ΤΡΙΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ


Ερώτηση;
Την τελευταία φορά μας είπατε τι είναι αθεϊσμός. Απαντήστε τώρα στην ερώτηση: τι είναι πίστη;

Απάντηση:
Αν θυμάστε, για να απαντήσω στην ερώτηση τι είναι αθεϊσμός, διάβασα πρώτα τους ορισμούς που δίνουν οι πιστοί, υστέρα αυτούς που δίνουν οι άπιστοι και τελικά πέρασα στην πείρα της ζωής. Το ίδιο περίπου πλάνο θα ακολουθήσω και σήμερα. Στην αρχή θα δώσω το λόγο στους άθεους γιατί είναι γνωστό ότι καταλαβαίνουμε καλύτερα τον εαυτό μας, όταν ακούμε προσεκτικά τους αντιπάλους μας.Ας δώσουμε, λοιπόν, το λόγο στους "αντιπάλους" μας. Έβαλα την λέξη σε εισαγωγικά γιατί οι άθεοι είναι αντίπαλοι μας μόνο από παρεξήγηση. Στην πραγματικότητα κι αυτοί είναι πιστοί γιατί με βάση ποια εμπειρία αποδεικνύουν την ανυπαρξία του Θεού; Πως μπορούμε να αποδείξουμε αυτό που δεν υπάρχει; Εμείς πιστεύουμε ότι ο Θεός υπάρχει εκείνοι πιστεύουν το αντίθετο. Μόνο που εκείνοι έρχονται στην πίστη από τη σκάλα υπηρεσίας. Μια μέρα διάβαζα ένα άρθρο αντιθρησκευτικής προπαγάνδας, γραμμένο από έναν ερασιτέχνη δημοσιογράφο (στην εφημερίδα Εσπερινή Μόσχα VECHERNIAIA MOSKVA νομίζω) και εντυπωσιάστηκα από την ακόλουθη φράση: "Δεν πολεμάμε τους πιστούς, ούτε ακόμα και τους κληρικούς. Πολεμάμε το Θεό για χάρη των πιστών". Έγραφε στ' αλήθεια ολοκάθαρα: πολεμάμε το Θεό. Και μ' αυτό και μόνο παραδεχόταν ότι ο Θεός υπήρχε, αφού τον πολεμούσε. Φυσικά ήταν ένα ολίσθημα του προπαγανδιστή, που δεν μπορεί παρά να ήταν ερασιτέχνης γιατί ένας επαγγελματίας δεν θα άφηνε ποτέ να περάσει κάτι τέτοιο θα είχε γυαλίσει προσεκτικά τις φράσεις του. Αλλά για μας η γνώμη ενός ερασιτέχνη έχει περισσότερη αξία γιατί είναι πιο ειλικρινής. Ένας επαγγελματίας, δηλαδή κάποιος που πληρώνεται δεν μπορεί να αφήσει να του ξεφύγουν λάθη. Πρέπει να καμουφλάρει πολύ προσεκτικά τη σκέψη του. Γιατί ακόμα και ένας προπαγανδιστής έχει συχνά την επιθυμία (και πόσο!) να μιλήσει για το Θεό, αλλά είναι υποχρεωμένος να κρύβεται. "Να σωπαίνεις, να κρύβεσαι και να σκεπάζεις τα αισθήματα και τις σκέψεις σου", έλεγε ο ποιητής. Ένας ερασιτέχνης όμως μπορεί να κάνει λάθη που είναι πολύτιμα για μας, γιατί έτσι είναι πιο ειλικρινής και εκφράζει το βάθος της υπάρξεως του.Αλλά όλα αυτά είναι ακόμα πρόωρα. Για την ώρα θα θεωρούμε τους άθεους σαν αντιπάλους μας. Ας τους δώσουμε το λόγο. Ας μας πουν τι είναι πίστη.Ας πάρουμε το "Μικρό φιλοσοφικό Λεξικό" (εκδ. POLITIZDAT Μόσχα, 1970). Διαβάζουμε: "Η πίστη είναι μια στάση, απέναντι σε γεγονότα, θεωρίες η ακόμα και μύθους, που τείνει να τα θεωρεί αληθινά χωρίς αποδείξεις".Ας το σημειώσουμε αυτό για να αποδείξουμε αργότερα πόσο σφαλερό είναι."Η πίστη είναι το αντίθετο της γνώσεως".Κι αυτό πρέπει να το εξετάσουμε γιατί οι άπιστοι ακόμα και οι πιο αμόρφωτοι, κατατάσσουν τους πιστούς στην κατηγορία των ανθρώπων που είναι άσχετοι με την επιστήμη, χωρίς να υπολογίζουν ότι οι περισσότεροι σοφοί είναι ταυτόχρονα και πιστοί. Αυτό είναι ένα γεγονός και τα γεγονότα, όπως λένε και οι άθεοι, είναι πολύ ανθεκτικά. Όταν τα στριμώξεις σ' ένα καλούπι δεν αλλάζουν πια."Ας διαβάσουμε πιο κάτω:"Σκοπός της είναι, σε γενικές γραμμές, να απορρίψει την επιστήμη και τις ενέργειες του ανθρώπου".Κοιτάξτε από τι πιάνονται! Από την επιστήμη και τις ανθρώπινες ενέργειες!"Ας πάρουμε για παράδειγμα "γεγονότα" όπως η ύπαρξη μιας θεότητας, η δημιουργία του κόσμου εκ του μηδενός από το Θεό κ.λ.π. Πάνω σε μια πίστη αυτού του είδους στηρίζονται όλες οι θρησκείες και οι υποστηρικτές τους καταλαβαίνουν συνήθως ότιη θρησκευτική πίστη είναι ασυμβίβαστη με τη λογική...".Και πάλι υπερβάλλουν. Λένε: ακόμα και οι υποστηρικτές τους καταλαβαίνουν ότι η θρησκεία είναι ασυμβίβαστη με τη λογική κι όμως εξακολουθούν να επιχειρηματολογούν. Όταν κάποιος είναι συνηθισμένος στο ψέμα, Ικανοποιείται με τα ψέματά του. Αλλά εμείς, οι υπερασπιστές της θρησκείας, καταλαβαίνουμε ότι η πίστη συμβιβάζεται απόλυτα με τη λογική και πιστεύουμε. Δεν νομίζετε; Σχεδόν σε κάθε χριστιανό έχει συμβεί να ακούσει από κάποιον άθεο την ερώτηση. Είναι αλήθεια ότι πιστεύετε; Και πραγματικά ό αθεϊσμός δεν είναι μόνο η έλλειψη πίστεως στο Θεό, αλλά και η έλλειψη εμπιστοσύνης στον άνθρωπο. Οι άθεοι είναι εντελώς ανίκανοι να αντιμετωπίσουν το γεγονός ότι κάποιος μπορεί να πιστεύει ειλικρινά και να είναι συγχρόνως και μορφωμένος. Ας κοιτάξουν λοιπόν κάπως προσεκτικότερα την πραγματικότητα, κυρίως την σημερινή. Και θα δουν τότε πόσοι σοφοί άνθρωποι μελετούν την επιστήμη και ταυτόχρονα πιστεύουν ειλικρινά. Βλέπουμε εδώ μια ακόμα αρνητική Ιδιότητα του αθεϊσμού, την έλλειψη εμπιστοσύνης στην ανθρώπινη ειλικρίνεια. Ας συνεχίσουμε:"Αυτό εκφράζεται με τον σαφέστερο τρόπο στον αφορισμό που αποδίδεται στο χριστιανό θεολόγο Τερτυλλιανό: "Πιστεύω γιατί αυτό είναι παράλογο". Δηλαδή από λογική άποψη, τα δόγματα της θρησκείας είναι παράλογα, μπορεί κανείς μόνο να τα πιστεύει".Θα σχολιάσουμε αργότερα αύτη την έκφραση καθώς και τη λέξη "παράλογο". Για την ώρα ας δούμε τη συνέχεια. Γι` αυτό οι φιλόσοφοι που προσπαθούσαν να κάνουν κάποιο συμβιβασμό με τη θρησκεία, απέρριπταν το απόλυτο κύρος της λογικής. Ό Κάντ έγραφε: "Χρειάστηκε να περιορίσω τη γνώση για να κάνω τόπο στην πίστη". Τα αντικείμενα της πίστεως, κατά τον Κάντ είναι η αθανασία της ψυχής, ο Θεός, η ελευθερία της βουλήσεως. Στη θεωρία της γνώσεως, η πίστη εμφανίζεται σαν κάτι σχετικό με την διαίσθηση, σύμφωνα με τις αντιλήψεις του ιδεαλισμού .(Είναι εκπληκτικό πόσο "ανοιχτομάτηδες" είναι οι άθεοι!)"...θεωρούνται αστήρικτες από την υλιστική διδασκαλία, γιατί βρίσκονται σε αντίθεση με την επιστήμη και την εμπειρία".(Καθένας μπορεί να έχει τις απόψεις του, αλλά δεν πρέπει να τις επιβάλλει στους άλλους, Ας το αφήνει αυτό στη συνείδηση μας)."Η λέξη "πίστη" καθορίζει επίσης την εμπιστοσύνη στην αλήθεια των συμπερασμάτων της επιστήμης, τη βεβαιότητα για την αναπόφευκτη εκπλήρωση ενός γεγονότος, ενός κοινωνικού ιδεώδους κ.λ.π. Για παράδειγμα ένα μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας πιστεύει ότι με τον καιρό ο κομμουνισμός θα θριαμβεύσει σ' ολόκληρο τον κόσμο".Αυτό αρχίζει να γίνεται ενδιαφέρον. Σημαίνει ότι και οι άθεοι πιστεύουν. Αλλά τι διαφορά ανάμεσα στη μια πίστη και στην άλλη; Στη συνέχεια οι άπιστοι λένε για την πίστη τους το εξής:"Αυτή η πίστη στηρίζεται στη γνώση και είναι η συνέπεια της πολλαπλής εμπειρίας της ζωής".Έχουμε κι εμείς ένα βιβλίο με τίτλο "Ποικιλία της θρησκευτικής εμπειρίας" αλλά, ποιος ξέρει γιατί, οι άθεοι πιστεύουν ότι η δική τους είναι εμπειρία, ενώ η δική μας δεν είναι. Αν σκεφθεί κανείς καλύτερα θα καταλάβει ότι η δική τους πίστη είναι τυφλή γιατί είναι αντιθρησκευτικός φανατισμός, αφού δεν δίνουν σημασία στην εμπειρία των άλλων όταν διαφέρει από τη δική τους.Ας δούμε, τέλος, την τελευταία φράση αυτού του λεξικού:"Χωρίς μια τέτοια πίστη ο άνθρωπος δεν μπορεί ούτε να γνωρίζει ούτε να ενεργεί απόλυτα έγκυρα".Έτσι ήρθαμε πάλι εκεί απ' όπου ξεκινήσαμε. Αρχίσαμε με ένα αίτημα ζωής και φτάσαμε στο ίδιο σημείο: Η απιστία καταλήγει στο θάνατο. Ας ακούσουμε με προσοχή τι λένε οι άθεοι: "Χωρίς αύτη την πίστη (δεν καθορίζεται αν πρόκειται για την πίστη των άθεων ή των πιστών) ο άνθρωπος δεν μπορεί ούτε να γνωρίζει ούτε να ενεργεί απόλυτα έγκυρα". Με άλλα λόγια: Μια ζωή χωρίς πίστη δεν μπορεί να είναι απόλυτα έγκυρη.Το αναγνωρίζουν μόνοι τους .Είχα υπ' όψη μου να ανατρέψω τις θέσεις των άθεων και είχα σημειώσει ορισμένες φράσεις τους όπως: η πίστη είναι αυτό που γίνεται αποδεκτό χωρίς αποδείξεις, ή, η πίστη είναι το αντίθετο της γνώσεως και είναι ασυμβίβαστη με τη λογική κ.λ.π. Βλέπουμε όμως ότι οι ίδιοι τα ανατρέπουν όλα αυτά λέγοντας: "Χωρίς πίστη ο άνθρωπος δεν μπορεί ούτε να γνωρίζει ούτε να ενεργεί απόλυτα έγκυρα". Είναι τα ίδια τους τα λόγια. Τώρα τίθεται το ερώτημα: Ποια πίστη είναι η καλύτερη; Αλλά μπορούμε να απαντήσουμε: "ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω". Και μπορούμε να προσθέσουμε: όποιος έχει μάτια ας δει και όποιος έχει μυαλό ας καταλάβει μόνος του. Οι άθεοι θέλουν να μας επιβάλουν την πίστη τους μας θεωρούν όλους ανόητους. Ωστόσο μπορούμε πολύ καλά να σκεφθούμε μόνοι μας.Είπα πιο πριν ότι ο αθεϊσμός είναι η πίστη στην οποία φτάνουμε από τη σκάλα υπηρεσίας. όπως λέει το Ευαγγέλιο: "και τα δαιμόνια πιστεύουσιν και φρίττουσι". Ας πιστεύουν,(λοιπόν, και ας φρίττουν, εμείς θα πιστεύουμε και θα χαιρόμαστε γιατί η πίστη είναι για μας χαρά. Όσο για τον αθεϊσμό, τον βλέπουμε σαν αρρώστια, όπως σας είπα και την τελευταία φορά.Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην πίστη μας και στην πίστη των άθεων; Πρώτα - πρώτα ότι εκείνοι πιστεύουν σε σχετικές αλήθειες ενώ εμείς πιστεύουμε στην απόλυτη Αλήθεια. Συναντούμε σχετικές αλήθειες σε κάθε βήμα μας, αλλά δεν είναι τόσο εύκολο να γνωρίζουμε την απόλυτη Αλήθεια. θα ήθελα τώρα να σας διαβάσω ένα απόσπασμα από τη χριστιανική απολογητική: "Αν η απόλυτη Αλήθεια δεν υπάρχει η ζωή δεν έχει κανένα νόημα, κανένα σκοπό". Πράγματι, τι νόημα έχει το γεγονός ότι όλα τελειώνουν με το θάνατο; Ένας άνθρωπος πεθαίνει... και δεν υπάρχει πια τίποτα. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ζωή παρά μόνο αν είναι "αιώνια. Όταν επιδιώκουμε κάτι και πεθαίνουμε, συχνά χωρίς να καταφέρουμε τίποτα, τι νόημα έχει η ύπαρξη μας και ποιος ο λόγος υπάρξεως του θανάτου; Απλώς να μας εξουθενώσει; Και τότε ποιος θα μπορούσε να είναι ο σκοπός της ζωής; Να εξουθενωθεί, ίσως; Μπορούμε μ' αυτό τον τρόπο να σωριάζουμε παραλογισμό πάνω στον παραλογισμό...Ας συνεχίσουμε τα αποσπάσματα από την χριστιανική απολογητική.Μπορούμε να λύσουμε με διάφορους τρόπους το θρησκευτικό πρόβλημα. Οι άθεοι το λύνουν με μια μόνο κίνηση. Μετακινούν ένα πιόνι και, να, κέρδισαν την παρτίδα. Αλλά στη ζωή δεν υπάρχει καμιά τέτοια κίνηση. Ας δούμε λοιπόν ποιες λύσεις έδωσαν στο θρησκευτικό πρόβλημα τα διάφορα φιλοσοφικά ρεύματα.Ό Π. Ντιμίτρι απαριθμεί τα ρεύματα αυτά και τα σχολιάζει
Είναι: 1) ο σκεπτικισμός που είναι στείρος, 2) ο κριτικισμό ς του Κάντ, που αναγνωρίζει ότι τα όρια της επιστημονικής γνώσεως είναι περιορισμένα, 3)ο θετικισμός (Α Comte), που είναι ένα κράμα θεολογικού και φιλοσοφικού σκεπτικισμού και μιας αφελούς πίστεως στην επιστήμη, που θεωρείται ικανή να λύσει μόνο τα μικρά πρακτικά προβλήματα της ζωής, 4) ο αθεϊσμός, που δεν είναι σε θέση να συνθέσει μια ολοκληρωτική αντίληψη του κόσμου και προσπαθεί να θεοποιήσει την ύλη, 5) ο πανθεϊσμός που δεν μπορεί να λύσει τα αληθινά μεταφυσικά προβλήματα, 6) ο θεϊσμός, ανίκανος να απαντήσει στα πιο ζωτικά προβλήματα του ανθρωπίνου πνεύματος και τέλος 7) ο μονοθεϊσμός, ο μόνος πραγματικά ικανοποιητικός, που η τελειότερη μορφή του είναι ο χριστιανισμός.Η Απόλυτη αλήθεια είναι ανέφικτη στον άνθρωπο. Μια και μοναδική προϋπόθεση κάνει δυνατή τη γνώση αυτής της Αλήθειας. Αν υπάρχει ένα απόλυτο Ον, τέλειο, υπέρτατο, δηλαδή ο Θεός, που είναι το Πρόσωπο, η πρώτη Αίτια των πάντων, ό Δημιουργός και η Πρόνοια του κόσμου, και αν αυτό το απόλυτο Ον επιθυμεί να αποκαλύψει την απόλυτη αλήθεια στον άνθρωπο, τότε και μόνο τότε η αλήθεια μπορεί να γίνει προσιτή στη συνείδηση μας.Με αλλά λόγια, ή, η απόλυτη Αλήθεια είναι ασύλληπτη (και τότε η ζωή δεν έχει νόημα) ή μπορεί να γίνει γνωστή στους ανθρώπους μόνο δια της Θείας Αποκαλύψεως.Η απόλυτη Αλήθεια αποκαλύπτεται από το Θεό! Υπάρχει όμως μια τέτοια θεϊκή Αποκάλυψη; Ναι, υπάρχει. Ό Χριστός μίλησε γι` αυτό με σαφήνεια, άπλα και καθαρά: "Εγώ ειμί η Οδός, η Αλήθεια και η Ζωή". Δηλαδή ο τρόπος (η Οδός) να γνωρίσουμε την αλήθεια είναι η ίδια η σαρκωθείσα Αλήθεια.Πως μπορούμε να αντιδράσουμε στα λόγια αυτά του Χριστού; Μπορούμε να τα πιστέψουμε ή να μην τα πιστέψουμε. Αλλά να μην τα πιστέψουμε σημαίνει να πούμε "όχι".Ό άνθρωπος έχει το δικαίωμα της ελεύθερης εκλογής και απ' αυτό το δικαίωμα απορρέει η εκλογή της πίστεως. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να καταλάβουμε καθαρά και με σαφήνεια ότι τίποτα δεν μας εμποδίζει να πιστέψουμε στο Θεό, στο Χριστό, στη Θεία Αποκάλυψη. Με την πίστη στο Θεό, στο Χριστό, στην Αποκάλυψη, ή προσπάθεια να σχηματίσουμε μια ολοκληρωτική άποψη του κόσμου δεν σκοντάφτει σε καμιά αντίφαση και, το σπουδαιότερο, ανακαλύπτουμε έτσι την μοναδική δυνατότητα να προσεγγίσουμε την απόλυτη Αλήθεια, την οποία ο άνθρωποςτόσο πολύ επιθυμεί να γνωρίσει. Μόνο στην περίπτωση που η γνώση είναι επιφανειακή (η επιφανειακή γνώση, κατά , τον Bacon μας απομακρύνει συχνά από τον Θεό),μόνο τότε ο ανθρώπινος νους σκοντάφτει σε φανταστικές αντιφάσεις μεταξύ πίστεως και γνώσεως, μεταξύ επιστήμης και θρησκείας. Αλλά Όταν η γνώση μας βαθαίνει (η βαθιά γνώση, πάντα κατά τον Bacon μας φέρνει κοντά στο Θεό), οι ίδιες αυτές φανταστικές αντιφάσεις εξαφανίζονται χωρίς να αφήνουν ίχνη. Να γιατί το 90% από τα λαμπρότερα πνεύματα της οικουμένης πίστευαν στο Θεό. Να γιατί ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, ο Πλωτίνος, Descartes, ο Pascal, ο Leibnitz ο Rontgen ο Lomonossov ο Mendeleicy ο Νεύτωνας, ο Παστέρ, ο Παυλώφ, ο Αϊνστάιν, ο Πλάνκ και τόσοι άλλοι, που αποτελούν την αφρόκρεμα της σοφίας όλου του κόσμου και όλων των εποχών, ήταν άνθρωποι με βαθιά θρησκευτικότητα.Οι απλοί άνθρωποι, που δεν μπερδεύονται με την επιστήμη και τη φιλοσοφία, που βρίσκονται κοντά στη φύση και έχουν μια καθαρή καρδιά, πιστεύουν κι αυτοί στο Θεό. Όσο για τους άθεους είναι στην πλειονότητα τους πνεύματα ατελή, είτε είναι απλοί άνθρωποι είτε ειδικευμένοι (και υπάρχουν πάρα πολλοί μορφωμένοι άνθρωποι που έχουν κάποια ειδίκευση, αλλά που η μόρφωση τους είναι επιφανειακή και είναι φιλοσοφικά αστοιχείωτοι).Ένας άθεος έχει πάντοτε κενά: στο μυαλό του, ή στην ηθική του ή και στη βούληση του (κακή θέληση).Σας διάβασα, λοιπόν, έναν καθορισμό της πίστεως από ένα αθεϊστική φιλοσοφικό λεξικό πρώτα και υστέρα από την Ορθόδοξη Χριστιανική Απολογητική (συγγραφέας της είναι ο καθηγητής Μ. Andreiev έκδ. 1953). Ήταν μια απάντηση για το πνεύμα, αν θέλετε. Ας έρθουμε τώρα στην εμπειρία της ζωής.Φαντάζομαι ότι πολλοί από σας γνωρίζετε τον σύγχρονο συγγραφέα VLADIMIR TENDRIAKOV (1923) ταλαντούχος ρώσος κομμουνιστής συγγραφέας. Σε ορισμένες από τις νουβέλες του ασχολείται με το σύγχρονο θρησκευτικό φαινόμενο και προσπαθεί να παρουσιάσει τους "αντικειμενικούς" λόγους, που οδηγούν στην Εκκλησία ορισμένους από τους ήρωες του. Έγραψε μερικά βιβλία πάνω σε αθεϊστικά θέματα. Σαν ρεαλιστής συγγραφέας αντλεί τα θέματα του από τη ζωή. θα δούμε τι παρατήρησε, θα σας διαβάσω ένα κομμάτι από το έργο του. Μια παράξενη περιπέτειαΟ π. Ντιμίτρι διαβάζει το κομμάτι σίτου ο δάσκαλος θυμάται τη μητέρα του.Είναι αναμφισβήτητα ένα γεγονός παρμένο από τη ζωή. Το ότι μας δείχνει πως καταφέρνουν οι άθεοι να τα ξεσκεπάζουν όλα δεν παρουσιάζει για μας κανένα ενδιαφέρον. Ξέρουμε αρκετούς που κάνουν τέτοιες αποκαλύψεις και ξέρουμε επίσης πόσο στοιχίζουν αυτές οι αποκαλύψεις. Αλλά η αλήθεια της ζωής, που υπάρχει παντού μέσα στη διήγηση, μας πείθει και μας συγκινεί. Σε προηγούμενες συζητήσεις μας έτυχε να σας διαβάσω μερικά βιώματα ορισμένων ανθρώπων. Σας διάβασα π.χ. το γράμμα ενός πνευματικού μου παιδιού που έλεγε πως η πίστη τον βοήθησε να βγει από τη λάσπη της ζωής. Έχω στα χέρια μου πολλά ανάλογα περιστατικά και κάποτε θα σας τα διαβάσω. Τώρα θέλω να πω μόνο ένα πράγμα. Η πίστη μας διαφέρει από την πίστη των άθεων γιατί δίνει ένα νόημα στη ζωή μας, εξυψώνει τον άνθρωπο, τον κάνει ικανό να ζήσει. ο αθεϊσμός έφερε το κενό στη ζωή μας. Και για να ξαναβρεί η ζωή την πληρότητα της, πρέπει να πιστέψουμε. Είναι εύκολο να γίνει κανείς άθεος, αλλά πολύ δύσκολο να είναι πιστός. Ακριβώς όπως είναι εύκολο να αρρωστήσει κανείς, αλλά δύσκολο να γιατρευτεί. Αλλά όταν είναι κανείς άρρωστος, πρέπει να πάει στο γιατρό και να κάνει θεραπεία.

Ερώτηση:
Σε τι διαφέρει η πίστη από τον αθεϊσμό. Πιστεύετε ότι όλοι οι άθεοι είναι ικανοί να κάνουν μόνο το κακό;

Απάντηση:
Σας είπα ήδη σήμερα ότι τόσο η πίστη Όσο και ο αθεϊσμός είναι πίστη. Μόνο που εμείς πιστεύουμε στο Θεό, ενώ οι άθεοι πιστεύουν σ' ένα είδωλο. Αυτή είναι η διαφορά. Το είδωλο είναι κάτι πρόσκαιρο. Ό Θεός είναι αιώνιος. Και έτσι το καλό που κάνουν οι άθεοι, πιστεύοντας στο είδωλο τους, έχει προσωρινή σημασία. Το καλό που κάνουν είναι σύμφωνο με την πίστη τους. Αλλά στην φωτισμένη εποχή μας δεν είναι τελικά δυνατόν να πιστεύει κανείς σ' ένα είδωλο. Έτσι οι άθεοι χάνουν γρήγορα την πνοή τους και αρχίζουν να κάνουν το κακό.Έχω σημειώσει ένα ενδιαφέροντα διάλογο ανάμεσα στο νεκρό πια. Ehrenbourg και σ' ένα γάλλο κομμουνιστή. Ό Ehrenbourg , του είπε ότι κομμουνισμός τον είχε κουράσει και ο γάλλος κομμουνιστής έμεινε έκπληκτος πως μπορεί κανείς να κουραστεί μέσα σε πενήντα χρόνια. "Οι χριστιανοί, του απάντησε, εργάζονται εδώ και 2.000 χρόνια και δεν κουράστηκαν ακόμα". Κι εμείς θα μπορούσαμε να προσθέσουμε ότι οι χριστιανοί δεν είναι δυνατόν να κουραστούμε. Γιατί ο Θεός μας είναι αιώνιος. Ενώ οι άθεοι έχουν μια προσωρινή θεότητα και επομένως κουράζονται.θα ήθελα ακόμα να προσθέσω ότι αν ο αθεϊσμός είναι η πίστη που έρχεται από τη σκάλα υπηρεσίας, ο άθεος είναι ο πληρωμένος εργάτης της πίστεως. Εάν ο αθεϊσμός δεν είχε εισβάλλει στην πατρίδα μου, όπου σήμερα βασιλεύει, είναι πολύ πιθανόν ότι θα διστάζαμε ακόμα μπροστά στην πίστη. Πόσα και πόσα δεν γράφτηκαν στην πατρίδα μας κατά του Θεού πριν από την επανάσταση ! Αν ό αθεϊσμός εξακολουθούσε να προχωρεί με τον ίδιο τρόπο που προχωρούσε πριν από την επανάσταση, δεν είναι καθόλου απίθανο να είχαμε χάσει εντελώς την πίστη. Αλλά τώρα που είδαμε τον αθεϊσμό στην πληρότητα του, στραφήκαμε στο Θεό..., και πως! Ένας σημερινός πιστός αξίζει Όσο δέκα προεπαναστατικοί πιστοί. Γιατί ο σημερινός πιστός πρέπει να σηκώσει στ' αλήθεια το σταυρό του και να ακολουθήσει το Χριστό. Αυτή είναι η αληθινή πίστη. Όσο για το βόλεμα και την άνεση, είναι το χλιαρό της Αποκαλύψεως και αυτό είναι το πιο επικίνδυνο πράγμα. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι ο αθεϊσμός μας βοηθάει να φτάσουμε στην πίστη.Θα σας αναφέρω δυο γεγονότα:Ένας σοφός φυσικός βρήκε την πίστη. όπως συμβαίνει συνήθως τον κάλεσαν να παρουσιαστεί στο δικαστήριο και άρχισαν αυτό που ονομάζουμε σήμερα " αναμόρφωση ατόμου"Αλλά αν και είναι εύκολο να αναμορφώσεις, ένα αμόρφωτο άνθρωπο, είναι πολύ πιο δύσκολο όταν έχεις να κανείς με ένα σοφό.Τον ρώτησαν λοιπόν.Πες μας πως εσύ που είσαι ένας μορφωμένος άνθρωπος, πίστεψε στο Θεό;Μα διαβάζοντας τα αθεϊστικά βιβλία, απάντησε ο σοφός. Χωρίς αυτά τα βιβλία δεν θα είχα ποτέ αναρωτηθεί σχετικά με το Θεό, θα συνέχιζα απλούστατα τα πειράματα μου. Αυτά τα βιβλία με έσπρωξαν. Άρχισα να σκέπτομαι και να ξανασκέπτομαι. Και έγινα πιστός.Δεύτερο παράδειγμα: Ήταν Πάσχα. Το Πάσχα, όπως ξέρετε ακόμα και οι άπιστοι πάνε στην εκκλησία. Ένας καθηγητής μιας ανωτάτης σχολής πήγε στην εκκλησία από απλή περιέργεια. Την ώρα της λιτανείας έλειπε κάποιος και εκείνος βρισκόταν ακριβώς δίπλα. Του φόρεσαν ένα ράσο με τη θέληση του και πάντα από περιέργεια, ξεκίνησε μαζί με τους άλλους. Αλλά οι σπουδαστές του ήταν εκεί και φυσικά κατήγγειλαν τον καθηγητή τους. Τον κάλεσαν στο δικαστήριο όπου προσπάθησαν να τον εξευτελίσουν. Αλλά από τη στιγμή εκείνη άρχισε να στοχάζεται πάνω στα θέματα της πίστεως. Και τώρα είναι πιστός. Να, λοιπόν, ένα παράδειγμα της χρησιμότητας του αθεϊσμού στην εποχή μας. Γι αυτό είμαι πρόθυμος να αναγνωρίσω ότι ο αθεϊσμός, πέρα από τη ζημιά που κάνει, έχει και κάποια χρησιμότητα.

Ερώτηση:
Γιατί μόνο ένας πιστός μπορεί να κάνει το καλό;

Απάντηση:
Δεν είπα τέτοιο πράγμα. Και ένας άπιστος μπορεί να κάνει το καλό. Αλλά επειδή οι άπιστοι δεν κατέχουν την απόλυτη Αλήθεια, το καλό που κάνουν έχει σχετική μόνο αξία. Αλλά για να ζήσουμε μας χρειάζεται το απόλυτο καλό.

Ερώτηση:
Γιατί πιστεύετε ότι ένας άθεος είναι δυστυχισμένος; Εγώ, π.χ., είμαι άθεος, αλλά δεν θεωρώ τον εαυτό μου δυστυχισμένο. Όταν συναντώ δυσκολίες, τις ξεχνάω με την εργασία. Η εργασία που γίνεται με αυταπάρνηση και που αποβλέπει στο καλό της ανθρωπότητας είναι το καλλίτερο φάρμακο για την πλήξη και το εσωτερικό κενό. .

Απάντηση:
Αύτη η ερώτηση είναι λίγο παραπλανητική, θα σας απαντήσω. Ό άθεος είναι δυστυχισμένος γιατί δεν βρίσκει παρηγοριά στο θάνατο. "Έλα, ηρέμησε, θα πεθάνεις και όλα θα τελειώσουν". Αυτά, βέβαια, δεν είναι και πολύ παρηγορητικά λόγια, αλλά ένας άθεος δεν μπορεί να πει και τίποτε άλλο σε όποιον υποφέρει. Ένα λουλούδι που θα φυτρώσει στον τάφο του, οι επόμενες γενιές που θα τον θυμούνται δεν προσφέρουν καμιά παρηγοριά σε κάποιον που πεθαίνει. Να, γιατί ένας άθεος είναι δυστυχής. Η γεμάτη αυταπάρνηση εργασία δεν είναι προνόμιο των άθεων. Και οι πιστοί ξέρουν να εργάζονται, αλλά κατέχουν και κάτι περισσότερο. Εξ άλλου δεν έτυχε ποτέ να ακούσετε παράπονα σαν αυτά; Πόσο κουρασμένος είμαι! Η δουλειά μ` έχει εξαντλήσει! Συνεπώς η εργασία δεν είναι πανάκεια και όλος ο κόσμος γνωρίζει το κενό και την πλήξη, τόσο οι εργατικοί Όσο και οι αργόσχολοι.

Ερώτηση.
Πιστεύετε πραγματικά ότι το κακό που βασιλεύει στη χώρα μας είναι έργο των άθεων; Η καταστροφή των μνημείων του παρελθόντος και των ναών δεν βαραίνει υποχρεωτικά τους άθεους. Γιατί λοιπόν τους αντιμετωπίζετε με τόση μανία;

Απάντηση:
Ποιος, λοιπόν, έκανε όλες αυτές τις καταστροφές; Πιστεύετε στ' αλήθεια, ότι έγιναν "τη αιτήσει των πιστών"; Αν είναι έτσι, τότε αυτοί δεν ήταν αληθινοί πιστοί;

Ερώτηση:
Αν η πίστη και ο αθεϊσμός είναι συνέπειες των εσωτερικών δυνάμεων του ανθρώπου, πως μπορούμε να καθορίσουμε τη στιγμή που γινόμαστε πιστοί; Ποια είναι τα συμπτώματα;

Απάντηση:
Όταν γίνετε πιστός θα το καταλάβετε μόνος σας. Όσο για τα συμπτώματα, μόνο οι άθεοι μπορούν να τα καθορίσουν. εμείς πιστεύουμε ότι όλα αυτά δεν εκφράζονται με λόγια. όπως λέει και ο ποιητής: "Μια διατυπωμένη λέξη είναι κιόλας ένα ψέμα".Φτάνουμε στην πίστη με διάφορους τρόπους. Στην εποχή μας δεν θα ήταν άσχημο να γράψει κανείς μια ψυχολογία της πίστεως, θα σας αναφέρω, σαν παράδειγμα, δυο περιστατικά από την πείρα μου σαν ιερέας. Βάπτισα ένα σοφό. Και τον ρώτησα. τι σας έκανε να πιστέψετε; Είναι δύσκολο να σας εξηγήσω, μου απάντησε. Δεν είναι πολύς καιρός που βαπτίστηκε ο καλλίτερος φίλος μου και θύμωσα πολύ μαζί του. Όταν έγινε το ίδιο με την κόρη μου, έκανα σαν δαιμονισμένος. Και υστέρα αισθάνθηκα ότι έπρεπε κι εγώ να βαπτιστώ. Και να 'με.Δεύτερη περίπτωση: Ένας ποιητής καθόταν στο μπαλκόνι του. Ήταν βράδυ, όλα ήταν ήσυχα και το φεγγάρι έλαμπε. Και ένοιωσε, όπως λέει ο ίδιος, ότι ήταν ιδεαλιστής. Βγήκε τρέχοντας στο διάδρομο φωνάζοντας: "Είμαι ιδεαλιστής". Τα λόγια του γείτονα του που περνούσε έπεσαν σαν παγωμένο νερό στην πλάτη του: "Εσύ, ιδεαλιστής; Αλλά, και οι δυο μας είμαστε υλιστές". Ξαναγύρισε στο μπαλκόνι του και προσπάθησε να φανταστεί τον εαυτό του υλιστή. "Και τότε, μου είπε, ένοιωσα μια τέτοια ανία, ώστε άρχισα να στοχάζομαι πάνω στην πίστη. Και τώρα θέλω να βαπτιστώ".Πως μπορούμε εδώ να καθορίσουμε τα συμπτώματα; Είναι φανερό ότι ο καθένας τα καθορίζει για τον εαυτό του. Θα ήθελα όμως να παρατηρήσω ότι όποια κι αν είναι η πίστη μας, είναι πάντοτε ανεπαρκής και γι` αυτό πρέπει πάντα να προσευχόμαστε: "πιστεύω, Κύριε, βοήθει μου τι απιστία". Γιατί ενώ τίποτα δεν πρέπει να είναι αδύνατον για έναν πιστό, πολλά πράγματα μας φαίνονται αδύνατα. Γι' αυτό πιστεύουμε και ταυτόχρονα παρακαλούμε το Θεό να μας βοηθήσει στην ολιγοπιστία μας.

Ερώτηση.
Πως εξηγείται το γεγονός ότι οι πιστοί διαπράττουν το κακό, ενώ κατά τη γνώμη σας, οφείλουν να κάνουν μόνο το καλό;

Διακόπτω την ανάγνωση της ερωτήσεως για να απαντήσω: Αυτό εξηγείται από την αδυναμία της πίστεως τους. Ένας αληθινός πιστός πρέπει να κάνει μόνο το καλό.Συνεχίζω την ανάγνωση: "διαβάστε στις εφημερίδες πως οι πιστοί οδηγούν τους ανθρώπους στην εξάντληση και στη λιποθυμία με τις νηστείες, τις γονυκλισίες και τόσα αλλά πράγματα".Σταματώ και πάλι για να απαντήσω σ' αυτό το σημείο: Η νηστεία είναι ωφέλιμη σε όλους. Η ιατρική πιστεύει τώρα ότι πρέπει να παίρνουμε πολύ λιγότερες θερμίδες απ' ότι παίρνουμε συνήθως. Άρχισαν μάλιστα να θεραπεύουν ορισμένες αρρώστιες με τη νηστεία. Ή νηστεία έγινε φάρμακο. Ακόμα έχουν καθιερώσει και μέρες διαίτης στο στρατό. Ξέρω κάποιον που κάνει θεραπεία νηστεύοντας. Μου είπε ότι μόνο οι πρώτες έξι μέρες είναι δύσκολες γιατί νοιώθει κανείς κάποια αδυναμία. Ύστερα όμως νοιώθει ευδιάθετος και το μυαλό καθαρίζει. Και εσείς λέτε ότι η νηστεία οδηγεί στη λιποθυμία. Η πείρα όμως αποδεικνύει το αντίθετο. Όσο για τις γονυκλισίες που φτάνουν στη λιποθυμία, είναι φαντασίες σας. Λένε ότι ο Λένιν, Όταν ήταν στη φυλακή, έκανε γονυκλισίες για να διατηρήσει τη φόρμα του. Βλέπετε λοιπόν ότι κι αυτές είναι χρήσιμες.Συνεχίζω την ανάγνωση: "όλα αυτά δεν είναι φαντασίες, αλλά γεγονότα, θα τα διαβάσατε ασφαλώς στις εφημερίδες".Θα σας απαντήσω ότι πολλά αναπόδεικτα γεγονότα ξεγλιστράνε στις εφημερίδες. Γνωρίζω εξάλλου μια τέτοια περίπτωση. Στο απόγειο της αθεϊστικής προπαγάνδας, μια εφημερίδα ανέφερε για κάποιον ιερέα ότι ήταν τόσο άπληστος, ώστε είχε στήσει τη γυναίκα του δίπλα στα μανουάλια για να τσεπώνει όσα περισσότερα χρήματα μπορούσε. Όταν αυτός ο "άπληστος" ιερέας πήγε στη σύνταξη αυτής της εφημερίδας και ρώτησε αν επαλήθευαν τις πληροφορίες τους πριν τις δημοσιεύσουν, του απάντησαν: "Βεβαίως". "Α, καλά, είπε ο Ιερέας, σας πληροφορώ λοιπόν ότι η γυναίκα μου έχει πεθάνει εδώ και δέκα χρόνια κι έτσι δεν θα μπορούσα να τη στήσω δίπλα στα μανουάλια.Βλέπετε, λοιπόν, ότι οι πληροφορίες που δημοσιεύονται δεν είναι πάντοτε ακριβείς. Μερικές φορές γράφουν ότι οι πιστοί σκοτώνουν τα παιδιά. Έτσι μια μέρα που έκανα μια βάπτιση είδα έναν έφηβο να στέκεται κοντά μου. Όταν στο τέλος του έτεινα το σταυρό για να τον ασπαστεί, μου είπε με μίσος: Δεν θα τον φιλήσω ποτέ, γιατί είδα στην τηλεόραση πιστούς να σκοτώνουν Ένα μικρό παιδί.Γι' αυτό είναι καλλίτερα να μην αναφέρετε τις εφημερίδες. Στη διάρκεια της ιεροσύνης μου δεν είδα(ποτέ ένα πιστό να προσπαθεί να κάνει το κακό και, πολύ λιγότερο, να σκοτώνει κάποιον. Ένας χριστιανός για να σκοτώσει , ή πρέπει να γίνει άπιστος ή να είναι τρελός. Γι` αυτό δεν πρέπει να εξυφαίνετε τον ανταγωνισμό μεταξύ πιστών και απίστων με αναπόδεικτα γεγονότα. Δεν κρίνω τους απίστους, μόνο τους λυπάμαι. Αλλά εσείς, αν θέλετε, μη δημιουργείτε με τη φαντασία σας τερατώδεις και ασυνάρτητες Ιστορίες σχετικά με τους πιστούς. Ναι, το κακό υπάρχει και ανάμεσα στους πιστούς, αλλά αυτό οφείλεται στην έλλειψη πίστεως, στο ότι η πίστη αύτη δεν είναι ζωντανή. Ό απόστολος είπε:"πίστης χωρίς των έργων νεκρά εστί". Αλλά όταν διαβάζετε στις εφημερίδες για εγκλήματα που διαπράχτηκαν από πιστούς, να θυμάστε ότι οι εφημερίδες μπορεί να πλανώνται. Γι' αυτό κάποιος είπε: "μην πιστεύετε στα μάτια σας".

Ερώτηση:
Η κοινωνία μας είναι αθεϊστική. Γι' αυτό και η εκπαίδευση δεν μπορεί παρά να είναι αθεϊστική.

Απάντηση:
Κι εμείς οι άλλοι, οι πιστοί, που πηγαίνουμε στην εκκλησία, δεν ανήκουμε στην κοινωνία; εμείς θεωρούμε ότι η αθεϊστική παιδεία μας έχει επιβληθεί χωρίςτη θέληση μας. ;

Ερώτηση:
Κατά τη γνώμη σας η αθεϊστική παιδεία μπορεί να είναι χρήσιμη; Γιατί και ο αθεϊσμός ωθεί τον άνθρωπο να κάνει το καλό.

Απάντηση:
Ειλικρινά, δεν ξέρω πως μπορεί κανείς να εκπαιδεύσει κάποιον με αθεϊστικό τρόπο. Ό αθεϊσμός μπορεί να υπάρχει σαν θεωρία του κόσμου, αλλά δεν μπορώ να τον φανταστώ σαν μέσο εκπαιδεύσεως. Παιδεία σημαίνει αφύπνιση της εννοίας της ηθικής, εξοικείωση με το καλό. Και ποια ηθική δημιουργεί ο αθεϊσμός; Δεν υπάρχει Θεός, ας κάνουμε λοιπόν το καλό. Έτσι δεν είναι; Αν ο Θεός δεν υπάρχει τότε όλα μου επιτρέπονται. Αλλά με το Θεό αυτό είναι αδύνατον, γιατί ο Θεός τα βλέπει όλα και δεν ξεγελιέται.

Ερώτηση:
Ποια είναι η έννοια της ηθικής; Από που πηγάζει; Μπορεί ένας άθεος να ζει ηθική ζωή;

Απάντηση:
Η έννοια της ηθικής πηγάζει από το Θεό. "Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν", είπε ο Χριστός. Η ηθική δημιουργείται με βάση την πίστη στο Θεό, στις αιώνιες αξίες. Αλλά όταν οι αξίες είναι πρόσκαιρες, οι άνθρωποι νομιμοποιούν σιγά - σιγά την παρανομία. Κοιτάξτε λιγάκι τι γίνεται στη ζωή. Όσο πιο πολύ καλοπερνάει κανείς, τόσο λιγότερο ακολουθεί τους κανόνες της ηθικής.

Ερώτηση:
Μπορεί να υπάρχει ενότητα ανάμεσα στους άθεους και στους πιστούς, και αν ναι, πάνω σε ποια βάση.;

Απάντηση:
Μια τέτοια ενότητα είναι δυνατή, αλλά στο δρόμο της υψώνονται πάμπολλα εμπόδια. Αν καταφέρουμε να τα ξεπεράσουμε, βλέπουμε ότι δεν υπάρχουν άθεοι, ότι οι άθεοι είναι οι πιστοί που ανεβαίνουν από τη σκάλα της υπηρεσίας. Η ενότητα είναι δυνατή πάνω στην έξης δάση: Είμαστε όλοι άνθρωποι δημιουργημένοι από το Θεό. Δεν πρέπει ούτε να ερεθίζουμε ούτε να προκαλούμε ούτε να ταπεινώνουμε ο ένας τον άλλον, ούτε να εφευρίσκουμε εξωφρενικές ιστορίες ο ένας για τον άλλον. Αντίθετα πρέπει να καταλάβουμε ότι όλοι είμαστε άνθρωποι, πλάσματα του Θεού, ότι είμαστε αδελφοί και ότι έχουμε ένα μοναδικό πατέρα, τον ουράνιο Πατέρα μας.

Ερώτηση:
Το Κράτος μας είναι αθεϊστικό. Ποια είναι η στάση σας απέναντί του;

Απάντηση:
Η ερώτηση είναι σχεδόν όμοια μ' εκείνη που έκαναν κάποτε στο Χριστό, όταν ήθελαν να Τον αναγκάσουν να πει αυτό που δεν έπρεπε. Ίσως να θέλουν να με φέρουν και μένα σε παρόμοια κατάσταση. Λοιπόν, η θέση μου σε σχέση με τον αθεϊσμό είναι γνωστή. Όσο για το Κράτος, την εξουσία, συμμορφώνομαι μ' αυτό που γράφει το Ευαγγέλιο : δεν θα είχε εξουσία αν δεν του είχε δοθεί από το Θεό, όποιος αντιστέκεται στην εξουσία, αντιστέκεται στην τάξη που θέλησε ο Θεός. "Απόδοτε ουν τα Καίσαρος Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ". Αλλά θα ήθελα να ρωτήσω κι εγώ με τη σειρά μου εσάς που μου κάνατε αυτή την ερώτηση: ο αθεϊσμός είναι υπόθεση του Κράτους η θέμα συνειδήσεως;

Ερώτηση.
Ποια είναι η χρησιμότητα του Ιερέα;

Απάντηση:
Είμαι ο ίδιος Ιερέας και είναι δύσκολο να λιβανίζεις τον εαυτό σου. θα σας πω λοιπόν απλώς τι πρέπει να κάνει ένας ιερέας και θα καταλάβετε μόνοι σας ποια είναι η χρησιμότητα του. Πρώτα - πρώτα πρέπει να φροντίζει για την σωτηρία των άλλων, για την ηθική τους κατάσταση, να ανακουφίζει όσους υποφέρουν, να ξέρει να θυσιάζει τη ζωή του για τη σωτηρία του άλλου. Πρέπει δηλαδή να είναι ο ειλικρινής φίλος κάθε ανθρώπου άσχετα με εθνικές, πολιτικές ή άλλες διακρίσεις. Όταν ξέρετε την ηθική αποσύνθεση, τον αλκοολισμό και τη διαφθορά που βασιλεύουν στην εποχή μας, τους πολιτικούς και εθνικούς διχασμούς που χωρίζουν τους ανθρώπους, όταν ξέρετε την ατέλειωτη δυστυχία που είναι ξαπλωμένη πόντου στη γη και την ελάχιστη κατανόηση που οι περισσότεροι άνθρωποι δείχνουν για τον συνάνθρωπο τους, όταν τα ξέρετε όλα αυτά, καταλαβαίνετε ότι σήμερα ο ιερέας μας είναι περισσότερο αναγκαίος από ποτέ. Μιλάω φυσικά για έναν ιερέα ειλικρινή, που να αγαπά τους ανθρώπους και να ξέρει να οδηγεί τον καθένα στο δρόμο της σωτηρίας. Δεν είναι δυνατόν να φανταστούμε τον ιερέα με την κλασική περιγραφή των άθεων που τον παρουσιάζουν σαν σκοταδιστή, απατεώνα κ.λ.π. Το έργο του συνίσταται, μεταξύ των άλλων, στο να μπορεί να νίκα με την αγάπη του οποίον του αντιτίθεται, να μην νοιώθει προσβεβλημένος από την συμπεριφορά των δυστυχισμένων που παρασύρονται από την αθεϊστική προπαγάνδα, θεωρώ τον αγώνα του ιερέα δυσκολότερο από όλους τους αγώνες. Αλλά, δυστυχώς, υπάρχουν ιερείς και ιερείς. Ό Θεός να δώσει ώστε καθένας που εντάσσεται σ' αύτη τη ζωή να είναι αληθινός.

Ερώτηση:
Πως εξηγείτε το ενδιαφέρον της νεολαίας για τη θρησκεία; Μήπως οφείλεται στην επιρροή της Δύσεως;

Απάντηση:
Παράξενο. Σαν να χρειαζόταν να υποστεί κανείς υποχρεωτικά κάποια "επιρροή" για να βρει την πίστη. Η σαν να μην ήταν αρκετά αισθητή ή αθεϊστική επιρροή ! Εν τούτοις η νεολαία, παρ' όλο που είναι ποτισμένη με το αθεϊστικό πνεύμα, άρχισε ξαφνικά να ενδιαφέρεται για τη θρησκεία και μάλιστα σε τέτοιο σημείο, ώστε οι άθεοι άρχισαν να σημαίνουν συναγερμό σαν να πρόκειται για πυρκαγιά. Και να λένε ότι την άναψαν δυτικοί "εμπρηστές". Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι μια φυσιολογική θρησκευτική πορεία. Η ίδια η ψυχή άρχισε να αναζητεί το θεό. Οι καταπιέσεις, οι διωγμοί με αφορμή τη θρησκεία, επιταχύνουν απλούστατα την πορεία προς την πίστη. όπως ξέρουμε ο Σταυρός είναι απαραίτητος σε κάθε θρησκευτική ανέλιξη. Το αποτέλεσμα της Σταυρώσεως ήταν ακριβώς το αντίθετο απ' αυτό που επιδίωκαν οι σταυρωτές: Δεν έφερε το θάνατο αλλά την Ανάσταση. Αυτό που γίνεται στην Ρωσία είναι η ανάσταση των νεκρών. Γι' αυτό οι νέοι, που είναι πάντα ευαίσθητοι στις σύγχρονες εξελίξεις, ενδιαφέρονται για τη θρησκεία. Είναι αδύνατον να σταματήσει κανείς αυτή την κίνηση, δεν αξίζει καν τον κόπο να δοκιμάσει. Πρέπει να βιαστούμε όλοι να πάρουμε μέρος σ' αύτη την πορεία, γιατί αλλιώς μπορεί να βρεθούμε στη θέση εκείνων που ζητούσαν να πάρουν τον χιτώνα του Χριστού με κλήρο. Ό χιτώνας υφάνθηκε από την Μητέρα του Θεού, που δέχτηκε να διακονήσει στο μυστήριο της Σαρκώσεως. Ό χιτώνας όμως αυτός ήταν κάτι γήινο, ενώ η εκ νεκρών ανάσταση ήταν κάτι ουράνιο.

Ερώτηση:
Που πιστεύουν καλύτερα οι χριστιανοί, στη Ρωσία ή στη Δύση;

Απάντηση:
Ό καθένας θα ήθελε να πιστεύουν καλύτερα στον τόπο που ζει. Είμαι Ρώσος και θα ήθελα να είχα την καλύτερη ιδέα για τη Ρωσία. Ξέρω ότι στη Δύση οι πιστοί είναι πολύ περισσότεροι. Αλλά όταν θυμάμαι τα λόγια του Κυρίου για το "μικρόν ποίμνιο" στο όποιο αναπαύεται, θα μπορούσα να πω ότι στη Ρωσία για να πιστεύει κανείς πρέπει να δεχτεί να είναι μαζί με το Χριστό την ώρα που Τον καρφώνουν στο Σ ταύρο. Σήμερα δεν μπορεί κανείς να πιστεύει διαφορετικά στη χώρα μας. Γι' αυτό πιστεύω ότι στη Ρωσία η πίστη είναι καλύτερη, ότι εδώ πιστεύουν με την πίστη των πρώτων μαρτύρων του χριστιανισμού και ένας τέτοιος πιστός είναι ικανός να τραβήξει πολλούς κοντά του. Και παρ' όλο που στη χώρα μας οι πιστοί είναι λίγοι, είναι ωστόσο αρκετοί για να φορτωθούν στους ώμους τους ολόκληρη την άπιστη Ρωσία και να την οδηγήσουν στα πόδια του Σταυρού του Χριστού.

Ερώτηση:
Ένας πιστός μπορεί να φύγει στη Δύση; όπως ξέρετε, εδώ συναντάει κανείς πολύ περισσότερες δυσκολίες για να ζήσει την πίστη του από ότι εκεί.

Απάντηση:
Ακριβώς γιατί εδώ συναντά περισσότερες δυσκολίες δεν πρέπει να φύγει. Όταν αποφεύγουμε τις δυσκολίες, αποφεύγουμε το Σταύρο του Χριστού και είναι το ίδιο σαν να προδίδουμε το Χριστό. Όποιος δεν παίρνει στον ώμο το σταυρό του για να ακολουθήσει τον Χριστό, δεν είναι άξιος Του, όπως λέει το Ευαγγέλιο.

Ερώτηση:
Δεν μπορώ να καταλάβω πως μπορεί να έχουμε ταυτόχρονα ένα Θεό και ένα σταυρωμένο. Ό Θεός πρέπει να είναι δυνατός.

Απάντηση:
Καταλαβαίνετε με πολύ μοντέρνο τρόπο την ισχύ και καταλαβαίνετε το Θεό όπως οι ειδωλολάτρες. Για σας η δύναμη του Θεού φανερώνεται όταν συνθλίβει με τη βία, με τη βροντή των όπλων. Ξέρουμε όμως ότι ακόμα και στους ανθρώπους η φυσική δύναμη πολλές φορές ισούται με κάποια αδυναμία. Ό Θεός μας είναι ο Θεός της αγάπης και αυτή η αγάπη συγκαταβαίνει στον άνθρωπο και αυτός που Φαίνεται αδύνατος γίνεται σωτήρας. Ό Θεός μας διάλεξε το σταυρό σαν όργανο της σωτηρίας μας και γι' αυτό αναγνωρίζουμε το Θεό μας πάνω στο Σταυρό, γι' αυτό μας φαίνεται τόσο κοντινός και αγαπητός. Ακολουθούμε ένα τέτοιο Θεό με την απόλυτη συγκατάθεση μας και όχι σαν κοπάδι που οδηγείται στο στάβλο με την απειλή του μαστιγίου.

Ερώτηση: Γιατί έχουν καθιερωθεί στην εκκλησία τέτοια μέτρα ώστε η πίστη τελικά παύει να είναι ζήτημα συνειδήσεως, και καταντά ζήτημα ποικίλων καταγραφών: καταγράφονται οι βαπτίσεις, οι κηδείες κ.λ.π. Γνωρίζω ανθρώπους που βαπτίστηκαν, υστέρα αυτό αποκαλύφτηκε στην εργασία τους και τους προκάλεσε πολλές ενοχλήσεις. Μήπως μ' αυτό τον τρόπο η Εκκλησία παίζει το ρόλο του καταδότη. Προδίδει ένα μυστικό: το όνομα κάποιου που βαπτίστηκε. Πως μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι ο Ιερέας δεν θα παραβεί και το απόρρητο της εξομολογήσεως;

Απάντηση:
Γνωρίζετε ότι τα "μέτρα" που αναφέρετε δεν καθιερώθηκαν από την Εκκλησία; Είναι μια πρόκληση των άθεων που έτσι ελπίζουν να προκαλέσουν την εσωτερική κατάρρευση της Εκκλησίας. Αλλά, όποιος υπακούει συνειδητά σε παρόμοιες προκλήσεις, και φανερώνει τα ονόματα των βαπτισμένων ή τα μυστικά της εξομολογήσεως, γίνεται όμοιος με τον Ιούδα. όπως ξέρετε, μεταξύ των μαθητών του Χριστού υπήρχε ένας Ιούδας, αλλά αυτό δεν εμπόδισε την ολοκλήρωση του έργου της λυτρώσεως. Ό Χριστός έχει και πιστούς μαθητές, έτοιμους να πεθάνουν για κείνων και για τους ανθρώπους και που φυσικά δεν θέλουν να τους κάνουν κακό.

Ερώτηση:
Τα έχω όλα, εργασία, σπίτι, μεγάλη οικονομική άνεση. Αλλά, δεν ξέρω γιατί, η ψυχή μου δεν είναι αναπαυμένη, κατατρώγομαι από κάποια ανησυχία. Είναι λίγος καιρός που ένας γείτονας μου κρεμάστηκε. Και αυτός τα είχε όλα. Μετά το θάνατο του δεν βρήκαν κανένα γράμμα που να εξηγεί την πράξη του. τι συμβαίνει; Δεν μπορώ να πω ότι αρνούμαι την ύπαρξη του Θεού, αλλά απέχω πολύ από το να Τον σκέπτομαι. Αναρωτιέμαι, γιατί να μην μπορούμε να ξεπεράσουμε την ανάγκη για το Θεό;

Απάντηση:
Αισθάνεστε έτσι γιατί όλα αυτά που κατέχετε δεν σας βοηθούν να σωθείτε. Ακριβώς στην κατάσταση σας ο Θεός είναι απαραίτητος και αν δεν κατορθώσετε να βρείτε το Θεό, ομολογώ ότι φοβάμαι για σας. Το παράδειγμα του γείτονα σας είναι τρομακτικό.

Ερώτηση.
Τι είναι η Βασιλεία του Θεού; Νομίζω ότι είναι δημιούργημα της φαντασίας νια να αποσπάσει τη σκέψη μας από τις δυσκολίες της ζωής. Όπως δημιούργημα της φαντασίας είναι και αυτό που λένε "ένα καλύτερο μέλλον". Πρέπει να ζει κανείς την καθημερινή του ζωή.

Απάντηση:
Κι εγώ νομίζω ότι η καθημερινή ζωή είναι απατηλή. τι πλήξη, τι κενό, τι άγχος! Και οι απολαύσεις που αποκομίζετε απ' αυτή τη ζωή δεν σας λυτρώνουν. Η ψυχή σας εξακολουθεί να στενάζει. Και δεν είστε καν σίγουρος γι' αυτές τις απολαύσεις. Συμβαίνει ένα ατύχημα και όλα τελειώνουν. Αλλά η Βασιλεία του Θεού αποκλείει τα ατυχήματα και αποσπά τη σκέψη μας (πολύ σωστά το είπατε) από τις δυσκολίες της ζωής. Με τη σκέψη μας προσηλωμένη στη Βασιλεία του Θεού η ζωή μας γίνεται πιο εύκολη, θα το παραδεχτείτε και μόνοι σας. Αν βρείτε επιπλέον και την πίστη η ζωή σας θα αλλάξει ολοκληρωτικά. Η Βασιλεία του Θεού "εντός υμών εστί" όπως είπε ο Χριστός και αρχίζει από τούτη τη ζωή.

Ερώτηση:
Πως μπορώ να είμαι σίγουρος ότι θα ζήσω "εκεί πέρα"; Γιατί η σκέψη της Βασιλείας του Θεού είναι ελκυστική. Οι πιστοί φάνηκαν αρκετά πονηροί για να εφεύρουν τη βασιλεία του Θεού και, μα την πίστη μου, είναι πολύ ευχάριστη, κυρίως Όταν η γήινη ζωή γίνεται τόσο απωθητική.

Απάντηση:
Είναι αδύνατον να δημιουργήσετε με τη φαντασία τη Βασιλεία του Θεού. Προσπαθήστε λοιπόν να ζήσετε με τις χίμαιρες σας ξεγελώντας τον εαυτό σας. Επαναπαυτείτε ξέροντας εκ των προτέρων ότι τίποτα απ' ότι φαντάζεστε δεν υπάρχει. Αυτό δεν θα σας οδηγήσει πουθενά. Η Βασιλεία του Θεού είναι η πραγμάτωση των υψηλότερων ελπίδων και πόθων της ανθρωπότητας. Δεν είναι μια φανταστική πραγματικότητα, αλλά η αλοθινή πραγματικότητα. Το ξέρετε και μόνος σας, ότι η καθημερινή ζωή δεν είναι πραγματική, αλλά η σκιά, η αντανάκλαση κάποιου πράγματος. Και ξαφνικά όλα χάνονται, δεν υπάρχει πια τίποτα. Αλλά αν δεν υπάρχει πια τίποτα, τότε η ζωή είναι παράλογη. Ενώ η Βασιλεία του Θεού μας βοηθάει να διαβλέπουμε το νόημα αυτής της ζωής. Πρέπει να παραδεχτείτε ή τη Βασιλεία του Θεού ή το παράλογο. Δεν υπάρχει άλλη δυνατότητα. Όταν θα το σκεφθείτε καλύτερα, Όταν θα ζήσετε πιο κοντά στο καλό και στη δικαιοσύνη, τότε η ουράνια Βασιλεία θα γίνει για σας η μοναδική πραγματικότητα.