρα την ευλογία για όλα αυτά. "Πορευθέντες μαθητεύσατε" παραγγέλνει ο Χριστός στους Ιερείς.

Ερώτηση:
Που πρέπει να αναφέρεται ο ιερέας στον τομέα της δραστηριότητος του; Συγκεκριμένα, πρέπει να συμμορφώνεται με τα ενδιαφέροντα μιας καθορισμένης τάξεως, μιας εθνικότητας π.χ.; Και κάτι ακόμα: ποια πρέπει να είναι η στάση του ιερέα απέναντι στους εγκληματίες ή ακόμα και απέναντι στους πολιτικούς; Καταλαβαίνω ότι η ερώτηση μου είναι ενοχλητική και αιχμηρή. Αλλά υπήρξαν και υπάρχουν πάντοτε ιερείς που εκφράζουν την ιδεολογία μιας συγκεκριμένης τάξεως. Αυτό με ενοχλεί. Απαντήστε μου, παρακαλώ.

Απάντηση:
Η ερώτηση είναι σοβαρή που πρέπει να αναφέρεται ο ιερέας στον τομέα της δραστηριότητος του; Μα στο Χριστό. ότι έκαμε ο Χριστός οφείλει να το κάνει και ο Ιερέας. Πρέπει να φροντίζει για τη σωτηρία όλων των ανθρώπων.Και αφού ο ιερέας πρέπει να ενδιαφέρεται για τη σωτηρία όλων των ανθρώπων, πρέπει στο πρόσωπο κάθε ανθρώπου να βλέπει την εικόνα και την ομοίωση του Θεού και όχι τον αντιπρόσωπο αυτής ή της άλλης τάξεως, της μιας ή της άλλης εθνικότητος, αυτών ή των άλλων πολιτικών πεποιθήσεων. Και όσο περισσότερο παραμορφωμένη είναι η εικόνα του Θεού σε κάποιον, τόσο περισσότερη αγάπη πρέπει να του δείχνει ο ιερέας.

Ερώτηση:
Μπορούμε να περιορίσουμε τις υποχρεώσεις του χριστιανού στην παρακολούθηση των ακολουθιών ή στις φιλανθρωπικές πράξεις; Ποια είναι η πρωταρχική υποχρέωση ενός χριστιανού;

Απάντηση:
Εμείς οι σημερινοί χριστιανοί έχουμε ένα νέο τρόπο εκφράσεως. Μιλάμε για τον πρακτικό χριστιανισμό. Μέσα εκεί συμπεριλαμβάνουμε την παρακολούθηση των ακολουθιών, την συνηθισμένη φιλανθρωπία η τη χαρά που μας προσφέρει ό χριστιανικός πολιτισμός. Τα πράγματα γίνονται άσχημα όταν χρησιμοποιούμε το χριστιανισμό για να αποκομίσουμε προσωπικά οφέλη. Γιατί μπορεί κανείς να κάνει ακόμα και την ελεημοσύνη της μιας πεντάρας σ ένα ζητιάνο για προσωπικό του όφελος. Αλλά τίποτα δεν πρέπει να περιορίζει τον χριστιανισμό. Πρέπει να φωτίζει την οικογενειακή και την κοινωνική μας ζωή. Πρέπει να γίνει η ουσία ολόκληρης της ζωής μας. Αν είναι μόνο ένα φαινόμενο ανάμεσα στα άλλα και όχι η αιτία υπάρξεως της ζωής μας, τότε ο χριστιανισμός αυτός δεν αξίζει και πολλά πράγματα. Γι` αυτή την περίπτωση έχει λεχθεί ότι βλασφημείται το Άγιο Όνομα του Θεού. Η πρωταρχική υποχρέωση του χριστιανού είναι να σώσει τον εαυτό του και τους άλλους. Αλλά όποιος ενδιαφέρεται μόνο για τη δική του σωτηρία δεν θα κερδίσει ούτε τη δική του ούτε των άλλων.

Ερώτηση:
Συγχωρέστε με, πάτερ μου, αλλά νομίζω ότι ρίχνεστε στις βαθιές έννοιες και δεν σκέπτεστε ότι πολλοί απ' όσους άρχονται στην εκκλησία δεν γνωρίζουν ούτε το Ευαγγέλιο ούτε πως γίνονται οι διάφορες ακολουθίες. Μήπως θα μπορούσατε να τα εξηγήσετε όλα αυτά; Ξέρετε, μερικοί δεν γνωρίζουν τίποτα. Ενώ το να φιλοσοφεί κανείς πάνω στο Θεό γίνεται συχνά συνήθεια.

Απάντηση:
Συγχωρέστε με κι εσείς. Αλλά νομίζετε ότι αν σας εξηγούσα το Ευαγγέλιο και τις ακολουθίες όλα θα τακτοποιούνταν μονομιάς; Κάποια μέρα θα μιλήσω ειδικά για το Ευαγγέλιο και για τις ακολουθίες. Σήμερα θα σας απαντήσω με συντομία. Ολόκληρο το Ευαγγέλιο περιέχεται σ' αυτά τα λόγια: "Μετανοείτε ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών", "ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού, και πάντα ταύτα προστεθήσεται υμίν", "ο νόμος και οι προφήται έως Ιωάννου από τότε η βασιλεία του Θεού ευαγγελίζεται και πας εις αυτήν βιάζεται", "αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου... και τον πλησίον σου ως σεαυτόν". Αν θυμόμαστε αυτά τα λόγια καταλαβαίνουμε ολόκληρο το Ευαγγέλιο.Όταν διακρίνουμε αυτές τις βασικές έννοιες, αντιλαμβανόμαστε ότι όλα αυτά τα ξέρουμε, αλλά δεν έχουμε αρκετή σοβαρότητα για να τα εφαρμόσουμε στη ζωή. Και παίζουμε με τον εαυτό μας κάνοντας πως δεν ξέρουμε τίποτα.όσο για τις ακολουθίες, όλοι ξέρετε ότι η βασικότερη είναι η Θεία Λειτουργία. Όλες σ' αυτή συγκλίνουν. Και ακόμα ειδικότερα η στιγμή που ψάλλουμε το Χερουβικό και το "Σε υμνούμε", Όταν γίνεται η μετουσίωση των Τιμίων Δώρων. Κάνουμε όμως αυτά που ψάλλουμε; Για να θυμηθούμε: ποιος από μας αφήνει κάθε σκέψη για αργότερα, ακόμα και τη σκέψη να ανάψει ένα κερί, και στρέφεται αποκλειστικά στο Θεό; Κοιτάξτε, πολλές φορές αντιμετωπίζουμε με περιφρόνηση αυτούς που μιλούν για το Θεό γιατί τάχα αυτό καταντάει άσκοπη φλυαρία. Αλλά εμείς τι κάνουμε; Δεν δικαιωνόμαστε διαλαλώντας την άγνοια μας. Όλα είναι απαραίτητα: και να γνωρίζουμε το Ευαγγέλιο και τις ακολουθίες και να μην ξεχνάμε να μιλάμε για το Θεό. Ποιος μπορεί να ξέρει σε ποια στιγμή η Χάρη θα αγγίξει την καρδιά μας, σε ποια στιγμή θα μεταμορφωθούμε ξαφνικά. Χωρίς αμφιβολία, θα μιλήσω κάποτε για τις ακολουθίες.

Ερώτηση:
Πατέρα Ντιμίτρι, την τελευταία φορά, που μιλούσατε για τη στάση μας απέναντι στο θάνατο, είπατε ότι ένας πιστός πρέπει να χαίρεται τη ζωή. Αλλά τι σημαίνει αυτό, πως πρέπει να το εννοήσει κανείς; Θα παρακαλούσα η απάντηση να είναι κάπως εκτεταμένη.

Απάντηση.
Ας σημειώσουμε πρώτα - πρώτα ότι ένας χριστιανός. Όταν σκέπτεται το θάνατο, δεν θεωρεί ότι όλα τελειώνουν με αυτόν, πράγμα που θα είχε σαν αποτέλεσμα να μη δίνει καμιά σημασία σε ότι κάνει πάνω στη γη. Ένας χριστιανός δεν πρέπει να σκέπτεται έτσι για το θάνατο. Ο θάνατος είναι το πέρασμα από την επίγεια ζωή στην αιώνια, είναι η "κοίμησης", που σημαίνει ότι κάθε τι περαστικό και φθαρτό αποκοιμιέται. Αυτός ο κόσμος δεν μας δόθηκε στην τύχη και σκοπός μας δεν είναι να τον αρνηθούμε. Πρέπει να εκτιμούμε κάθε λεπτό της ζωής. Αν συλλογιστούμε αθεΐα θα αντιληφθούμε ότι κανένα από τα λεπτά της ζωής που μας δίνονται δεν είναι επιπόλαιο και τυχαίο αλλά προορισμένο για κάτι μεγάλο και σημαντικό. Αν σκεπτόμαστε το θάνατο, αυτό γίνεται με μοναδικό σκοπό να αποφύγουμε την αμαρτία. "Σκέψου την τελευταία σου στιγμή και δεν θα αμαρτήσεις ποτέ πια". Να θυμάσαι ότι θα παρουσιαστείς μπροστά στο Θεό και θα λάβεις ότι σου αξίζει. Ε, λοιπόν Όταν ο θάνατος έχει για μας αυτή τη σημασία, χαιρόμαστε τη ζωή μας πάνω στη γη γιατί είναι η αμαρτία που μας κρύβει τη γήινη χαρά. Υπάρχει μεγαλύτερη ευτυχία από το να παρουσιαστείς μπροστά στο Θεό; Αλλά όταν τα αγνοούμε όλα αυτά δεν γνωρίζουμε τότε την αληθινή χαρά.Ας θυμηθούμε τους ασκητές μας πως ευχαριστούσαν το Θεό για όλα. Ας θυμηθούμε, έστω τον στάρετς Ζωσιμά που -περιγράφει ο Ντοστογιέφσκι. Πως χαιρόταν για όλα και καλούσε και τους άλλους να χαρούν. Όταν γνωρίσουμε τη χριστιανική χαρά δεν θα γνωρίσουμε τη μελαγχολία. Αλλά αν νομίζουμε ότι η χαρά υπάρχει μόνο στις γήινες απολαύσεις, πρέπει να ξέρουμε ότι μια τέτοια χαρά συνήθως καταλήγει σε φοβερή ανία. Κοιτάξτε αυτούς που είναι μέθυσοι και διεφθαρμένοι. Η φαινομενική τους ευθυμία είναι εντελώς εξωτερική. Μέσα τους έχει αρχίσει κιόλας η κόλαση. Και κοιτάξτε αυτούς που είναι βαθιά πιστοί. Πόσο χαρούμενοι είναι σε οποιαδήποτε περίσταση. Γιατί ο χριστιανισμός είναι η θρησκεία της χαράς. όσο για το θάνατο δεν είναι η καταστροφή των πάντων, αλλά η πύλη που οδηγεί στον τόπο της αιώνιας χαράς.

Ερώτηση:
Πατέρα Ντιμίτρι, δεν νομίζετε ότι ασχολείστε εδώ με θέματα για τα οποία θα μπορούσε κανείς να μιλήσει σε μια λέσχη ή σε εργατικές συγκεντρώσεις; Μήπως μεταβάλλετε την εκκλησία σε ένα είδος συγκεντρώσεως; Μήπως όλα αυτά δεν είναι και πολύ "κανονικά";

Απάντηση:
Δεν ξέρω, δεν νομίζω όμως ότι αυτά που λέω θα μπορούσαν να λεχθούν σε μια λέσχη ή σε διάφορες συγκεντρώσεις. Φανταστείτε με να μιλάω γι' αυτά τα θέματα σε μια εργατική λέσχη. Νομίζω ότι θα με άκουγαν καλύτερα απ' ότι ακούμε τις θρησκευτικές ακολουθίες στην εκκλησία. Ο λαός μας άρχισε να αναζητάει τη θρησκεία. Ο λαός μας θέλει να πιστέψει. Δεν είναι πολύς καιρός (δέκα, δεκαπέντε χρόνια) που σκόνταφτε κανείς σε κάθε βήμα του σε κοροϊδίες και ειρωνικά βλέμματα. Σήμερα δεν είναι πια έτσι. Δεν είναι πολύς καιρός που άκουγα πίσω μου ξεφωνητά όπως "παπάς"! "Προπαγανδιστής"! Τώρα δεν ακούω πια τίποτα τέτοιο. Αντίθετα, ακούω να λένε: "Οι ιερείς είναι ήρωες. όλοι έχουν ενωθεί εναντίον τους". Και θα προσθέσω ότι και ο μετριότερος ιερέας είναι σήμερα ήρωας. Αλλά για ποια θέματα μιλάω; Αυτά για τα οποία πρέπει να μιλήσω. Η εκκλησία δεν πρέπει να είναι ένας τόπος για να πηγαίνουν εκεί μόνο αυτοί που διάλεξαν εκεί μια θέση, αλλά τόπος για όλο τον κόσμο. Και πρέπει να χαιρόμαστε γι' αυτό. Η εκκλησία "σπρώχνει" τους τοίχους της για να χωρέσουν όλοι. Όπως λένε "όταν το βουνό δεν πάει στο Μωάμεθ, ο Μωάμεθ πάει στο βουνό". Και, να που ξεκινήσαμε για να συναντήσουμε οι μεν τους δε. Η εκκλησία σήμερα οφείλει να είναι και λέσχη και τόπος εργατικών συγκεντρώσεων. Αν μου επέτρεπαν να πάρω το λόγο σε κάποιον απ' αυτούς τους τόπους, θα πήγαινα να μιλήσω εκεί. Αλλά αφού αυτό δεν γίνεται, θα μιλήσω εδώ. Και οι συζητήσεις μας είναι απόλυτα σύμμορφες με τις χριστιανικές αρχές αφού σκοπός τους είναι να πνευματοποιήσουν τη ζωή που ξετυλίγεται έξω από την εκκλησία. Απ' αυτή την πνευματοποίηση εξαρτώνται πολλά πράγματα.

Ερώτηση:
Πατέρα Ντιμίτρι, δε νομίζετε ότι οι ερωτήσεις (και φυσικά και οι αποτιμήσεις) του περασμένου Σαββάτου δεν έγιναν μόνο από ανθρώπους ευσεβείς, αλλά επίσης κι από άλλους που ήρθαν εδώ τυχαία (αν και για να έρθουν στην εκκλησία, ασφαλώς δεν ήρθαν τυχαία!). Όταν απευθύνεστε σ' αυτούς μην ξεχνάτε κι εκείνους που διάλεξαν το δρόμο τους.

Απάντηση:
Η ερώτηση σας μου θύμισε την παραβολή του ασώτου. Είχε ήδη γυρίσει στο σπίτι όταν έφτασε από τους αγρούς ο πιστός γιος και άκουσε χαρούμενες φωνές. τι συμβαίνει; ρώτησε. Και του απάντησαν ότι ο πατέρας του γιόρταζε την επιστροφή του αδελφού του και για την περίσταση αυτή είχε θυσιάσει το σιτευτό μοσχάρι. Τότε ο πιστός γιος άρχισε να κάνει παράπονα στον πατέρα του και να του φωνάζει ότι άδικα τον υπηρέτησε πιστά τόσον καιρό ποτέ δεν έκανε τίποτα παρόμοιο για χάρη του. Και ο πατέρας του απάντησε: "Τέκνον, συ πάντοτε μετ' εμού ει, και πάντα τα εμά σα εστιν ευφρανθήναι δε και χαρήναι έδει ότι ο αδελφός σου ο άσωτος νεκρός ην και ανέζησε, και απολωλός ην και ευρέθη". Αυτή η παραβολή είναι η απάντηση μου στην ερώτηση σας. Πρέπει να χαίρεστε. Αν άνθρωποι που ποτέ πριν δεν πάτησαν εκεί το πόδι τους, έρχονται στην εκκλησία για πρώτη φορά, πρέπει να χαιρόμαστε. Κι αν οι συζητήσεις μας τραβούν πολλούς, ας χαιρόμαστε μαζί τους. Κι αν δεν έχουν έρθει τυχαία, Όπως το τονίζετε, ούτε και οι συζητήσεις αυτές άρχισαν τυχαία. Συγχωρέστε με, αν σας ψυχραίνω προσελκύοντας, Όπως νομίζετε, αναπάντεχους επισκέπτες στην εκκλησία μας. Κανείς δεν είναι αναπάντεχος στο σπίτι του Θεού. Δεν θλίβεστε να βλέπετε τους νέους μας, που μόλις άφησαν την παιδική ηλικία, να είναι κιόλας βουτηγμένοι στη μέθη και στη διαφθορά; Αν προσελκύσετε αυτούς τους νέους εδώ, θα ικανοποιήσετε τις απαιτήσεις της ψυχής τους, γιατί πίνουν και ρίχνονται στη διαφθορά επειδή οι βαθιές απαιτήσεις τους είναι ανικανοποίητες. Έχουν μπουχτίσει απ' αυτές τις ιδέες που είναι της μόδας και που τους τις βάζουν με τη βία στο μυαλό τους, ώστε να μην βλέπουν τίποτε άλλο. Ας έρθουν, λοιπόν, εδώ! Εσείς ό ίδιος καλέστε τους! Ένας χριστιανός δεν μπορεί να κλείνεται στο καβούκι του, πρέπει να πάσχει για τη δυστυχία των άλλων. Οι άθεοι θέλουν να μας μεταβάλλουν σε σκιάχτρα ώστε ο κόσμος να μας φοβάται και δεν τα κατάφεραν και πολύ άσχημα σ' αυτό το σημείο αρχίσαμε Εμείς πια να φοβόμαστε τα πάντα και τους πάντες, φοβόμαστε ακόμα και να εκφράζουμε ελεύθερα τα θρησκευτικά μας αισθήματα. Ας γίνουμε, λοιπόν, σύμφωνα με την έκφραση του Χριστού "το άλας της γης", "το φως του κόσμου". Ώστε να μην τρομάζουμε τους ανθρώπους, αλλά να τους προσελκύουμε.

Ερώτηση:
Καθένας που θεωρείται ορθόδοξος χριστιανός καταλαβαίνει ότι είναι απαραίτητο να πηγαίνει στην εκκλησία και ότι όσο συχνότερα πηγαίνει, τόσο το καλύτερο Αλλά είμαστε φορτωμένοι με ένα σωρό ασχολίες και συμβαίνει να περνούν δεσποτικές εορτές(και μάλιστα και μερικές από τις δώδεκα μεγάλες εορτές του χρόνου χωρίς να πάμε εκκλησία. Επιτρέπεται αυτό; Δεν χάνουμε έτσι την επαφή μας με την Εκκλησία;

Απάντηση.
Είναι απαραίτητο να πηγαίνουμε στην εκκλησία. Έχουμε έξη μέρες για να εργαζόμαστε, η εβδόμη για τον Κύριο μας. Στην πραγματικότητα δεν καθιερώθηκε τόσο για το Θεό, όσο για χάρη δική μας. Όταν ένας άνθρωπος δεν έχει εορτές η ψυχή του δεν εξαγιάζεται και η του καταντάει μια τόσο γκριζωπή καθημερινότητα που Ο έρχεται να ουρλιάζεις. Οι εορτές είναι απαραίτητες. Πρέπει να απαλλαγούμε από την κούφια αναταραχή μας. Από την αναταραχή που μας καταβροχθίζει, θα έλεγα. Πρέπει να μοιράζουμε έτσι το χρόνο μας, ώστε τις εορτές να είμαστε ελεύθεροι από τις σκοτούρες της ζωής. Όταν δεν παρευρισκόμαστε στις ακολουθίες, χάνουμε την επαφή μας με την εκκλησία και συνεπώς και με το Θεό. Ύστερα, όταν το συνειδητοποιήσουμε αυτό, αντιλαμβανόμαστε ότι η ψυχή μας είναι άδεια και με τον καιρό συνηθίζουμε σ' αυτή την κατάσταση σαν να ήταν κάτι φυσικό. Και τότε ο αθεϊσμός μας πιάνει στα δίχτυα του. Μη σταματάτε να συχνάζετε στην εκκλησία, εκτός αν υπάρχει σοβαρός λόγος. Οι σοβαροί λόγοι είναι: η αρρώστια, μια εργασία που σας έχει επιβληθεί χωρίς τη θέληση σας ή μια συμπαράσταση που πρέπει να προσφέρετε επειγόντως Σ' αυτή την τελευταία περίπτωση εξ άλλου είναι το ίδιο σαν να πήγατε στην εκκλησία.
Αυτές ήταν οι ερωτήσεις που έθεσαν οι πιστοί.

Ας έρθουμε τώρα στις άλλες.

Ερώτηση.
Δίνετε την εντύπωση ότι ζείτε έκτος τόπου και χρόνου. Άδικα προσπαθείτε. Η φωνή σας θα μείνει μοναχική, ακόμα και οι συνάδελφοι σας δεν σας υποστηρίζουν. Πιστεύετε στ' αλήθεια ότι μπορείτε μόνος σας να αναποδογυρίσετε το παν;

Απάντηση:
Δεν είμαι μόνος. Ο Θεός είναι μαζί μου καθώς και χιλιάδες εκατομμύρια μάρτυρες. Πιστεύετε μήπως ότι άδικα έχυσαν το αίμα τους; Έχω απόλυτη συνείδηση του τόπου και του χρόνου. Ο τόπος και ο χρόνος είναι στα του Θεού και κανενός άλλου. Πιστεύω στο Θεό. Ακόμα κι αν δεν με υποστήριζε κανείς (και αυτό δεν είναι αλήθεια, γιατί κι εσείς ο ίδιος, που μου κάνετε αυτή την ερώτηση, με υποστηρίζετε) θα εξακολουθούσα οπωσδήποτε να πιστεύω στο Θεό. Παραδεχτείτε, λοιπόν, ότι στο βάθος της ψυχής σας μου είστε αλληλέγγυος. Αλλά φοβόσαστε να παραδεχτείτε αυτή την αλληλεγγύη γιατί τρέμετε να μη χάσετε το πινάκιο της φακής. Αλλά κι αν ακόμα δεν με υποστήριζε κανείς, πάλι θα πίστευα ότι όλα θα πάνε καλά. Όταν ξεπροβάλει ένα φυλλαράκι, το φυτό θα εξακολουθήσει να μεγαλώνει. Όταν πλησιάζει ο καιρός της άνοιξης, έστω κι αν κάνει φοβερή παγωνιά, η άνοιξη θα έλθει. Και στη χώρα μας άρχισε η θρησκευτική άνοιξη. Για την ώρα είναι ασθενική. Αλλά θα έλθει. Γι' αυτό προσέξετε να μην βρεθείτε ξαφνικά μόνος, να μην αφήσετε να περάσει η άνοιξη. Κι έπειτα δεν θέλω να αναποδογυρίσω τίποτα, θέλω να βγάλω από τη μέση τα εμπόδια. Κα! εξ άλλου δεν θα το κάνω εγώ αυτό, αλλά ο Θεός. Όταν το καταλάβετε αυτό, θα παραδεχτείτε ότι δεν είμαι μόνος. Μόνος είναι ο άθεος που δεν γνωρίζει τίποτα πέρα από το πρόσωπο του. Όπως ξέρετε μπορεί να είναι κανείς μόνος μέσα στο πλήθος και, αντίθετα, να είναι μαζί με όλο τον κόσμο μέσα στη μοναξιά. Και εγώ είμαι μαζί με όλο τον κόσμο. Από τη δημιουργία του κόσμου υπήρξαν πολλοί πιστοί και εν Θεώ είμαστε όλοι ζωντανοί. Μη νομίσετε ότι είμαι αφελής ένα είδος φανατικού. Έχω απόλυτη συνείδηση αυτού που κάνω. Και το κάνω με απόλυτη εμπιστοσύνη. Όταν ενεργούμε μαζί με το Θεό, μπορούμε να πιστεύουμε στη νίκη. Προσπαθώ να είμαι μαζί με το Θεό και πιστεύω στη νίκη. Πιστεύω χωρίς την παραμικρή αμφιβολία. Κι αν στην προσπάθεια μου συναντήσω το φυσικό θάνατο, η νίκη θα έρθει γρηγορότερα. Νομίζεται (τονίζω αυτή τη λέξη) ότι όλα αυτά είναι μεγαλοστομίες; Αν ναι, βαπτιστείτε. Βαπτιστείτε και θα δείτε ότι δεν είναι μεγαλοστομία, αλλά η πίστη που είναι ικανή (το έχετε ακούσει;) "όρη μεθιστάνειν".

Ερώτηση.
Ακουστέ, δεν νομίζετε ότι αυτά που λέτε αποπνέουν κάτι διαφορετικό;....
Χρησιμοποιείτε τη θρησκεία μόνο για κάλυμμα.

Απάντηση:
Καταλάβατε, λοιπόν κι εσείς αυτή τη μυρωδιά; θα σας εξηγήσω τότε από που προέρχεται. Απελευθερώθηκα το 1956 από το στρατόπεδο όπου ήμουν κρατούμενος. Δεν αποκλείεται η ιδιαίτερη μυρωδιά των φυλακών να μην έχει εξαφανιστεί ακόμα, αλλά αν νοιώθετε κάποια άλλη οσμή, κάνετε λάθος. Πόσο συνηθισμένος είσαστε να τα μετράτε όλα με τα δικά σας μέτρα, να βλέπετε παντού το δόλο. Είμαι ένας άνθρωπος της θρησκείας και δεν επιδιώκω κανένα άλλο σκοπό. Αν σας μιλώ μ' αυτό το τόνο είναι γιατί νοιώθω μεγάλο πόνο. Ξέρετε καλά ότι όταν πονάμε δεν προσπαθούμε να βρούμε τις κατάλληλες λέξεις, ξεπηδάνε μόνες τους από τα βάθη της καρδίας μας. 'Αλλά πως μπορεί κανείς να αποδείξει κάτι σε κάποιον που δεν θέλει να πιστέψει τίποτα; Φοβάμαι ότι η ερώτηση σας είναι προμελετημένη. Είτε υπολογίζατε ότι δεν θα απαντούσα καθόλου, είτε θέλατε να με εξοργίσετε με την ελπίδα ότι έτσι θα προφέρω κάποια καταδικαστική λέξη. Ήμουν οκτώμισι χρόνια στο στρατόπεδο και δεν νοιώθω κανένα κατάλοιπο για κανέναν. Δεν βλέπετε ότι αυτοί που πολιτεύονται δεν μιλάνε ποτέ τόσο ανοιχτά; Αυτοί που πολιτεύονται υπολογίζουν τα πάντα, αλλά βλέπετε ότι εγώ δεν υπολογίζω τίποτα. Μιλάω διακινδυνεύοντας τη ζωή μου και τη ζωή της οικογενείας μου και οι προθέσεις μου δεν έχουν σχέση με την πολιτική. Δεν υπάρχει εχθρότητα στα λόγια μου, ούτε περιφρόνηση, ούτε κανένα κρυφό κίνητρο, αλλά πόνος, πόνος βαθύς για όλους και τίποτε άλλο.Ίσως όσοι βρίσκεστε αυτή τη στιγμή εδώ να ταράζεστε από τέτοιες ερωτήσεις και να αναρωτιέστε ποιος μπορεί να τις κάνει και να κοιτάζετε τριγύρω σας με απορία. Μην ταράζεστε. Μπορεί να μην βρίσκονται αυτοί σήμερα εδώ. Αλλά εγώ απαντώ για να είναι όλα ξεκάθαρα.

Ερώτηση.:
Πιστεύετε ότι οι αποδείξεις περί της υπάρξεως του Θεού έχουν καμιά χρησιμότητα;

Απάντηση:
Ναι, το πιστεύω. Αλλά όταν στηρίζεις την πίστη σου στις αποδείξεις είναι το ίδιο σαν να βεβαιώνεις ότι σου λείπει η πίστη. Πρέπει να πιστεύεις και με το νου, αλλά και με ολόκληρη την ύπαρξη σου, ζώντας δηλαδή μια ενάρετη ζωή. Είναι γνωστό ότι μερικοί παίζουν με τις λέξεις, μπορούν να αποδείξουν τα πάντα, αλλά δεν πιστεύουν τίποτα. Ας προσπαθήσουμε όμως να δούμε τις αποδείξεις περί της υπάρξεως του Θεού. Κατατάσσονται σε τέσσερες κατηγορίες σύμφωνα με την χριστιανική απολογητική.Ό Π. Ντιμίτρι αναφέρει και εξηγεί τις τέσσερις αυτές αποδείξεις: την κοσμολογική, την θεολογική, Την οντολογική και την ηθική.Αυτές είναι οι τέσσερες γνωστές αποδείξεις. Αλλά, ποια είναι η χάρη που οδηγεί καθένα στο Θεό; Αυτό είναι προσωπική υπόθεση! Και ο καθένας θα βρει ασφαλώς τις δικές του αποδείξεις περί της υπάρξεως του Θεού.Κουραστήκατε ασφαλώς από αυτές τις μακροσκελείς θεωρίες. Για να σας ξεκουράσω θα σας διηγηθώ ένα θρησκευτικό ανέκδοτο:Δυο φοιτητές λογομαχούν. Ό ένας λέει:Μα τι θέλεις να αποδείξεις; Εσύ τον είδες το Θεό; αφού, λοιπόν, δεν τον είδες, τι πας να μου αποδείξεις;Και ο άλλος απαντά:Δεν θα άξιζε και πολλά πράγματα ένας Θεός που θα φανερωνόταν στον πρώτο ανόητο που θα παρουσιαζόταν.Οι άθεοι απαιτούν από το Θεό να φανερωθεί, να κάνει αισθητή την παρουσία του με ένα θαύμα. "Γενεά πονηρά και μοιχαλίς σημείον επιζητεί και σημείον ου δοθήσεται αυτή". Αν πραγματικά λαχταράμε να γνωρίσουμε το Θεό θα μας αποκαλυφθεί, αλλά αν αναζητούμε το Θεό για να διασκεδάσουμε, αυτό δεν δείχνει, θρησκευτικά αισθήματα.

Ερώτηση :
Όταν αρχίσουμε να πιστεύουμε, πως θα το καταλάβουμε;

Απάντηση:
Αυτή η ερώτηση δεν έχει νόημα. Όταν βρείτε την πίστη, θα το καταλάβετε. "Ζητείτε και ευρήστε". Να επιμένετε σ' αυτή την προσευχή: "Πιστεύω, Κύριε, βοήθει μου τη απιστία".

Ερώτηση:
Τι σημαίνει η φράση "ουδείς δύναται έλθειν προς με, εάν μη ο πατήρ ο πέμψας με ελκύσει αυτόν";

Απάντηση:
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ο Θεός θα μας αρπάξει απ' το γιακά για να μας οδηγήσει στον Υιό Του. Εκείνο που χρειάζεται είναι να μην αφήσουμε ανεκμετάλλευτη τη στιγμή που αρχίζουμε να κλίνουμε προς την πίστη. Αυτό είναι δείγμα ότι ο ουράνιος Πατέρας μας ελκύει. Χρειάζεται όμως να κάνουμε κι Εμείς κάποια προσπάθεια.Και τώρα θα σας διαβάσω το γράμμα μιας νέας κοπέλας που διηγείται πως έφτασε στην πίστη.Γεννήθηκα και μεγάλωσα σε μια οικογένεια βαθύτατα άθεη, στην οποία όχι μόνο οι γονείς μου, που ήταν μέλη, του κόμματος από το 1928, αλλά ούτε και η γιαγιά μου δεν πίστευαν στο Θεό. Έτσι από την παιδική μου ηλικία ήμουν απόλυτα πεπεισμένη ότι "ο Θεός δεν υπήρχε, δεν είχε ποτέ υπάρξει, δεν ήταν δυνατόν να υπάρχει". όλα τα σχετικά με τη θρησκεία: εικονογραφία, θρησκευτικές διηγήσεις, δεν με ενδιέφεραν, τα αγνοούσα, δεν τα σκεπτόμουν καν.Το 1962, μετά από μια γρίπη, έπαθα φλεγμονή της αραχνοειδούς μεμβράνης του εγκεφάλου. Την άνοιξη του 1963 είχα σχεδόν γιατρευτεί έκτος από μερικά κατάλοιπα όπως π.χ., έντονο νυσταγμό, διαταραχές της ομιλίας, και της ισορροπίας και έντονες κρίσεις πονοκεφάλου που έφταναν ως τη λιποθυμία.Στις 12 Απριλίου 1963 μια δυνατή διάσειση του εγκεφάλου με έριξε και πάλι στο κρεβάτι. Λίγο αργότερα μπήκα στην ανάρρωση και τότε άρχισα να μελετώ χωρίς τη βοήθεια κανενός, παρ' όλο που οι γιατροί μου είχαν απαγορεύσει κατηγορηματικά όχι μόνο να διαβάζω αλλά ακόμα και να ακούω ραδιόφωνο και ήταν έτοιμοι να με κατατάξουν στους αναπήρους δευτέρου βαθμού. Ήμουν 20 χρόνων. Έκτος από τις σπουδές μου στο ινστιτούτο ήμουν μέλος μιας χορωδίας και πήγαινα συχνά στις πρόβες.Και ξαφνικά μια νύκτα (αυτό έγινε στα τέλη Απριλίου 1963) ξύπνησα από ένα γλυκό φως. Όταν άνοιξα τα μάτια, όλα ήταν σκοτεινά στο δωμάτιο. Το κεφάλι του κρεβατιού μου ήταν απέναντι στο παράθυρο. Και ξαφνικά, στην αριστερή γωνία, λίγο ψηλότερα από το ύψος ενός ανθρώπου, παρουσιάστηκε ένα απαλό φωτεινό σημείο που έριχνε φωτεινές ανταύγειες. Αυτό το φως απλωνόταν μαλακά σε κύματα γεμίζοντας το δωμάτιο. Ήταν ένα φως ζωηρό, αλλά όχι εκτυφλωτικά λευκό. Αντίθετα ήταν πολύ γλυκό και ζεστό. Και μέσα σ' αυτό το φως παρουσιάστηκε απότομα μια γυναίκα με λυτά τα ξανθά της μαλλιά, μ' ένα γαλάζιο πέπλο στο κεφάλι. Ήταν μισογυρισμένη προς το μέρος μου, με κοίταζε μ' ένα βαθύ, σκεπτικό βλέμμα και μου χαμογελούσε με γλυκύτητα και τρυφερότητα. Και ήξερα ότι ήταν η Μητέρα του Θεού!(Για μια ακόμα φορά θα παρατηρήσω ότι μέχρι τότε δεν είχα δει ποτέ εικόνες ή άλλες αναπαραστάσεις της Μητέρας του Θεού και ότι δεν ενδιαφερόμουν για καμιά θρησκεία). Όλη αυτή η σκηνή συνοδευόταν όχι ακριβώς από ένα τραγούδι ή από μια μουσική όπως την εννοούμε συνήθως, αλλά από ένα παράδοξα μελωδικό κα! τρυφερό ήχο. Ύστερα Εκείνη, εξαφανίστηκε, ο ήχος έσβησε απαλά και το φως άρχισε να χαμηλώνει, ώσπου έγινε πάλι ένα φωτεινό σημείο και τελικά χάθηκε. Άρχισα να τσιμπιέμαι για να σιγουρευτώ ότι δεν κοιμόμουν. Ένοιωσα πόνο, άρα ήμουν ξυπνητή.Το πρωί δεν είπα τίποτα στους δικούς μου. Τα διηγήθηκα όλα στην καθηγήτρια μου του τραγουδιού που ήταν πιστή. Με συμβούλεψε να πάω στην εκκλησία και να ανάψω ένα κερί στην εικόνα της Παναγίας. Της απάντησα ότι δεν έβλεπα το λόγο να "κουβαληθώ" (ήταν τα ίδια μου τα λόγια) εκεί, αλλά, "αν το επιθυμούσε, θα μπορούσε να το κάνει εκείνη αντί για μένα. Της έδωσα, λοιπόν, ένα ρούβλι. Μετά από δύο-τρία μαθήματα μου είπε ότι είχε πραγματικά ανάψει ένα κερί.Μετά από αυτό ζούσα με τη συναίσθηση ότι δεν είχα κάνει το καθήκον μου και με ένα αίσθημα ένοχης γι' αυτή την παράλειψη. Η αρρώστια μου γιατρεύτηκε εντελώς χωρίς να αφήσει κανένα ίχνος. Κανένας γιατρός δεν μου βρίσκει σήμερα ούτε το ελάχιστο σύμπτωμα νευρολογικής διαταραχής. Και οι πονοκέφαλοι εξαφανίστηκαν εντελώς, καθώς και ο νυσταγμός. Βρήκα πάλι το αίσθημα της ισορροπίας και αυτό είναι ένα φαινόμενο που δεν έχει παρατηρηθεί στην ιατρική πράξη.Πολλές φορές, υστέρα από αυτό, οι γιατροί με είχαν καταδικάσει γιατί, έκτος από την οξεία αραχνοειδίτιδα, αναγκάστηκα να υποστώ έξη εγχειρήσεις, υποφέρω από την καρδιά μου (μια οξεία καρδιακή ανεπάρκεια συνδυασμένη με στένωση της μιτροειδούς), αλλά κάθε φορά που άκουγα τις ιατρικές αυτές καταδικαστικές αποφάσεις μια αστραπή φώτιζε στιγμιαία τη συνείδηση μου και μια τεράστια δύναμη με έκανε να επαναστατώ για τα λόγια Τους και να λέω με βεβαιότητα: "θα επιζήσω". Και ζω ακόμη. Αλλά το αίσθημα του ανεκπλήρωτου καθήκοντος καθώς και το αίσθημα της ένοχης δεν εξαφανίζονταν. Μερικά χρόνια αργότερα η σπιτονοικοκυρά μου είπε: "Θα έπρεπε να βαπτιστείς. Θα είμαι η νονά σου. Πιστεύεις στο Θεό, έστω κι αν δεν θέλεις να το ομολογήσεις στον εαυτό σου". Βαπτίστηκα το 1973 δέκα χρόνια υστέρα απ' αυτό το γεγονός Μέχρι τώρα ακόμη μου είναι δύσκολο να ονομάσω αυτό το γεγονός σαν εμφάνιση, της Παναγίας επειδή η φτωχική μου λογική δεν μπορεί να συλλάβει (ούτε και προσπαθώ άλλωστε) γιατί κρίθηκα άξια για μια τέτοια χάρη:.Μπορώ απλούστατα να σας διαβεβαιώσω ότι ποτέ δεν έπαιξα διπλό παιχνίδι και ότι τα λάθη μου και οι αμαρτίες μου ήταν ειλικρινείς. Δεν ξέρω να λέω ψέματα ούτε θέλω να μάθω.22 Ιανουαρίου 1974 (υπογραφή)Υ. Γ. Αλλά το αίσθημα του ανεκπλήρωτου καθήκοντος είναι πάντα ζωντανό μέσα μου, ίσως γιατί αυτό το 1963 ήθελα να μάθω να ψάλλω τη θεία Λειτουργία και να ψάλλω στην εκκλησία και ακόμα δεν το έκανα.

Ερώτηση.:
Πως εξηγείτε τις βαπτίσεις των Εβραίων που είναι τόσο συχνές τον τελευταίο καιρό;

Απάντηση:
Όπως λέει ο Απόστολος: "πώρωσης από μέρους (μερική) τω Ισραήλ γέγονεν". Αυτή η πώρωση αρχίζει τώρα να παίρνει τέλος. Συνέβησαν τόσα και τόσα στο κόσμο ώστε οι άνθρωποι είναι όλο και περισσότερο πεπεισμένοι ότι ο Χριστός, ο σταυρωμένος για μας, είναι ο Θεός που αποκαλύφθηκε στον κόσμο σε όλη του την πληρότητα. Ούτε ο Ιουδαϊσμός, ούτε καμιά άλλη θρησκεία δεν μας βοηθάει να βγούμε από το αδιέξοδο που βρισκόμαστε. "Οφθαλμό αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος" σημαίνει ένα αδιάκοπο πόλεμο, μια αδιάκοπη εχθρότητα. Αλλά είμαστε όλοι τόσο εξαντλημένοι! "Αγαπάτε τους εχθρούς υμών" μόνο αυτό μπορεί να μας οδηγήσει στην ειρήνη. Οι Ιουδαίοι αποτελούν ένα ιδιαίτερα δεκτικό λαό γιατί από πολύ παλιά ήταν ό εκλεκτός λαός του Θεού. Και να που τώρα αρχίζουν να αποδέχονται το χριστιανισμό. Και αυτή η κίνηση δεν θα σταματήσει να αυξάνει. Και πρέπει να χαιρόμαστε γι' αυτό. Πολύ περισσότερο γιατί υπάρχει στους χριστιανούς ριζωμένη η ιδέα ότι όλοι οι Ιουδαίοι πρέπει να στραφούν στο Χριστό πριν να έλθει το τέλος του κόσμου.

Ερώτηση.:
Πατέρα Ντιμίτρι, καταλαβαίνω και παραδέχομαι το χριστιανισμό που μου είναι πολύ οικείος, αλλά στο βάθος της καρδιάς μου έχω μια ανησυχία: μήπως, αν γίνω χριστιανός θα προδώσω το λαό μου; Η θρησκεία του λάου μου είναι ο ιουδαϊσμός και εγώ είμαι Ιουδαία.

Απάντηση:
Ανάμεσα στους Ιουδαίους υπάρχουν και πολλοί άθεοι. Μήπως και αυτοί προδίδουν το λαό τους; Κι όμως πολλοί από αυτούς θεωρούνται πιστά αφοσιωμένοι στο λαό τους. Σε τι θα μπορούσε ο Χριστός να βλάψει τον ιουδαϊκό λαό; Σε τι θα μπορούσατε να τον βλάψετε εσείς προσχωρώντας στη θρησκεία που σας ζητάει να αγαπάτε όλο τον κόσμο; Η αγάπη δεν βλάπτει κανένα. Άλλοι θα μπορούσαν να πουν κάτι τέτοιο αλλά όχι οι Ιουδαίοι αφού η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη βρίσκονται σ' ένα και μόνο βιβλίο. Η Παλαιά Διαθήκη είναι το προανάκρουσμα της Καινής. Ό αναμενόμενος Μεσσίας ήλθε, αλλά ήλθε όχι για να σώσει ένα μόνο λαό, και να τον σώσει από μια γήινη δουλεία, αλλά για να σώσει όλους τους λαούς από τη(δουλεία του διαβόλου. Οι υποσχέσεις που έδωσε ο Θεός στον Ισραήλ εκπληρώθηκαν εν Χριστώ. Η κληρονομιά του Αβραάμ σήμερα είμαστε όλοι εμείς που πιστεύουμε στο Χριστό. Να γιατί οι χριστιανοί ονομάζονται Νέος Ισραήλ. Γιατί δεν πρέπει να περιορίζουμε τον Ισραήλ σε μια μικρή γωνιά της γης, σ' ένα συγκεκριμένο χώρο. Στην εποχή μας δεν πρέπει να σκεπτόμαστε μόνο τις προσωπικές μας υποθέσεις. Ο κόσμος αρχίζει να γίνεται χωρίς σύνορα και οι Ιουδαίοι πρέπει πρώτοι να το καταλαβαίνουν αυτό. Για μένα οι Ιουδαίοι που μεταστρέφονται σήμερα στο χριστιανισμό, είναι τα εκλεκτότερα τέκνα του λαού τους. Για την ώρα δεν τους καταλαβαίνουν όλοι, ούτε οι χριστιανοί ούτε οι Ιουδαίοι, αλλά νομίζω ότι θα μπορέσουν με το ηρωικό τους παράδειγμα να πείσουν τους πάντες ότι το χαρακτηριστικό του εκλεκτού λαού απαιτεί σήμερα τη μεταστροφή στο χριστιανισμό και μια ζωή αγάπης απέναντι σε όλο τον κόσμο.Όπως ξέρετε, κατηγορούμε συχνά τους Ιουδαίους για κάθε είδους αμαρτία, παρ' όλο που είμαστε όλοι αμαρτωλοί, Ιουδαίοι και όχι. Δεν είναι μόνο οι παλαιοί Ιουδαίοι που σταύρωσαν το Χριστό, αλλά όλοι μας. Όταν βλέπουμε με ποιο τρόπο σταυρώθηκε ο Χριστός στη χώρα μας, πειθόμαστε απόλυτα ότι όλοι είμαστε ένοχοι και ότι όλοι πρέπει να μετανοήσουμε. Γι' αυτό το κήρυγμα του Ευαγγελίου αρχίζει έτσι: "Μετανοείτε, ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών"! Οι Ιουδαίοι που αναγνωρίζουν το Χριστό θα γίνουν τα αγαπημένα παιδιά όλου του κόσμου. Ό Θεός να τους βοηθήσει να κρατήσουν ψηλά την χριστιανική λαμπάδα που πήραν στα χέρια τους.

Ερώτηση:
Γνώρισα μια νέα κοπέλα η' μια νέα γυναίκα (ίσως να ήταν παντρεμένη άλλοτε). Και συνδεθήκαμε. Ύστερα την υποχρέωσα να βαπτιστεί και εκείνη δέχτηκε. Την οδήγησα στην Εκκλησία όπου δέχτηκε το μυστήριο του Βαπτίσματος. Είμαι τώρα ηθικά υποχρεωμένος να την παντρευτώ; Συχνά οι γάμοι αυτού του είδους δεν διαρκούν πολύ. Τι να κάνω;

Απάντηση:
Καταλαβαίνουμε από την ερώτηση ότι αυτός(ο άνθρωπος δεν είναι ενήμερος στους ηθικούς νόμους του χριστιανισμού, θα απαντήσω στο κάθε σημείο χωριστά.Την γνωρίσατε και συνδεθήκατε. Κατάλαβα καλά; Ύστερα την υποχρεώσατε να βαπτιστεί. Δεν πρέπει ποτέ να υποχρεώνουμε κάποιον να βαπτιστεί, θα έπρεπε αυτό το πρόσωπο, ζώντας κοντά σας, να ζητήσει μόνη της να βαπτιστεί. Αλλά αν ζούσατε μαζί σαν ζευγάρι, αυτό είναι αμαρτία από χριστιανικής απόψεως, και, όπως συνέβαινε και στην παλιά Ρωσία, όταν έκανε κανείς ένα τέτοιο αμάρτημα όφειλε να παντρευτεί. Αν όμως δεν συνέβη κάτι τέτοιο και αν, όπως λέτε, καταφέρατε να την πείσετε να βαπτιστεί, δεν έχετε καμιά ηθική υποχρέωση να την παντρευτείτε. Αντίθετα, οφείλετε, σαν ανάδοχος της, ή σαν παλαιότερος στην πίστη, να φροντίζετε για την πίστη της, να ενθαρρύνετε τις χριστιανικές διαθέσεις της, να ασχολείστε μαζί της. όλα αυτά είναι στην πραγματικότητα ηθική σας υποχρέωση. Δεν πρέπει να μπερδεύετε τις χριστιανικές φροντίδες με την υποχρέωση του γάμου. Είναι εντελώς διαφορετικά πράγματα. Έπειτα, αν γίνατε ανάδοχος της, δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να παντρευτείτε μαζί της γιατί το μυστήριο του βαπτίσματος δημιούργησε μεταξύ σας συγγενικό δεσμό και, σύμφωνα με τους χριστιανικούς νόμους, οι συγγενείς δεν παντρεύονται μεταξύ τους.Οι γάμοι σήμερα δεν διαρκούν πολύ για πάρα πολλούς λόγους. Και πρώτα - πρώτα γιατί συνδέεται κανείς πολύ γρήγορα και οι σχέσεις προχωρούν πολύ νωρίς. Ύστερα γιατί δίνουν μεγαλύτερη σημασία στα εξωτερικά χαρίσματα, παρά στις αμοιβαίες πνευματικές ιδιότητες και συχνά νομίζουν για ερωτά την απλή σωματική έλξη. Πολύ συχνά οι γάμοι στερούνται και το ελαχιστότερο πνευματικό θεμέλιο. Οι άνθρωποι δεν αισθάνονται ότι η ένωση τους πρέπει να είναι για ολόκληρη τη ζωή τους. Αυτό που κάνει τον άνθρωπο να διαφέρει από τα ζώα, είναι ότι κρατάει μέσα στην καρδιά του μια μόνο γυναίκα. Αλλά σήμερα οι άνθρωποι νοιώθουν το αίμα τους να καίει για πολλά πρόσωπα. Γι' αυτό, με την πρώτη παρεξήγηση, φωνάζουν για διαζύγιο ξεχνώντας ότι, σύμφωνα με το χριστιανικό νόμο, υπάρχει μια μόνο αιτία για διαζύγιο: η μοιχεία.Πρέπει να προσέξουμε πολύ το πρόβλημα της οικογενείας. Τι τραγωδία, τι δυστυχία για τα παιδιά αυτά τα διαζύγια! Κι αν βλέπουμε να πληθαίνουν ανάμεσα στους νέους οι αλήτες και οι μέθυσοι, αυτό γίνεται γιατί δεν υπάρχουν πια αληθινές οικογένειες με ηθικές αρχές. Η οικογένεια πρέπει να είναι μια κατ' οίκον Εκκλησία. Αλλά όταν λέμε Εκκλησία εννοούμε κάτι ιερό. Και η οικογένεια οφείλει να έχει μέσα της αυτή την ιερότητα. Θυμηθείτε την εποχή που είναι τόσο κοντά μας και όπου οι περισσότεροι άνθρωποι πίστευαν στο Θεό. Διαβάστε, αν όχι τίποτε άλλο, την κλασική μας λογοτεχνία. Πόσο ηθικά ακέραιοι ήταν οι άνθρωποι, τι παραδόσεις υπήρχαν στις οικογένειες, πόσο πιστοί ήταν οι άνθρωποι μεταξύ τους! Η πιστότητα αρχίζει μέσα στην οικογένεια. Αν δεν διδαχθείτε την πιστότητα μέσα στην οικογένεια σας, δεν θα μπορείτε στη συνέχεια της ζωής σας, να είστε πιστός και φυσικά, κανείς δεν θα μπορεί να σας εμπιστευτεί.

Ερώτηση.
Όλοι ξέρουν ότι από την παιδική μας ηλικία δεν ακούμε ποτέ τίποτε για τη θρησκεία, για το Θεό και τα λοιπά. Αφήνουμε πίσω μας το σχολείο, την εκλογή του επαγγέλματος, το ινστιτούτο, πέντε ή έξη χρόνια επαγγελματικής εκπαιδεύσεως. Και ξαφνικά στα 27 - 28 χρόνια ανακαλύπτουμε έναν εντελώς καινούριο κόσμο. Τον σκεπτόμαστε και τον ξανασκεπτόμαστε. θέτουμε χιλιάδες ερωτήσεις. Ύστερα κάνουμε μια ολοκληρωτική αναθεώρηση των άξιών που τις νομίζουμε ή που είναι στην πραγματικότητα πνευματικές και των άλλων, των υλικών και των πολιτιστικών. Αυτή η αναθεώρηση δεν μας καθησυχάζει καθόλου γιατί για πολύ καιρό είχαμε μείνει στην άγνοια. Και τώρα που τα μάτια μας άνοιξαν και τα βλέπουμε όλα διαφορετικά, τώρα που τα αυτιά μας ακούν αυτά που άκουγαν και πρώτα αλλά τα καταλαβαίνουν διαφορετικά, τώρα η καρδιά μας συλλαμβάνει ότι συμβαίνει τριγύρω και εισδύει στο βάθος των πραγμάτων μ' ένα τρόπο εκπληκτικό σε σχέση με το παρελθόν. Και τότε η ζωή γίνεται ακόμα πιο δύσκολη γιατί αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε πολλά. Αλλά γύρω μας οι άνθρωποι ζουν όπως ακριβώς ζούσαν και τότε που είμαστε τυφλοί και κουφοί στην αλήθεια και στο καλό. Και αισθανόμαστε, ξέρουμε, πολύ γρήγορα βεβαιωνόμαστε, ότι ο γύρω κόσμος δεν θα αλλάξει, δεν κάνει τίποτα για να αλλάξει και, το χειρότερο, παραμένει μόνιμα προσβλητικός απέναντι στα ιδανικά που μας έγιναν προσφιλή και ιερά. Tι μας μένει τότε να κάνουμε; Να κλειστούμε στον εαυτό μας; Να υποφέρουμε; Να δημιουργήσουμε σχέσεις μόνο με αυτούς που σκέπτονται όπως εμείς; Αλλά έχουν τις οικογένειες τους, τις έγνοιες τους, τα προβλήματα τους, εμείς περισσεύουμε. τι να κάνουμε λοιπόν";

Απάντηση:
Πριν απ' όλα σας ευχαριστώ γιατί διατυπώσατε την ερώτηση σας μ' ένα τρόπο τόσο άμεσο τόσο ειλικρινή. Η ψυχή σας, η ψυχή ενός πλάσματος που υποφέρει και που δεν καταλαβαίνει γιατί, μου έχει γίνει πολύ οικεία και πολύ αγαπητή. Πρώτα θα ήθελα να σας πω ότι συμπάσχω με όλη μου την καρδιά στον πόνο σας. Ο Θεός να σας χαρίσει ότι σας είναι απαραίτητο !Στην ερώτηση σας διαβλέπω την εξομολόγηση όχι μόνο της δικής σας ψυχής, αλλά, θα έλεγα, μιας ολόκληρης γενιάς. Η ερώτηση απευθύνεται σε όλους εμάς, τους ιερείς, και σε ολόκληρη την κοινωνία μέσα στην οποία ζούμε.Ας εξετάσουμε λοιπόν την κατάσταση. Πράγματι, η άθρησκη προπαγάνδα ακρωτηριάζει βίαια τις ανθρώπινες ψυχές. Επαναλαμβάνουν διαρκώς τα ίδια πράγματα στο σχολείο, στο ινστιτούτο, στις εφημερίδες, στα βιβλία, σαν να θέλουν να μας υπνωτίσουν. Αλλά αργά ή γρήγορα παρεμβαίνει μια επανεκτίμηση των άξιων. Όταν αυτό γίνεται στα 27 - 28 χρόνια, είναι συχνά φοβερά οδυνηρό και παρουσιάζει πολλές δυσκολίες. Η επανεκτίμηση έγινε αλλά διαθέτετε τόσο λίγες πνευματικές δυνάμεις. Αν τις είχατε σφυρηλατήσει από την παιδική σας ηλικία θα είχατε κάτι, αλλά τώρα δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα. τι να κάνετε λοιπόν; Να κλειστείτε στον εαυτό σας; Να υποφέρετε; Να αναζητήσετε σχέσεις με τους ομοϊδεάτες σας; Αλλά έχουν τις οικογένειες τους, τις σκοτούρες τους, εσείς περισσεύετε. Σ' αυτό το σημείο η μοναξιά σας παραμονεύει. Και σ' αυτό ακριβώς ποντάρουν οι άθεοι. "Οι πιστοί, βεβαιώνουν, είναι αποκομμένοι από την κοινωνία, είναι απομονωμένοι". Και λοιπόν; Γι' αυτό είναι άθεοι, γιατί δεν αναγνωρίζουν κανένα έξω από τον εαυτό τους. Και γι' αυτούς τα πράγματα δεν είναι καθόλου καλύτερα. Τίποτα δεν μπορεί να οικοδομηθεί πάνω στο κενό, και ό αθεϊσμός είναι ακριβώς το τους απομένει παρά να τσακώνονται για τα υλικά πράγμα που είναι η φοβερότερη δυστυχία. Είναι σαν τον σκίουρο που στριφογυρίζει μέσα στο κλουβί του. Τι μπορείτε να κάνετε; Αν είσαστε πνευματικά οπλισμένος, θα σας έλεγα προφανώς: Πηγαίνετε να φέρετε το φως του χριστιανισμού στον κόσμο. Οι χριστιανοί παρουσιάστηκαν σε μια εποχή που ο κόσμος ήταν εντελώς διεφθαρμένος, σε μια εποχή που όλοι ήταν εναντίον τους: Η ειδωλολατρία με τα κοσμικά της θεμέλια και οι Ιουδαίοι που, ενώ θα έπρεπε να είναι στο πλευρό τους, δεν μπόρεσαν να καταλάβουν. Και γύρω τους δεν υπήρχαν παρά διώκτες και διωγμοί. Για τρεις ολόκληρους αιώνες το χριστιανικό αίμα έτρεχε ασταμάτητα. Και υστέρα το φως του Χριστού απλώθηκε στον κόσμο και, ότι και να λένε, εδώ και είκοσι αιώνες ζούμε με δάση τις χριστιανικές αρχές. Ακόμα και οι άθεοι τις χρησιμοποιούν κλέβοντας τες από το χριστιανισμό. Τα "ο μη εργαζόμενος μηδέ εσθιέτω" π.χ. δεν είναι βέβαια δική τους εφεύρεση το είπε ο Απόστολος. Και υστέρα μας κατηγορούν ότι δεν θέλουμε να εργαστούμε, ότι δεν αγωνιζόμαστε για μια καλύτερη κοινωνία κ.λ.π. Γιατί, λοιπόν, κι εσείς να μην σηκώσετε το σταυρό σας και να ακολουθήσετε το Χριστό; Θα κερδίσετε σίγουρα τη νίκη. Αλλά για την ώρα είσαστε αδύναμος και θέλετε κάπου να στηριχθείτε, θα σας υποδείξω ένα δρόμο: Αγκαλιάστε με σοβαρότητα τη θρησκεία, προσπαθήστε να πραγματοποιήσετε το χριστιανισμό στη ζωή σας. Και τότε, πιστέψτε με, δεν θα είσαστε ποτέ μόνος. Σαν ιερέας, κατά τη διάρκεια της ιερατικής μου διακονίας, συνάντησα πολλούς ανθρώπους και πάντοτε έλεγα ότι ποτέ δεν ξεγελάστηκε όποιος εμπιστεύτηκε το Θεό. Ήμουν φυλακισμένος σ' ένα στρατόπεδο, πολέμησα στο μέτωπο και παρατήρησα ότι μόνο οι πιστοί (οι αληθινοί πιστοί, φυσικά) είχαν την ικανότητα να επιδώσουν και να διατηρήσουν μέσα τους την εικόνα του άνθρωπου και την εικόνα του Θεού. Ο Θεός να σας βοηθήσει. Για την ώρα, όσο ο σταυρός σας είναι η μοναξιά, είναι πολύ σκληρό. Αλλά δεν ξέρετε ακόμα πόσο ευτυχισμένος είσαστε που πιστέψατε στο Θεό... όλα τα αλλά θα έλθουν μόνα τους. Μη λυγίσετε. Η χαρά θα έλθει. Είναι πολύ σημαντικό να δέχεστε αδιάκοπα βοήθεια με τα μυστήρια της εξομολογήσεως και της θείας Κοινωνίας.

Ερώτηση.:
Συχνά γυρίζουμε από τη δουλειά μας κουρασμένοι, ηθικά αποκαμωμένοι, βασανισμένοι από πονοκεφάλους. Αυτό εξηγείται εύκολα γιατί ο πιστός ζει μέσα σ' ένα περιβάλλον πνευματικά και ηθικά αντίθετο με τα αισθήματα και τις απόψεις του. Πρέπει να έχει κανείς απέραντη υπομονή για να αντέξει σ' ένα τέτοιο περιβάλλον, για να διατηρήσει τις δυνάμεις του, τη βούλησή του, την καλή διάθεση και την ευπροσηγορία του. Ονειρευόμαστε, σαν κάτι απραγματοποίητο τη στιγμή που θα διαβούμε επιτέλους το κατώφλι του σπιτιού μας. Νάμαστε λοιπόν στο σπίτι. Περιτριγυριζόμαστε από τα αγαπημένα μας και οικεία αντικείμενα: τις εικόνες, τους πίνακες, τα βιβλία. Αλλά, πράγμα τρομερό, τα κοιτάζουμε αδιάφορα. σαν να υψώνεται ένα αόρατο τείχος ανάμεσα σ' εκείνα και σε μας που μας εμποδίζει να τα πλησιάσουμε, να τα αγγίξουμε, να τα χρησιμοποιήσουμε, θέλουμε να προσευχηθούμε, ξέρουμε ότι πρέπει να προσευχηθούμε. Αλλά αυτή η επιθυμία εξασθενίζει από την αδιαφορία, την ψυχική κόπωση. Και αυτό συμβαίνει, πολύ συχνά, για μέρες, για βδομάδες συνέχεια. τι να κάνουμε;

Απάντηση:
Να στερεωθείτε στη πίστη. Ακόμα δεν έχετε καταλάβει το ουσιώδες, ότι δηλαδή η ζωή στη γη μας δόθηκε για να κάνουμε θαύματα, ότι η γήινη ζωή μας ξετυλίγεται μέσα σ' ένα αγώνα: ο διάβολος και ο Θεός πολεμούν και το πεδίο της μάχης τους είναι η καρδιά του ανθρώπου, όπως έλεγε ο Ντοστογιέφσκι. Ό χριστιανός δεν αποκαλείται μαχητής χωρίς λόγο. Την ανταμοιβή και όλα τα υπόλοιπα θα τα βρούμε στην ουράνια Βασιλεία. Σκεφθείτε, λοιπόν, πόσο άγρυπνοι και ακέραιοι πρέπει να είμαστε. Ωστόσο είμαστε τόσο αλλοτριωμένοι, ώστε συχνά, πριν καλά - καλά επιτελέσουμε μια καλή πράξη, απαιτούμε την ανταμοιβή. Και πολλοί λίγοι από μας σκέπτονται την Βασιλεία των ουρανών. Κι ότι η Βασιλεία των ουρανών είναι η εκπλήρωση των πάντων. Χωρίς την Βασιλεία των Ουρανών τα πάντα χάνουν το νόημα τους. Αυτό πρέπει να γίνει εντελώς ξεκάθαρο. Κι ακόμα πρέπει να καταλάβουμε ότι η Βασιλεία των Ουρανών κερδίζεται δύσκολα και μόνο από εκείνους που αφιερώνουν σ' αυτό το σκοπό όλες τους τις δυνάμεις. Πρέπει να ακολουθούμε το Χριστό με το σταυρό στους ώμους. Αρχίστε να προσεύχεσθε, έστω και μ' έναν αναστεναγμό, με μια προσευχή που ν' απευθύνεται στο Θεό: "Κύριε, βοήθησε με". Και θα δείτε ότι πολύ σύντομα δεν θα αναγνωρίζετε τον εαυτό σας. Και να θυμάστε ότι ο Θεός ακούει ευκολότερα όσους ζουν μια ζωή σχετικά καθαρή. Αν η ζωή σας δεν διαφέρει από τη ζωή των απίστων, αν δηλαδή πίνετε η γενικά ασωτεύετε, πρέπει πρώτα -πρώτα να αποβάλετε αυτές τις κακές συνήθειες (αυτό το λέω μόνο για παράδειγμα). Οφείλετε να γίνετε το φως του κόσμου. Ώστε να μην ζητάτε εσείς στήριγμα στους άλλους, αλλά οι άλλοι να το αναζητούν σε σας. Και να θυμόσαστε ότι μαζί με το Θεό, μπορείτε να κάνετε μόνος σας, όσα δεν μπορούν να κάνουν χίλιοι, ένα εκατομμύριο άνθρωποι, χωρίς το Θεό. Τίποτα δεν είναι αδύνατον για έναν πιστό. Αυτό δεν γράφτηκε χωρίς λόγο.

Ερώτηση:
Η ορθοδοξία κατέχει μια τεράστια πνευματική εμπειρία. Αυτή την εμπειρία την βρίσκουμε στη ζωή και στη διδασκαλία των αγίων, των δικαίων, των θαυματουργών και των μακαρίων όλου του κόσμου. Άκουσα ότι για κάθε πιστό που εντάσσεται στο δρόμο του Θεού αντιστοιχεί η πνευματική εμπειρία ενός συγκεκριμένου αγίου, που η διδασκαλία του και οι λεπτομέρειες της ζωής του είναι Ιδιαίτερα οικείες. Αυτός ο άγιος γίνεται έτσι ένα είδος αόρατου πνευματικού ποιμένα, ένας πρόδρομος, ένας δάσκαλος. Αν αυτό είναι σωστό, πως μπορεί να ξέρει ο καθένας μας ποιος είναι αυτός ο άγιος; Δεν είναι υποχρέωση της Εκκλησίας και των Ιερέων, που γνωρίζουν την πνευματική κατάσταση των ενοριτών τους, να τους κατευθύνουν στην οδό της σωτηρίας που ακολούθησε αυτός ή ο άλλος άγιος;

Απάντηση:
Όλα αυτά είναι αληθινά. Αλλά, βλέπετε και σεις σε ποια κατάσταση βρισκόμαστε. Καλό θα ήταν όλοι οι ιερείς να υιοθετήσουν αυτό το είδος των συζητήσεων που κάνουμε αυτή τη στιγμή. Τότε θα μπορούσαμε να διηγηθούμε τη ζωή των διαφόρων αγίων, αλλά αυτή η προσπάθεια που αναλάβαμε είναι παρακινδυνευμένη. Δεν ξέρουμε ακόμα τι θα συμβεί. Ωστόσο, καθώς σας βλέπω όλους εσάς που είστε τώρα εδώ, σκέπτομαι ότι, αν οπλιστούμε όλοι μαζί για να επιτελέσουμε το έργο του Θεού, τίποτα δεν θα μας είναι αδύνατο. Ας βοηθηθούμε, λοιπόν, αμοιβαία. Ας μεταδώσουμε ότι γνωρίζουμε για τον χριστιανισμό, ας αλληλοστηριχθούμε στη δυστυχία και στις δοκιμασίες, ας δείξουμε ο ένας στον άλλο μια ενεργό αγάπη. Η Εκκλησία κατέχει μεγάλη πνευματική πείρα. Ας την χρησιμοποιήσουμε κι ας την μεταδώσουμε οι μεν στους δε. Θα μπορούσαμε, επιτέλους να απαιτήσουμε να μας υπολογίζουν σαν χριστιανούς. Αν αυτοί προπαγανδίζουν τον αθεϊσμό στα σχολεία, ας διδάξουμε κι Εμείς την κατήχηση στα πιστά παιδιά!Ό χριστιανισμός απαιτεί μια τεράστια εργασία. Στην εποχή μας, περισσότερο από ποτέ, δεν μπορούμε να παραμείνουμε απλοί στοχαστές, αλλά να αποδειχτούμε ακαταπόνητοι μαχητές. Πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι όλα εξαρτώνται από τον χριστιανισμό: η οικογενειακή ζωή, η δημόσια ζωή καθώς και η μέλλουσα ζωή.Ό Θεός ας είναι βοηθός σας. Ας δώσει ο Θεός να αγγίξει η ευλογία του τις καρδιές σας και να καταλάβουμε όλοι μας την ομορφιά και τη δύναμη του χριστιανισμού.