ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Ερώτηση:
Ζητήσατε την έγκριση του πατριάρχη, ζητήσατε την ευλογία του, όταν αρχίσατε αυτή την προσπάθεια;

Απάντηση: Όταν χειροτονήθηκα, πήρα την ευλογία για όλα αυτά. "Πορευθέντες μαθητεύσατε" παραγγέλνει ο Χριστός στους Ιερείς.

Ερώτηση:
Που πρέπει να αναφέρεται ο ιερέας στον τομέα της δραστηριότητος του; Συγκεκριμένα, πρέπει να συμμορφώνεται με τα ενδιαφέροντα μιας καθορισμένης τάξεως, μιας εθνικότητας π.χ.; Και κάτι ακόμα: ποια πρέπει να είναι η στάση του ιερέα απέναντι στους εγκληματίες ή ακόμα και απέναντι στους πολιτικούς; Καταλαβαίνω ότι η ερώτηση μου είναι ενοχλητική και αιχμηρή. Αλλά υπήρξαν και υπάρχουν πάντοτε ιερείς που εκφράζουν την ιδεολογία μιας συγκεκριμένης τάξεως. Αυτό με ενοχλεί. Απαντήστε μου, παρακαλώ.

Απάντηση:
Η ερώτηση είναι σοβαρή που πρέπει να αναφέρεται ο ιερέας στον τομέα της δραστηριότητος του; Μα στο Χριστό. ότι έκαμε ο Χριστός οφείλει να το κάνει και ο Ιερέας. Πρέπει να φροντίζει για τη σωτηρία όλων των ανθρώπων.Και αφού ο ιερέας πρέπει να ενδιαφέρεται για τη σωτηρία όλων των ανθρώπων, πρέπει στο πρόσωπο κάθε ανθρώπου να βλέπει την εικόνα και την ομοίωση του Θεού και όχι τον αντιπρόσωπο αυτής ή της άλλης τάξεως, της μιας ή της άλλης εθνικότητος, αυτών ή των άλλων πολιτικών πεποιθήσεων. Και όσο περισσότερο παραμορφωμένη είναι η εικόνα του Θεού σε κάποιον, τόσο περισσότερη αγάπη πρέπει να του δείχνει ο ιερέας.

Ερώτηση:
Μπορούμε να περιορίσουμε τις υποχρεώσεις του χριστιανού στην παρακολούθηση των ακολουθιών ή στις φιλανθρωπικές πράξεις; Ποια είναι η πρωταρχική υποχρέωση ενός χριστιανού;

Απάντηση:
Εμείς οι σημερινοί χριστιανοί έχουμε ένα νέο τρόπο εκφράσεως. Μιλάμε για τον πρακτικό χριστιανισμό. Μέσα εκεί συμπεριλαμβάνουμε την παρακολούθηση των ακολουθιών, την συνηθισμένη φιλανθρωπία η τη χαρά που μας προσφέρει ό χριστιανικός πολιτισμός. Τα πράγματα γίνονται άσχημα όταν χρησιμοποιούμε το χριστιανισμό για να αποκομίσουμε προσωπικά οφέλη. Γιατί μπορεί κανείς να κάνει ακόμα και την ελεημοσύνη της μιας πεντάρας σ ένα ζητιάνο για προσωπικό του όφελος. Αλλά τίποτα δεν πρέπει να περιορίζει τον χριστιανισμό. Πρέπει να φωτίζει την οικογενειακή και την κοινωνική μας ζωή. Πρέπει να γίνει η ουσία ολόκληρης της ζωής μας. Αν είναι μόνο ένα φαινόμενο ανάμεσα στα άλλα και όχι η αιτία υπάρξεως της ζωής μας, τότε ο χριστιανισμός αυτός δεν αξίζει και πολλά πράγματα. Γι` αυτή την περίπτωση έχει λεχθεί ότι βλασφημείται το Άγιο Όνομα του Θεού. Η πρωταρχική υποχρέωση του χριστιανού είναι να σώσει τον εαυτό του και τους άλλους. Αλλά όποιος ενδιαφέρεται μόνο για τη δική του σωτηρία δεν θα κερδίσει ούτε τη δική του ούτε των άλλων.

Ερώτηση:
Συγχωρέστε με, πάτερ μου, αλλά νομίζω ότι ρίχνεστε στις βαθιές έννοιες και δεν σκέπτεστε ότι πολλοί απ' όσους άρχονται στην εκκλησία δεν γνωρίζουν ούτε το Ευαγγέλιο ούτε πως γίνονται οι διάφορες ακολουθίες. Μήπως θα μπορούσατε να τα εξηγήσετε όλα αυτά; Ξέρετε, μερικοί δεν γνωρίζουν τίποτα. Ενώ το να φιλοσοφεί κανείς πάνω στο Θεό γίνεται συχνά συνήθεια.

Απάντηση:
Συγχωρέστε με κι εσείς. Αλλά νομίζετε ότι αν σας εξηγούσα το Ευαγγέλιο και τις ακολουθίες όλα θα τακτοποιούνταν μονομιάς; Κάποια μέρα θα μιλήσω ειδικά για το Ευαγγέλιο και για τις ακολουθίες. Σήμερα θα σας απαντήσω με συντομία. Ολόκληρο το Ευαγγέλιο περιέχεται σ' αυτά τα λόγια: "Μετανοείτε ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών", "ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού, και πάντα ταύτα προστεθήσεται υμίν", "ο νόμος και οι προφήται έως Ιωάννου από τότε η βασιλεία του Θεού ευαγγελίζεται και πας εις αυτήν βιάζεται", "αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου... και τον πλησίον σου ως σεαυτόν". Αν θυμόμαστε αυτά τα λόγια καταλαβαίνουμε ολόκληρο το Ευαγγέλιο.Όταν διακρίνουμε αυτές τις βασικές έννοιες, αντιλαμβανόμαστε ότι όλα αυτά τα ξέρουμε, αλλά δεν έχουμε αρκετή σοβαρότητα για να τα εφαρμόσουμε στη ζωή. Και παίζουμε με τον εαυτό μας κάνοντας πως δεν ξέρουμε τίποτα.όσο για τις ακολουθίες, όλοι ξέρετε ότι η βασικότερη είναι η Θεία Λειτουργία. Όλες σ' αυτή συγκλίνουν. Και ακόμα ειδικότερα η στιγμή που ψάλλουμε το Χερουβικό και το "Σε υμνούμε", Όταν γίνεται η μετουσίωση των Τιμίων Δώρων. Κάνουμε όμως αυτά που ψάλλουμε; Για να θυμηθούμε: ποιος από μας αφήνει κάθε σκέψη για αργότερα, ακόμα και τη σκέψη να ανάψει ένα κερί, και στρέφεται αποκλειστικά στο Θεό; Κοιτάξτε, πολλές φορές αντιμετωπίζουμε με περιφρόνηση αυτούς που μιλούν για το Θεό γιατί τάχα αυτό καταντάει άσκοπη φλυαρία. Αλλά εμείς τι κάνουμε; Δεν δικαιωνόμαστε διαλαλώντας την άγνοια μας. Όλα είναι απαραίτητα: και να γνωρίζουμε το Ευαγγέλιο και τις ακολουθίες και να μην ξεχνάμε να μιλάμε για το Θεό. Ποιος μπορεί να ξέρει σε ποια στιγμή η Χάρη θα αγγίξει την καρδιά μας, σε ποια στιγμή θα μεταμορφωθούμε ξαφνικά. Χωρίς αμφιβολία, θα μιλήσω κάποτε για τις ακολουθίες.

Ερώτηση:
Πατέρα Ντιμίτρι, την τελευταία φορά, που μιλούσατε για τη στάση μας απέναντι στο θάνατο, είπατε ότι ένας πιστός πρέπει να χαίρεται τη ζωή. Αλλά τι σημαίνει αυτό, πως πρέπει να το εννοήσει κανείς; Θα παρακαλούσα η απάντηση να είναι κάπως εκτεταμένη.

Απάντηση.
Ας σημειώσουμε πρώτα - πρώτα ότι ένας χριστιανός. Όταν σκέπτεται το θάνατο, δεν θεωρεί ότι όλα τελειώνουν με αυτόν, πράγμα που θα είχε σαν αποτέλεσμα να μη δίνει καμιά σημασία σε ότι κάνει πάνω στη γη. Ένας χριστιανός δεν πρέπει να σκέπτεται έτσι για το θάνατο. Ο θάνατος είναι το πέρασμα από την επίγεια ζωή στην αιώνια, είναι η "κοίμησης", που σημαίνει ότι κάθε τι περαστικό και φθαρτό αποκοιμιέται. Αυτός ο κόσμος δεν μας δόθηκε στην τύχη και σκοπός μας δεν είναι να τον αρνηθούμε. Πρέπει να εκτιμούμε κάθε λεπτό της ζωής. Αν συλλογιστούμε αθεΐα θα αντιληφθούμε ότι κανένα από τα λεπτά της ζωής που μας δίνονται δεν είναι επιπόλαιο και τυχαίο αλλά προορισμένο για κάτι μεγάλο και σημαντικό. Αν σκεπτόμαστε το θάνατο, αυτό γίνεται με μοναδικό σκοπό να αποφύγουμε την αμαρτία. "Σκέψου την τελευταία σου στιγμή και δεν θα αμαρτήσεις ποτέ πια". Να θυμάσαι ότι θα παρουσιαστείς μπροστά στο Θεό και θα λάβεις ότι σου αξίζει. Ε, λοιπόν Όταν ο θάνατος έχει για μας αυτή τη σημασία, χαιρόμαστε τη ζωή μας πάνω στη γη γιατί είναι η αμαρτία που μας κρύβει τη γήινη χαρά. Υπάρχει μεγαλύτερη ευτυχία από το να παρουσιαστείς μπροστά στο Θεό; Αλλά όταν τα αγνοούμε όλα αυτά δεν γνωρίζουμε τότε την αληθινή χαρά.Ας θυμηθούμε τους ασκητές μας πως ευχαριστούσαν το Θεό για όλα. Ας θυμηθούμε, έστω τον στάρετς Ζωσιμά που -περιγράφει ο Ντοστογιέφσκι. Πως χαιρόταν για όλα και καλούσε και τους άλλους να χαρούν. Όταν γνωρίσουμε τη χριστιανική χαρά δεν θα γνωρίσουμε τη μελαγχολία. Αλλά αν νομίζουμε ότι η χαρά υπάρχει μόνο στις γήινες απολαύσεις, πρέπει να ξέρουμε ότι μια τέτοια χαρά συνήθως καταλήγει σε φοβερή ανία. Κοιτάξτε αυτούς που είναι μέθυσοι και διεφθαρμένοι. Η φαινομενική τους ευθυμία είναι εντελώς εξωτερική. Μέσα τους έχει αρχίσει κιόλας η κόλαση. Και κοιτάξτε αυτούς που είναι βαθιά πιστοί. Πόσο χαρούμενοι είναι σε οποιαδήποτε περίσταση. Γιατί ο χριστιανισμός είναι η θρησκεία της χαράς. όσο για το θάνατο δεν είναι η καταστροφή των πάντων, αλλά η πύλη που οδηγεί στον τόπο της αιώνιας χαράς.

Ερώτηση:
Πατέρα Ντιμίτρι, δεν νομίζετε ότι ασχολείστε εδώ με θέματα για τα οποία θα μπορούσε κανείς να μιλήσει σε μια λέσχη ή σε εργατικές συγκεντρώσεις; Μήπως μεταβάλλετε την εκκλησία σε ένα είδος συγκεντρώσεως; Μήπως όλα αυτά δεν είναι και πολύ "κανονικά";

Απάντηση:
Δεν ξέρω, δεν νομίζω όμως ότι αυτά που λέω θα μπορούσαν να λεχθούν σε μια λέσχη ή σε διάφορες συγκεντρώσεις. Φανταστείτε με να μιλάω γι' αυτά τα θέματα σε μια εργατική λέσχη. Νομίζω ότι θα με άκουγαν καλύτερα απ' ότι ακούμε τις θρησκευτικές ακολουθίες στην εκκλησία. Ο λαός μας άρχισε να αναζητάει τη θρησκεία. Ο λαός μας θέλει να πιστέψει. Δεν είναι πολύς καιρός (δέκα, δεκαπέντε χρόνια) που σκόνταφτε κανείς σε κάθε βήμα του σε κοροϊδίες και ειρωνικά βλέμματα. Σήμερα δεν είναι πια έτσι. Δεν είναι πολύς καιρός που άκουγα πίσω μου ξεφωνητά όπως "παπάς"! "Προπαγανδιστής"! Τώρα δεν ακούω πια τίποτα τέτοιο. Αντίθετα, ακούω να λένε: "Οι ιερείς είναι ήρωες. όλοι έχουν ενωθεί εναντίον τους". Και θα προσθέσω ότι και ο μετριότερος ιερέας είναι σήμερα ήρωας. Αλλά για ποια θέματα μιλάω; Αυτά για τα οποία πρέπει να μιλήσω. Η εκκλησία δεν πρέπει να είναι ένας τόπος για να πηγαίνουν εκεί μόνο αυτοί που διάλεξαν εκεί μια θέση, αλλά τόπος για όλο τον κόσμο. Και πρέπει να χαιρόμαστε γι' αυτό. Η εκκλησία "σπρώχνει" τους τοίχους της για να χωρέσουν όλοι. Όπως λένε "όταν το βουνό δεν πάει στο Μωάμεθ, ο Μωάμεθ πάει στο βουνό". Και, να που ξεκινήσαμε για να συναντήσουμε οι μεν τους δε. Η εκκλησία σήμερα οφείλει να είναι και λέσχη και τόπος εργατικών συγκεντρώσεων. Αν μου επέτρεπαν να πάρω το λόγο σε κάποιον απ' αυτούς τους τόπους, θα πήγαινα να μιλήσω εκεί. Αλλά αφού αυτό δεν γίνεται, θα μιλήσω εδώ. Και οι συζητήσεις μας είναι απόλυτα σύμμορφες με τις χριστιανικές αρχές αφού σκοπός τους είναι να πνευματοποιήσουν τη ζωή που ξετυλίγεται έξω από την εκκλησία. Απ' αυτή την πνευματοποίηση εξαρτώνται πολλά πράγματα.

Ερώτηση:
Πατέρα Ντιμίτρι, δε νομίζετε ότι οι ερωτήσεις (και φυσικά και οι αποτιμήσεις) του περασμένου Σαββάτου δεν έγιναν μόνο από ανθρώπους ευσεβείς, αλλά επίσης κι από άλλους που ήρθαν εδώ τυχαία (αν και για να έρθουν στην εκκλησία, ασφαλώς δεν ήρθαν τυχαία!). Όταν απευθύνεστε σ' αυτούς μην ξεχνάτε κι εκείνους που διάλεξαν το δρόμο τους.

Απάντηση:
Η ερώτηση σας μου θύμισε την παραβολή του ασώτου. Είχε ήδη γυρίσει στο σπίτι όταν έφτασε από τους αγρούς ο πιστός γιος και άκουσε χαρούμενες φωνές. τι συμβαίνει; ρώτησε. Και του απάντησαν ότι ο πατέρας του γιόρταζε την επιστροφή του αδελφού του και για την περίσταση αυτή είχε θυσιάσει το σιτευτό μοσχάρι. Τότε ο πιστός γιος άρχισε να κάνει παράπονα στον πατέρα του και να του φωνάζει ότι άδικα τον υπηρέτησε πιστά τόσον καιρό ποτέ δεν έκανε τίποτα παρόμοιο για χάρη του. Και ο πατέρας του απάντησε: "Τέκνον, συ πάντοτε μετ' εμού ει, και πάντα τα εμά σα εστιν ευφρανθήναι δε και χαρήναι έδει ότι ο αδελφός σου ο άσωτος νεκρός ην και ανέζησε, και απολωλός ην και ευρέθη". Αυτή η παραβολή είναι η απάντηση μου στην ερώτηση σας. Πρέπει να χαίρεστε. Αν άνθρωποι που ποτέ πριν δεν πάτησαν εκεί το πόδι τους, έρχονται στην εκκλησία για πρώτη φορά, πρέπει να χαιρόμαστε. Κι αν οι συζητήσεις μας τραβούν πολλούς, ας χαιρόμαστε μαζί τους. Κι αν δεν έχουν έρθει τυχαία, Όπως το τονίζετε, ούτε και οι συζητήσεις αυτές άρχισαν τυχαία. Συγχωρέστε με, αν σας ψυχραίνω προσελκύοντας, Όπως νομίζετε, αναπάντεχους επισκέπτες στην εκκλησία μας. Κανείς δεν είναι αναπάντεχος στο σπίτι του Θεού. Δεν θλίβεστε να βλέπετε τους νέους μας, που μόλις άφησαν την παιδική ηλικία, να είναι κιόλας βουτηγμένοι στη μέθη και στη διαφθορά; Αν προσελκύσετε αυτούς τους νέους εδώ, θα ικανοποιήσετε τις απαιτήσεις της ψυχής τους, γιατί πίνουν και ρίχνονται στη διαφθορά επειδή οι βαθιές απαιτήσεις τους είναι ανικανοποίητες. Έχουν μπουχτίσει απ' αυτές τις ιδέες που είναι της μόδας και που τους τις βάζουν με τη βία στο μυαλό τους, ώστε να μην βλέπουν τίποτε άλλο. Ας έρθουν, λοιπόν, εδώ! Εσείς ό ίδιος καλέστε τους! Ένας χριστιανός δεν μπορεί να κλείνεται στο καβούκι του, πρέπει να πάσχει για τη δυστυχία των άλλων. Οι άθεοι θέλουν να μας μεταβάλλουν σε σκιάχτρα ώστε ο κόσμος να μας φοβάται και δεν τα κατάφεραν και πολύ άσχημα σ' αυτό το σημείο αρχίσαμε Εμείς πια να φοβόμαστε τα πάντα και τους πάντες, φοβόμαστε ακόμα και να εκφράζουμε ελεύθερα τα θρησκευτικά μας αισθήματα. Ας γίνουμε, λοιπόν, σύμφωνα με την έκφραση του Χριστού "το άλας της γης", "το φως του κόσμου". Ώστε να μην τρομάζουμε τους ανθρώπους, αλλά να τους προσελκύουμε.

Ερώτηση:
Καθένας που θεωρείται ορθόδοξος χριστιανός καταλαβαίνει ότι είναι απαραίτητο να πηγαίνει στην εκκλησία και ότι όσο συχνότερα πηγαίνει, τόσο το καλύτερο Αλλά είμαστε φορτωμένοι με ένα σωρό ασχολίες και συμβαίνει να περνούν δεσποτικές εορτές(και μάλιστα και μερικές από τις δώδεκα μεγάλες εορτές του χρόνου χωρίς να πάμε εκκλησία. Επιτρέπεται αυτό; Δεν χάνουμε έτσι την επαφή μας με την Εκκλησία;

Απάντηση.
Είναι απαραίτητο να πηγαίνουμε στην εκκλησία. Έχουμε έξη μέρες για να εργαζόμαστε, η εβδόμη για τον Κύριο μας. Στην πραγματικότητα δεν καθιερώθηκε τόσο για το Θεό, όσο για χάρη δική μας. Όταν ένας άνθρωπος δεν έχει εορτές η ψυχή του δεν εξαγιάζεται και η του καταντάει μια τόσο γκριζωπή καθημερινότητα που Ο έρχεται να ουρλιάζεις. Οι εορτές είναι απαραίτητες. Πρέπει να απαλλαγούμε από την κούφια αναταραχή μας. Από την αναταραχή που μας καταβροχθίζει, θα έλεγα. Πρέπει να μοιράζουμε έτσι το χρόνο μας, ώστε τις εορτές να είμαστε ελεύθεροι από τις σκοτούρες της ζωής. Όταν δεν παρευρισκόμαστε στις ακολουθίες, χάνουμε την επαφή μας με την εκκλησία και συνεπώς και με το Θεό. Ύστερα, όταν το συνειδητοποιήσουμε αυτό, αντιλαμβανόμαστε ότι η ψυχή μας είναι άδεια και με τον καιρό συνηθίζουμε σ' αυτή την κατάσταση σαν να ήταν κάτι φυσικό. Και τότε ο αθεϊσμός μας πιάνει στα δίχτυα του. Μη σταματάτε να συχνάζετε στην εκκλησία, εκτός αν υπάρχει σοβαρός λόγος. Οι σοβαροί λόγοι είναι: η αρρώστια, μια εργασία που σας έχει επιβληθεί χωρίς τη θέληση σας ή μια συμπαράσταση που πρέπει να προσφέρετε επειγόντως Σ' αυτή την τελευταία περίπτωση εξ άλλου είναι το ίδιο σαν να πήγατε στην εκκλησία.
Αυτές ήταν οι ερωτήσεις που έθεσαν οι πιστοί.

Ας έρθουμε τώρα στις άλλες.

Ερώτηση.
Δίνετε την εντύπωση ότι ζείτε έκτος τόπου και χρόνου. Άδικα προσπαθείτε. Η φωνή σας θα μείνει μοναχική, ακόμα και οι συνάδελφοι σας δεν σας υποστηρίζουν. Πιστεύετε στ' αλήθεια ότι μπορείτε μόνος σας να αναποδογυρίσετε το παν;

Απάντηση:
Δεν είμαι μόνος. Ο Θεός είναι μαζί μου καθώς και χιλιάδες εκατομμύρια μάρτυρες. Πιστεύετε μήπως ότι άδικα έχυσαν το αίμα τους; Έχω απόλυτη συνείδηση του τόπου και του χρόνου. Ο τόπος και ο χρόνος είναι στα του Θεού και κανενός άλλου. Πιστεύω στο Θεό. Ακόμα κι αν δεν με υποστήριζε κανείς (και αυτό δεν είναι αλήθεια, γιατί κι εσείς ο ίδιος, που μου κάνετε αυτή την ερώτηση, με υποστηρίζετε) θα εξακολουθούσα οπωσδήποτε να πιστεύω στο Θεό. Παραδεχτείτε, λοιπόν, ότι στο βάθος της ψυχής σας μου είστε αλληλέγγυος. Αλλά φοβόσαστε να παραδεχτείτε αυτή την αλληλεγγύη γιατί τρέμετε να μη χάσετε το πινάκιο της φακής. Αλλά κι αν ακόμα δεν με υποστήριζε κανείς, πάλι θα πίστευα ότι όλα θα πάνε καλά. Όταν ξεπροβάλει ένα φυλλαράκι, το φυτό θα εξακολουθήσει να μεγαλώνει. Όταν πλησιάζει ο καιρός της άνοιξης, έστω κι αν κάνει φοβερή παγωνιά, η άνοιξη θα έλθει. Και στη χώρα μας άρχισε η θρησκευτική άνοιξη. Για την ώρα είναι ασθενική. Αλλά θα έλθει. Γι' αυτό προσέξετε να μην βρεθείτε ξαφνικά μόνος, να μην αφήσετε να περάσει η άνοιξη. Κι έπειτα δεν θέλω να αναποδογυρίσω τίποτα, θέλω να βγάλω από τη μέση τα εμπόδια. Κα! εξ άλλου δεν θα το κάνω εγώ αυτό, αλλά ο Θεός. Όταν το καταλάβετε αυτό, θα παραδεχτείτε ότι δεν είμαι μόνος. Μόνος είναι ο άθεος που δεν γνωρίζει τίποτα πέρα από το πρόσωπο του. Όπως ξέρετε μπορεί να είναι κανείς μόνος μέσα στο πλήθος και, αντίθετα, να είναι μαζί με όλο τον κόσμο μέσα στη μοναξιά. Και εγώ είμαι μαζί με όλο τον κόσμο. Από τη δημιουργία του κόσμου υπήρξαν πολλοί πιστοί και εν Θεώ είμαστε όλοι ζωντανοί. Μη νομίσετε ότι είμαι αφελής ένα είδος φανατικού. Έχω απόλυτη συνείδηση αυτού που κάνω. Και το κάνω με απόλυτη εμπιστοσύνη. Όταν ενεργούμε μαζί με το Θεό, μπορούμε να πιστεύουμε στη νίκη. Προσπαθώ να είμαι μαζί με το Θεό και πιστεύω στη νίκη. Πιστεύω χωρίς την παραμικρή αμφιβολία. Κι αν στην προσπάθεια μου συναντήσω το φυσικό θάνατο, η νίκη θα έρθει γρηγορότερα. Νομίζεται (τονίζω αυτή τη λέξη) ότι όλα αυτά είναι μεγαλοστομίες; Αν ναι, βαπτιστείτε. Βαπτιστείτε και θα δείτε ότι δεν είναι μεγαλοστομία, αλλά η πίστη που είναι ικανή (το έχετε ακούσει;) "όρη μεθιστάνειν".

Ερώτηση.
Ακουστέ, δεν νομίζετε ότι αυτά που λέτε αποπνέουν κάτι διαφορετικό;....
Χρησιμοποιείτε τη θρησκεία μόνο για κάλυμμα.

Απάντηση:
Καταλάβατε, λοιπόν κι εσείς αυτή τη μυρωδιά; θα σας εξηγήσω τότε από που προέρχεται. Απελευθερώθηκα το 1956 από το στρατόπεδο όπου ήμουν κρατούμενος. Δεν αποκλείεται η ιδιαίτερη μυρωδιά των φυλακών να μην έχει εξαφανιστεί ακόμα, αλλά αν νοιώθετε κάποια άλλη οσμή, κάνετε λάθος. Πόσο συνηθισμένος είσαστε να τα μετράτε όλα με τα δικά σας μέτρα, να βλέπετε παντού το δόλο. Είμαι ένας άνθρωπος της θρησκείας και δεν επιδιώκω κανένα άλλο σκοπό. Αν σας μιλώ μ' αυτό το τόνο είναι γιατί νοιώθω μεγάλο πόνο. Ξέρετε καλά ότι όταν πονάμε δεν προσπαθούμε να βρούμε τις κατάλληλες λέξεις, ξεπηδάνε μόνες τους από τα βάθη της καρδίας μας. 'Αλλά πως μπορεί κανείς να αποδείξει κάτι σε κάποιον που δεν θέλει να πιστέψει τίποτα; Φοβάμαι ότι η ερώτηση σας είναι προμελετημένη. Είτε υπολογίζατε ότι δεν θα απαντούσα καθόλου, είτε θέλατε να με εξοργίσετε με την ελπίδα ότι έτσι θα προφέρω κάποια καταδικαστική λέξη. Ήμουν οκτώμισι χρόνια στο στρατόπεδο και δεν νοιώθω κανένα κατάλοιπο για κανέναν. Δεν βλέπετε ότι αυτοί που πολιτεύονται δεν μιλάνε ποτέ τόσο ανοιχτά; Αυτοί που πολιτεύονται υπολογίζουν τα πάντα, αλλά βλέπετε ότι εγώ δεν υπολογίζω τίποτα. Μιλάω διακινδυνεύοντας τη ζωή μου και τη ζωή της οικογενείας μου και οι προθέσεις μου δεν έχουν σχέση με την πολιτική. Δεν υπάρχει εχθρότητα στα λόγια μου, ούτε περιφρόνηση, ούτε κανένα κρυφό κίνητρο, αλλά πόνος, πόνος βαθύς για όλους και τίποτε άλλο.Ίσως όσοι βρίσκεστε αυτή τη στιγμή εδώ να ταράζεστε από τέτοιες ερωτήσεις και να αναρωτιέστε ποιος μπορεί να τις κάνει και να κοιτάζετε τριγύρω σας με απορία. Μην ταράζεστε. Μπορεί να μην βρίσκονται αυτοί σήμερα εδώ. Αλλά εγώ απαντώ για να είναι όλα ξεκάθαρα.

Ερώτηση.:
Πιστεύετε ότι οι αποδείξεις περί της υπάρξεως του Θεού έχουν καμιά χρησιμότητα;

Απάντηση:
Ναι, το πιστεύω. Αλλά όταν στηρίζεις την πίστη σου στις αποδείξεις είναι το ίδιο σαν να βεβαιώνεις ότι σου λείπει η πίστη. Πρέπει να πιστεύεις και με το νου, αλλά και με ολόκληρη την ύπαρξη σου, ζώντας δηλαδή μια ενάρετη ζωή. Είναι γνωστό ότι μερικοί παίζουν με τις λέξεις, μπορούν να αποδείξουν τα πάντα, αλλά δεν πιστεύουν τίποτα. Ας προσπαθήσουμε όμως να δούμε τις αποδείξεις περί της υπάρξεως του Θεού. Κατατάσσονται σε τέσσερες κατηγορίες σύμφωνα με την χριστιανική απολογητική.Ό Π. Ντιμίτρι αναφέρει και εξηγεί τις τέσσερις αυτές αποδείξεις: την κοσμολογική, την θεολογική, Την οντολογική και την ηθική.Αυτές είναι οι τέσσερες γνωστές αποδείξεις. Αλλά, ποια είναι η χάρη που οδηγεί καθένα στο Θεό; Αυτό είναι προσωπική υπόθεση! Και ο καθένας θα βρει ασφαλώς τις δικές του αποδείξεις περί της υπάρξεως του Θεού.Κουραστήκατε ασφαλώς από αυτές τις μακροσκελείς θεωρίες. Για να σας ξεκουράσω θα σας διηγηθώ ένα θρησκευτικό ανέκδοτο:Δυο φοιτητές λογομαχούν. Ό ένας λέει:Μα τι θέλεις να αποδείξεις; Εσύ τον είδες το Θεό; αφού, λοιπόν, δεν τον είδες, τι πας να μου αποδείξεις;Και ο άλλος απαντά:Δεν θα άξιζε και πολλά πράγματα ένας Θεός που θα φανερωνόταν στον πρώτο ανόητο που θα παρουσιαζόταν.Οι άθεοι απαιτούν από το Θεό να φανερωθεί, να κάνει αισθητή την παρουσία του με ένα θαύμα. "Γενεά πονηρά και μοιχαλίς σημείον επιζητεί και σημείον ου δοθήσεται αυτή". Αν πραγματικά λαχταράμε να γνωρίσουμε το Θεό θα μας αποκαλυφθεί, αλλά αν αναζητούμε το Θεό για να διασκεδάσουμε, αυτό δεν δείχνει, θρησκευτικά αισθήματα.

Ερώτηση :
Όταν αρχίσουμε να πιστεύουμε, πως θα το καταλάβουμε;

Απάντηση:
Αυτή η ερώτηση δεν έχει νόημα. Όταν βρείτε την πίστη, θα το καταλάβετε. "Ζητείτε και ευρήστε". Να επιμένετε σ' αυτή την προσευχή: "Πιστεύω, Κύριε, βοήθει μου τη απιστία".

Ερώτηση:
Τι σημαίνει η φράση "ουδείς δύναται έλθειν προς με, εάν μη ο πατήρ ο πέμψας με ελκύσει αυτόν";

Απάντηση:
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ο Θεός θα μας αρπάξει απ' το γιακά για να μας οδηγήσει στον Υιό Του. Εκείνο που χρειάζεται είναι να μην αφήσουμε ανεκμετάλλευτη τη στιγμή που αρχίζουμε να κλίνουμε προς την πίστη. Αυτό είναι δείγμα ότι ο ουράνιος Πατέρας μας ελκύει. Χρειάζεται όμως να κάνουμε κι Εμείς κάποια προσπάθεια.Και τώρα θα σας διαβάσω το γράμμα μιας νέας κοπέλας που διηγείται πως έφτασε στην πίστη.Γεννήθηκα και μεγάλωσα σε μια οικογένεια βαθύτατα άθεη, στην οποία όχι μόνο οι γονείς μου, που ήταν μέλη, του κόμματος από το 1928, αλλά ούτε και η γιαγιά μου δεν πίστευαν στο Θεό. Έτσι από την παιδική μου ηλικία ήμουν απόλυτα πεπεισμένη ότι "ο Θεός δεν υπήρχε, δεν είχε ποτέ υπάρξει, δεν ήταν δυνατόν να υπάρχει". όλα τα σχετικά με τη θρησκεία: εικονογραφία, θρησκευτικές διηγήσεις, δεν με ενδιέφεραν, τα αγνοούσα, δεν τα σκεπτόμουν καν.Το 1962, μετά από μια γρίπη, έπαθα φλεγμονή της αραχνοειδούς μεμβράνης του εγκεφάλου. Την άνοιξη του 1963 είχα σχεδόν γιατρευτεί έκτος από μερικά κατάλοιπα όπως π.χ., έντονο νυσταγμό, διαταραχές της ομιλίας, και της ισορροπίας και έντονες κρίσεις πονοκεφάλου που έφταναν ως τη λιποθυμία.Στις 12 Απριλίου 1963 μια δυνατή διάσειση του εγκεφάλου με έριξε και πάλι στο κρεβάτι. Λίγο αργότερα μπήκα στην ανάρρωση και τότε άρχισα να μελετώ χωρίς τη βοήθεια κανενός, παρ' όλο που οι γιατροί μου είχαν απαγορεύσει κατηγορηματικά όχι μόνο να διαβάζω αλλά ακόμα και να ακούω ραδιόφωνο και ήταν έτοιμοι να με κατατάξουν στους αναπήρους δευτέρου βαθμού. Ήμουν 20 χρόνων. Έκτος από τις σπουδές μου στο ινστιτούτο ήμουν μέλος μιας χορωδίας και πήγαινα συχνά στις πρόβες.Και ξαφνικά μια νύκτα (αυτό έγινε στα τέλη Απριλίου 1963) ξύπνησα από ένα γλυκό φως. Όταν άνοιξα τα μάτια, όλα ήταν σκοτεινά στο δωμάτιο. Το κεφάλι του κρεβατιού μου ήταν απέναντι στο παράθυρο. Και ξαφνικά, στην αριστερή γωνία, λίγο ψηλότερα από το ύψος ενός ανθρώπου, παρουσιάστηκε ένα απαλό φωτεινό σημείο που έριχνε φωτεινές ανταύγειες. Αυτό το φως απλωνόταν μαλακά σε κύματα γεμίζοντας το δωμάτιο. Ήταν ένα φως ζωηρό, αλλά όχι εκτυφλωτικά λευκό. Αντίθετα ήταν πολύ γλυκό και ζεστό. Και μέσα σ' αυτό το φως παρουσιάστηκε απότομα μια γυναίκα με λυτά τα ξανθά της μαλλιά, μ' ένα γαλάζιο πέπλο στο κεφάλι. Ήταν μισογυρισμένη προς το μέρος μου, με κοίταζε μ' ένα βαθύ, σκεπτικό βλέμμα και μου χαμογελούσε με γλυκύτητα και τρυφερότητα. Και ήξερα ότι ήταν η Μητέρα του Θεού!(Για μια ακόμα φορά θα παρατηρήσω ότι μέχρι τότε δεν είχα δει ποτέ εικόνες ή άλλες αναπαραστάσεις της Μητέρας του Θεού και ότι δεν ενδιαφερόμουν για καμιά θρησκεία). Όλη αυτή η σκηνή συνοδευόταν όχι ακριβώς από ένα τραγούδι ή από μια μουσική όπως την εννοούμε συνήθως, αλλά από ένα παράδοξα μελωδικό κα! τρυφερό ήχο. Ύστερα Εκείνη, εξαφανίστηκε, ο ήχος έσβησε απαλά και το φως άρχισε να χαμηλώνει, ώσπου έγινε πάλι ένα φωτεινό σημείο και τελικά χάθηκε. Άρχισα να τσιμπιέμαι για να σιγουρευτώ ότι δεν κοιμόμουν. Ένοιωσα πόνο, άρα ήμουν ξυπνητή.Το πρωί δεν είπα τίποτα στους δικούς μου. Τα διηγήθηκα όλα στην καθηγήτρια μου του τραγουδιού που ήταν πιστή. Με συμβούλεψε να πάω στην εκκλησία και να ανάψω ένα κερί στην εικόνα της Παναγίας. Της απάντησα ότι δεν έβλεπα το λόγο να "κουβαληθώ" (ήταν τα ίδια μου τα λόγια) εκεί, αλλά, "αν το επιθυμούσε, θα μπορούσε να το κάνει εκείνη αντί για μένα. Της έδωσα, λοιπόν, ένα ρούβλι. Μετά από δύο-τρία μαθήματα μου είπε ότι είχε πραγματικά ανάψει ένα κερί.Μετά από αυτό ζούσα με τη συναίσθηση ότι δεν είχα κάνει το καθήκον μου και με ένα αίσθημα ένοχης γι' αυτή την παράλειψη. Η αρρώστια μου γιατρεύτηκε εντελώς χωρίς να αφήσει κανένα ίχνος. Κανένας γιατρός δεν μου βρίσκει σήμερα ούτε το ελάχιστο σύμπτωμα νευρολογικής διαταραχής. Και οι πονοκέφαλοι εξαφανίστηκαν εντελώς, καθώς και ο νυσταγμός. Βρήκα πάλι το αίσθημα της ισορροπίας και αυτό είναι ένα φαινόμενο που δεν έχει παρατηρηθεί στην ιατρική πράξη.Πολλές φορές, υστέρα από αυτό, οι γιατροί με είχαν καταδικάσει γιατί, έκτος από την οξεία αραχνοειδίτιδα, αναγκάστηκα να υποστώ έξη εγχειρήσεις, υποφέρω από την καρδιά μου (μια οξεία καρδιακή ανεπάρκεια συνδυασμένη με στένωση της μιτροειδούς), αλλά κάθε φορά που άκουγα τις ιατρικές αυτές καταδικαστικές αποφάσεις μια αστραπή φώτιζε στιγμιαία τη συνείδηση μου και μια τεράστια δύναμη με έκανε να επαναστατώ για τα λόγια Τους και να λέω με βεβαιότητα: "θα επιζήσω". Και ζω ακόμη. Αλλά το αίσθημα του ανεκπλήρωτου καθήκοντος καθώς και το αίσθημα της ένοχης δεν εξαφανίζονταν. Μερικά χρόνια αργότερα η σπιτονοικοκυρά μου είπε: "Θα έπρεπε να βαπτιστείς. Θα είμαι η νονά σου. Πιστεύεις στο Θεό, έστω κι αν δεν θέλεις να το ομολογήσεις στον εαυτό σου". Βαπτίστηκα το 1973 δέκα χρόνια υστέρα απ' αυτό το γεγονός Μέχρι τώρα ακόμη μου είναι δύσκολο να ονομάσω αυτό το γεγονός σαν εμφάνιση, της Παναγίας επειδή η φτωχική μου λογική δεν μπορεί να συλλάβει (ούτε και προσπαθώ άλλωστε) γιατί κρίθηκα άξια για μια τέτοια χάρη:.Μπορώ απλούστατα να σας διαβεβαιώσω ότι ποτέ δεν έπαιξα διπλό παιχνίδι και ότι τα λάθη μου και οι αμαρτίες μου ήταν ειλικρινείς. Δεν ξέρω να λέω ψέματα ούτε θέλω να μάθω.22 Ιανουαρίου 1974 (υπογραφή)Υ. Γ. Αλλά το αίσθημα του ανεκπλήρωτου καθήκοντος είναι πάντα ζωντανό μέσα μου, ίσως γιατί αυτό το 1963 ήθελα να μάθω να ψάλλω τη θεία Λειτουργία και να ψάλλω στην εκκλησία και ακόμα δεν το έκανα.

Ερώτηση.:
Πως εξηγείτε τις βαπτίσεις των Εβραίων που είναι τόσο συχνές τον τελευταίο καιρό;

Απάντηση:
Όπως λέει ο Απόστολος: "πώρωσης από μέρους (μερική) τω Ισραήλ γέγονεν". Αυτή η πώρωση αρχίζει τώρα να παίρνει τέλος. Συνέβησαν τόσα και τόσα στο κόσμο ώστε οι άνθρωποι είναι όλο και περισσότερο πεπεισμένοι ότι ο Χριστός, ο σταυρωμένος για μας, είναι ο Θεός που αποκαλύφθηκε στον κόσμο σε όλη του την πληρότητα. Ούτε ο Ιουδαϊσμός, ούτε καμιά άλλη θρησκεία δεν μας βοηθάει να βγούμε από το αδιέξοδο που βρισκόμαστε. "Οφθαλμό αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος" σημαίνει ένα αδιάκοπο πόλεμο, μια αδιάκοπη εχθρότητα. Αλλά είμαστε όλοι τόσο εξαντλημένοι! "Αγαπάτε τους εχθρούς υμών" μόνο αυτό μπορεί να μας οδηγήσει στην ειρήνη. Οι Ιουδαίοι αποτελούν ένα ιδιαίτερα δεκτικό λαό γιατί από πολύ παλιά ήταν ό εκλεκτός λαός του Θεού. Και να που τώρα αρχίζουν να αποδέχονται το χριστιανισμό. Και αυτή η κίνηση δεν θα σταματήσει να αυξάνει. Και πρέπει να χαιρόμαστε γι' αυτό. Πολύ περισσότερο γιατί υπάρχει στους χριστιανούς ριζωμένη η ιδέα ότι όλοι οι Ιουδαίοι πρέπει να στραφούν στο Χριστό πριν να έλθει το τέλος του κόσμου.

Ερώτηση.:
Πατέρα Ντιμίτρι, καταλαβαίνω και παραδέχομαι το χριστιανισμό που μου είναι πολύ οικείος, αλλά στο βάθος της καρδιάς μου έχω μια ανησυχία: μήπως, αν γίνω χριστιανός θα προδώσω το λαό μου; Η θρησκεία του λάου μου είναι ο ιουδαϊσμός και εγώ είμαι Ιουδαία.

Απάντηση:
Ανάμεσα στους Ιουδαίους υπάρχουν και πολλοί άθεοι. Μήπως και αυτοί προδίδουν το λαό τους; Κι όμως πολλοί από αυτούς θεωρούνται πιστά αφοσιωμένοι στο λαό τους. Σε τι θα μπορούσε ο Χριστός να βλάψει τον ιουδαϊκό λαό; Σε τι θα μπορούσατε να τον βλάψετε εσείς προσχωρώντας στη θρησκεία που σας ζητάει να αγαπάτε όλο τον κόσμο; Η αγάπη δεν βλάπτει κανένα. Άλλοι θα μπορούσαν να πουν κάτι τέτοιο αλλά όχι οι Ιουδαίοι αφού η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη βρίσκονται σ' ένα και μόνο βιβλίο. Η Παλαιά Διαθήκη είναι το προανάκρουσμα της Καινής. Ό αναμενόμενος Μεσσίας ήλθε, αλλά ήλθε όχι για να σώσει ένα μόνο λαό, και να τον σώσει από μια γήινη δουλεία, αλλά για να σώσει όλους τους λαούς από τη(δουλεία του διαβόλου. Οι υποσχέσεις που έδωσε ο Θεός στον Ισραήλ εκπληρώθηκαν εν Χριστώ. Η κληρονομιά του Αβραάμ σήμερα είμαστε όλοι εμείς που πιστεύουμε στο Χριστό. Να γιατί οι χριστιανοί ονομάζονται Νέος Ισραήλ. Γιατί δεν πρέπει να περιορίζουμε τον Ισραήλ σε μια μικρή γωνιά της γης, σ' ένα συγκεκριμένο χώρο. Στην εποχή μας δεν πρέπει να σκεπτόμαστε μόνο τις προσωπικές μας υποθέσεις. Ο κόσμος αρχίζει να γίνεται χωρίς σύνορα και οι Ιουδαίοι πρέπει πρώτοι να το καταλαβαίνουν αυτό. Για μένα οι Ιουδαίοι που μεταστρέφονται σήμερα στο χριστιανισμό, είναι τα εκλεκτότερα τέκνα του λαού τους. Για την ώρα δεν τους καταλαβαίνουν όλοι, ούτε οι χριστιανοί ούτε οι Ιουδαίοι, αλλά νομίζω ότι θα μπορέσουν με το ηρωικό τους παράδειγμα να πείσουν τους πάντες ότι το χαρακτηριστικό του εκλεκτού λαού απαιτεί σήμερα τη μεταστροφή στο χριστιανισμό και μια ζωή αγάπης απέναντι σε όλο τον κόσμο.Όπως ξέρετε, κατηγορούμε συχνά τους Ιουδαίους για κάθε είδους αμαρτία, παρ' όλο που είμαστε όλοι αμαρτωλοί, Ιουδαίοι και όχι. Δεν είναι μόνο οι παλαιοί Ιουδαίοι που σταύρωσαν το Χριστό, αλλά όλοι μας. Όταν βλέπουμε με ποιο τρόπο σταυρώθηκε ο Χριστός στη χώρα μας, πειθόμαστε απόλυτα ότι όλοι είμαστε ένοχοι και ότι όλοι πρέπει να μετανοήσουμε. Γι' αυτό το κήρυγμα του Ευαγγελίου αρχίζει έτσι: "Μετανοείτε, ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών"! Οι Ιουδαίοι που αναγνωρίζουν το Χριστό θα γίνουν τα αγαπημένα παιδιά όλου του κόσμου. Ό Θεός να τους βοηθήσει να κρατήσουν ψηλά την χριστιανική λαμπάδα που πήραν στα χέρια τους.

Ερώτηση:
Γνώρισα μια νέα κοπέλα η' μια νέα γυναίκα (ίσως να ήταν παντρεμένη άλλοτε). Και συνδεθήκαμε. Ύστερα την υποχρέωσα να βαπτιστεί και εκείνη δέχτηκε. Την οδήγησα στην Εκκλησία όπου δέχτηκε το μυστήριο του Βαπτίσματος. Είμαι τώρα ηθικά υποχρεωμένος να την παντρευτώ; Συχνά οι γάμοι αυτού του είδους δεν διαρκούν πολύ. Τι να κάνω;

Απάντηση:
Καταλαβαίνουμε από την ερώτηση ότι αυτός(ο άνθρωπος δεν είναι ενήμερος στους ηθικούς νόμους του χριστιανισμού, θα απαντήσω στο κάθε σημείο χωριστά.Την γνωρίσατε και συνδεθήκατε. Κατάλαβα καλά; Ύστερα την υποχρεώσατε να βαπτιστεί. Δεν πρέπει ποτέ να υποχρεώνουμε κάποιον να βαπτιστεί, θα έπρεπε αυτό το πρόσωπο, ζώντας κοντά σας, να ζητήσει μόνη της να βαπτιστεί. Αλλά αν ζούσατε μαζί σαν ζευγάρι, αυτό είναι αμαρτία από χριστιανικής απόψεως, και, όπως συνέβαινε και στην παλιά Ρωσία, όταν έκανε κανείς ένα τέτοιο αμάρτημα όφειλε να παντρευτεί. Αν όμως δεν συνέβη κάτι τέτοιο και αν, όπως λέτε, καταφέρατε να την πείσετε να βαπτιστεί, δεν έχετε καμιά ηθική υποχρέωση να την παντρευτείτε. Αντίθετα, οφείλετε, σαν ανάδοχος της, ή σαν παλαιότερος στην πίστη, να φροντίζετε για την πίστη της, να ενθαρρύνετε τις χριστιανικές διαθέσεις της, να ασχολείστε μαζί της. όλα αυτά είναι στην πραγματικότητα ηθική σας υποχρέωση. Δεν πρέπει να μπερδεύετε τις χριστιανικές φροντίδες με την υποχρέωση του γάμου. Είναι εντελώς διαφορετικά πράγματα. Έπειτα, αν γίνατε ανάδοχος της, δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να παντρευτείτε μαζί της γιατί το μυστήριο του βαπτίσματος δημιούργησε μεταξύ σας συγγενικό δεσμό και, σύμφωνα με τους χριστιανικούς νόμους, οι συγγενείς δεν παντρεύονται μεταξύ τους.Οι γάμοι σήμερα δεν διαρκούν πολύ για πάρα πολλούς λόγους. Και πρώτα - πρώτα γιατί συνδέεται κανείς πολύ γρήγορα και οι σχέσεις προχωρούν πολύ νωρίς. Ύστερα γιατί δίνουν μεγαλύτερη σημασία στα εξωτερικά χαρίσματα, παρά στις αμοιβαίες πνευματικές ιδιότητες και συχνά νομίζουν για ερωτά την απλή σωματική έλξη. Πολύ συχνά οι γάμοι στερούνται και το ελαχιστότερο πνευματικό θεμέλιο. Οι άνθρωποι δεν αισθάνονται ότι η ένωση τους πρέπει να είναι για ολόκληρη τη ζωή τους. Αυτό που κάνει τον άνθρωπο να διαφέρει από τα ζώα, είναι ότι κρατάει μέσα στην καρδιά του μια μόνο γυναίκα. Αλλά σήμερα οι άνθρωποι νοιώθουν το αίμα τους να καίει για πολλά πρόσωπα. Γι' αυτό, με την πρώτη παρεξήγηση, φωνάζουν για διαζύγιο ξεχνώντας ότι, σύμφωνα με το χριστιανικό νόμο, υπάρχει μια μόνο αιτία για διαζύγιο: η μοιχεία.Πρέπει να προσέξουμε πολύ το πρόβλημα της οικογενείας. Τι τραγωδία, τι δυστυχία για τα παιδιά αυτά τα διαζύγια! Κι αν βλέπουμε να πληθαίνουν ανάμεσα στους νέους οι αλήτες και οι μέθυσοι, αυτό γίνεται γιατί δεν υπάρχουν πια αληθινές οικογένειες με ηθικές αρχές. Η οικογένεια πρέπει να είναι μια κατ' οίκον Εκκλησία. Αλλά όταν λέμε Εκκλησία εννοούμε κάτι ιερό. Και η οικογένεια οφείλει να έχει μέσα της αυτή την ιερότητα. Θυμηθείτε την εποχή που είναι τόσο κοντά μας και όπου οι περισσότεροι άνθρωποι πίστευαν στο Θεό. Διαβάστε, αν όχι τίποτε άλλο, την κλασική μας λογοτεχνία. Πόσο ηθικά ακέραιοι ήταν οι άνθρωποι, τι παραδόσεις υπήρχαν στις οικογένειες, πόσο πιστοί ήταν οι άνθρωποι μεταξύ τους! Η πιστότητα αρχίζει μέσα στην οικογένεια. Αν δεν διδαχθείτε την πιστότητα μέσα στην οικογένεια σας, δεν θα μπορείτε στη συνέχεια της ζωής σας, να είστε πιστός και φυσικά, κανείς δεν θα μπορεί να σας εμπιστευτεί.

Ερώτηση.
Όλοι ξέρουν ότι από την παιδική μας ηλικία δεν ακούμε ποτέ τίποτε για τη θρησκεία, για το Θεό και τα λοιπά. Αφήνουμε πίσω μας το σχολείο, την εκλογή του επαγγέλματος, το ινστιτούτο, πέντε ή έξη χρόνια επαγγελματικής εκπαιδεύσεως. Και ξαφνικά στα 27 - 28 χρόνια ανακαλύπτουμε έναν εντελώς καινούριο κόσμο. Τον σκεπτόμαστε και τον ξανασκεπτόμαστε. θέτουμε χιλιάδες ερωτήσεις. Ύστερα κάνουμε μια ολοκληρωτική αναθεώρηση των άξιών που τις νομίζουμε ή που είναι στην πραγματικότητα πνευματικές και των άλλων, των υλικών και των πολιτιστικών. Αυτή η αναθεώρηση δεν μας καθησυχάζει καθόλου γιατί για πολύ καιρό είχαμε μείνει στην άγνοια. Και τώρα που τα μάτια μας άνοιξαν και τα βλέπουμε όλα διαφορετικά, τώρα που τα αυτιά μας ακούν αυτά που άκουγαν και πρώτα αλλά τα καταλαβαίνουν διαφορετικά, τώρα η καρδιά μας συλλαμβάνει ότι συμβαίνει τριγύρω και εισδύει στο βάθος των πραγμάτων μ' ένα τρόπο εκπληκτικό σε σχέση με το παρελθόν. Και τότε η ζωή γίνεται ακόμα πιο δύσκολη γιατί αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε πολλά. Αλλά γύρω μας οι άνθρωποι ζουν όπως ακριβώς ζούσαν και τότε που είμαστε τυφλοί και κουφοί στην αλήθεια και στο καλό. Και αισθανόμαστε, ξέρουμε, πολύ γρήγορα βεβαιωνόμαστε, ότι ο γύρω κόσμος δεν θα αλλάξει, δεν κάνει τίποτα για να αλλάξει και, το χειρότερο, παραμένει μόνιμα προσβλητικός απέναντι στα ιδανικά που μας έγιναν προσφιλή και ιερά. Tι μας μένει τότε να κάνουμε; Να κλειστούμε στον εαυτό μας; Να υποφέρουμε; Να δημιουργήσουμε σχέσεις μόνο με αυτούς που σκέπτονται όπως εμείς; Αλλά έχουν τις οικογένειες τους, τις έγνοιες τους, τα προβλήματα τους, εμείς περισσεύουμε. τι να κάνουμε λοιπόν";

Απάντηση:
Πριν απ' όλα σας ευχαριστώ γιατί διατυπώσατε την ερώτηση σας μ' ένα τρόπο τόσο άμεσο τόσο ειλικρινή. Η ψυχή σας, η ψυχή ενός πλάσματος που υποφέρει και που δεν καταλαβαίνει γιατί, μου έχει γίνει πολύ οικεία και πολύ αγαπητή. Πρώτα θα ήθελα να σας πω ότι συμπάσχω με όλη μου την καρδιά στον πόνο σας. Ο Θεός να σας χαρίσει ότι σας είναι απαραίτητο !Στην ερώτηση σας διαβλέπω την εξομολόγηση όχι μόνο της δικής σας ψυχής, αλλά, θα έλεγα, μιας ολόκληρης γενιάς. Η ερώτηση απευθύνεται σε όλους εμάς, τους ιερείς, και σε ολόκληρη την κοινωνία μέσα στην οποία ζούμε.Ας εξετάσουμε λοιπόν την κατάσταση. Πράγματι, η άθρησκη προπαγάνδα ακρωτηριάζει βίαια τις ανθρώπινες ψυχές. Επαναλαμβάνουν διαρκώς τα ίδια πράγματα στο σχολείο, στο ινστιτούτο, στις εφημερίδες, στα βιβλία, σαν να θέλουν να μας υπνωτίσουν. Αλλά αργά ή γρήγορα παρεμβαίνει μια επανεκτίμηση των άξιων. Όταν αυτό γίνεται στα 27 - 28 χρόνια, είναι συχνά φοβερά οδυνηρό και παρουσιάζει πολλές δυσκολίες. Η επανεκτίμηση έγινε αλλά διαθέτετε τόσο λίγες πνευματικές δυνάμεις. Αν τις είχατε σφυρηλατήσει από την παιδική σας ηλικία θα είχατε κάτι, αλλά τώρα δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα. τι να κάνετε λοιπόν; Να κλειστείτε στον εαυτό σας; Να υποφέρετε; Να αναζητήσετε σχέσεις με τους ομοϊδεάτες σας; Αλλά έχουν τις οικογένειες τους, τις σκοτούρες τους, εσείς περισσεύετε. Σ' αυτό το σημείο η μοναξιά σας παραμονεύει. Και σ' αυτό ακριβώς ποντάρουν οι άθεοι. "Οι πιστοί, βεβαιώνουν, είναι αποκομμένοι από την κοινωνία, είναι απομονωμένοι". Και λοιπόν; Γι' αυτό είναι άθεοι, γιατί δεν αναγνωρίζουν κανένα έξω από τον εαυτό τους. Και γι' αυτούς τα πράγματα δεν είναι καθόλου καλύτερα. Τίποτα δεν μπορεί να οικοδομηθεί πάνω στο κενό, και ό αθεϊσμός είναι ακριβώς το τους απομένει παρά να τσακώνονται για τα υλικά πράγμα που είναι η φοβερότερη δυστυχία. Είναι σαν τον σκίουρο που στριφογυρίζει μέσα στο κλουβί του. Τι μπορείτε να κάνετε; Αν είσαστε πνευματικά οπλισμένος, θα σας έλεγα προφανώς: Πηγαίνετε να φέρετε το φως του χριστιανισμού στον κόσμο. Οι χριστιανοί παρουσιάστηκαν σε μια εποχή που ο κόσμος ήταν εντελώς διεφθαρμένος, σε μια εποχή που όλοι ήταν εναντίον τους: Η ειδωλολατρία με τα κοσμικά της θεμέλια και οι Ιουδαίοι που, ενώ θα έπρεπε να είναι στο πλευρό τους, δεν μπόρεσαν να καταλάβουν. Και γύρω τους δεν υπήρχαν παρά διώκτες και διωγμοί. Για τρεις ολόκληρους αιώνες το χριστιανικό αίμα έτρεχε ασταμάτητα. Και υστέρα το φως του Χριστού απλώθηκε στον κόσμο και, ότι και να λένε, εδώ και είκοσι αιώνες ζούμε με δάση τις χριστιανικές αρχές. Ακόμα και οι άθεοι τις χρησιμοποιούν κλέβοντας τες από το χριστιανισμό. Τα "ο μη εργαζόμενος μηδέ εσθιέτω" π.χ. δεν είναι βέβαια δική τους εφεύρεση το είπε ο Απόστολος. Και υστέρα μας κατηγορούν ότι δεν θέλουμε να εργαστούμε, ότι δεν αγωνιζόμαστε για μια καλύτερη κοινωνία κ.λ.π. Γιατί, λοιπόν, κι εσείς να μην σηκώσετε το σταυρό σας και να ακολουθήσετε το Χριστό; Θα κερδίσετε σίγουρα τη νίκη. Αλλά για την ώρα είσαστε αδύναμος και θέλετε κάπου να στηριχθείτε, θα σας υποδείξω ένα δρόμο: Αγκαλιάστε με σοβαρότητα τη θρησκεία, προσπαθήστε να πραγματοποιήσετε το χριστιανισμό στη ζωή σας. Και τότε, πιστέψτε με, δεν θα είσαστε ποτέ μόνος. Σαν ιερέας, κατά τη διάρκεια της ιερατικής μου διακονίας, συνάντησα πολλούς ανθρώπους και πάντοτε έλεγα ότι ποτέ δεν ξεγελάστηκε όποιος εμπιστεύτηκε το Θεό. Ήμουν φυλακισμένος σ' ένα στρατόπεδο, πολέμησα στο μέτωπο και παρατήρησα ότι μόνο οι πιστοί (οι αληθινοί πιστοί, φυσικά) είχαν την ικανότητα να επιδώσουν και να διατηρήσουν μέσα τους την εικόνα του άνθρωπου και την εικόνα του Θεού. Ο Θεός να σας βοηθήσει. Για την ώρα, όσο ο σταυρός σας είναι η μοναξιά, είναι πολύ σκληρό. Αλλά δεν ξέρετε ακόμα πόσο ευτυχισμένος είσαστε που πιστέψατε στο Θεό... όλα τα αλλά θα έλθουν μόνα τους. Μη λυγίσετε. Η χαρά θα έλθει. Είναι πολύ σημαντικό να δέχεστε αδιάκοπα βοήθεια με τα μυστήρια της εξομολογήσεως και της θείας Κοινωνίας.

Ερώτηση.:
Συχνά γυρίζουμε από τη δουλειά μας κουρασμένοι, ηθικά αποκαμωμένοι, βασανισμένοι από πονοκεφάλους. Αυτό εξηγείται εύκολα γιατί ο πιστός ζει μέσα σ' ένα περιβάλλον πνευματικά και ηθικά αντίθετο με τα αισθήματα και τις απόψεις του. Πρέπει να έχει κανείς απέραντη υπομονή για να αντέξει σ' ένα τέτοιο περιβάλλον, για να διατηρήσει τις δυνάμεις του, τη βούλησή του, την καλή διάθεση και την ευπροσηγορία του. Ονειρευόμαστε, σαν κάτι απραγματοποίητο τη στιγμή που θα διαβούμε επιτέλους το κατώφλι του σπιτιού μας. Νάμαστε λοιπόν στο σπίτι. Περιτριγυριζόμαστε από τα αγαπημένα μας και οικεία αντικείμενα: τις εικόνες, τους πίνακες, τα βιβλία. Αλλά, πράγμα τρομερό, τα κοιτάζουμε αδιάφορα. σαν να υψώνεται ένα αόρατο τείχος ανάμεσα σ' εκείνα και σε μας που μας εμποδίζει να τα πλησιάσουμε, να τα αγγίξουμε, να τα χρησιμοποιήσουμε, θέλουμε να προσευχηθούμε, ξέρουμε ότι πρέπει να προσευχηθούμε. Αλλά αυτή η επιθυμία εξασθενίζει από την αδιαφορία, την ψυχική κόπωση. Και αυτό συμβαίνει, πολύ συχνά, για μέρες, για βδομάδες συνέχεια. τι να κάνουμε;

Απάντηση:
Να στερεωθείτε στη πίστη. Ακόμα δεν έχετε καταλάβει το ουσιώδες, ότι δηλαδή η ζωή στη γη μας δόθηκε για να κάνουμε θαύματα, ότι η γήινη ζωή μας ξετυλίγεται μέσα σ' ένα αγώνα: ο διάβολος και ο Θεός πολεμούν και το πεδίο της μάχης τους είναι η καρδιά του ανθρώπου, όπως έλεγε ο Ντοστογιέφσκι. Ό χριστιανός δεν αποκαλείται μαχητής χωρίς λόγο. Την ανταμοιβή και όλα τα υπόλοιπα θα τα βρούμε στην ουράνια Βασιλεία. Σκεφθείτε, λοιπόν, πόσο άγρυπνοι και ακέραιοι πρέπει να είμαστε. Ωστόσο είμαστε τόσο αλλοτριωμένοι, ώστε συχνά, πριν καλά - καλά επιτελέσουμε μια καλή πράξη, απαιτούμε την ανταμοιβή. Και πολλοί λίγοι από μας σκέπτονται την Βασιλεία των ουρανών. Κι ότι η Βασιλεία των ουρανών είναι η εκπλήρωση των πάντων. Χωρίς την Βασιλεία των Ουρανών τα πάντα χάνουν το νόημα τους. Αυτό πρέπει να γίνει εντελώς ξεκάθαρο. Κι ακόμα πρέπει να καταλάβουμε ότι η Βασιλεία των Ουρανών κερδίζεται δύσκολα και μόνο από εκείνους που αφιερώνουν σ' αυτό το σκοπό όλες τους τις δυνάμεις. Πρέπει να ακολουθούμε το Χριστό με το σταυρό στους ώμους. Αρχίστε να προσεύχεσθε, έστω και μ' έναν αναστεναγμό, με μια προσευχή που ν' απευθύνεται στο Θεό: "Κύριε, βοήθησε με". Και θα δείτε ότι πολύ σύντομα δεν θα αναγνωρίζετε τον εαυτό σας. Και να θυμάστε ότι ο Θεός ακούει ευκολότερα όσους ζουν μια ζωή σχετικά καθαρή. Αν η ζωή σας δεν διαφέρει από τη ζωή των απίστων, αν δηλαδή πίνετε η γενικά ασωτεύετε, πρέπει πρώτα -πρώτα να αποβάλετε αυτές τις κακές συνήθειες (αυτό το λέω μόνο για παράδειγμα). Οφείλετε να γίνετε το φως του κόσμου. Ώστε να μην ζητάτε εσείς στήριγμα στους άλλους, αλλά οι άλλοι να το αναζητούν σε σας. Και να θυμόσαστε ότι μαζί με το Θεό, μπορείτε να κάνετε μόνος σας, όσα δεν μπορούν να κάνουν χίλιοι, ένα εκατομμύριο άνθρωποι, χωρίς το Θεό. Τίποτα δεν είναι αδύνατον για έναν πιστό. Αυτό δεν γράφτηκε χωρίς λόγο.

Ερώτηση:
Η ορθοδοξία κατέχει μια τεράστια πνευματική εμπειρία. Αυτή την εμπειρία την βρίσκουμε στη ζωή και στη διδασκαλία των αγίων, των δικαίων, των θαυματουργών και των μακαρίων όλου του κόσμου. Άκουσα ότι για κάθε πιστό που εντάσσεται στο δρόμο του Θεού αντιστοιχεί η πνευματική εμπειρία ενός συγκεκριμένου αγίου, που η διδασκαλία του και οι λεπτομέρειες της ζωής του είναι Ιδιαίτερα οικείες. Αυτός ο άγιος γίνεται έτσι ένα είδος αόρατου πνευματικού ποιμένα, ένας πρόδρομος, ένας δάσκαλος. Αν αυτό είναι σωστό, πως μπορεί να ξέρει ο καθένας μας ποιος είναι αυτός ο άγιος; Δεν είναι υποχρέωση της Εκκλησίας και των Ιερέων, που γνωρίζουν την πνευματική κατάσταση των ενοριτών τους, να τους κατευθύνουν στην οδό της σωτηρίας που ακολούθησε αυτός ή ο άλλος άγιος;

Απάντηση:
Όλα αυτά είναι αληθινά. Αλλά, βλέπετε και σεις σε ποια κατάσταση βρισκόμαστε. Καλό θα ήταν όλοι οι ιερείς να υιοθετήσουν αυτό το είδος των συζητήσεων που κάνουμε αυτή τη στιγμή. Τότε θα μπορούσαμε να διηγηθούμε τη ζωή των διαφόρων αγίων, αλλά αυτή η προσπάθεια που αναλάβαμε είναι παρακινδυνευμένη. Δεν ξέρουμε ακόμα τι θα συμβεί. Ωστόσο, καθώς σας βλέπω όλους εσάς που είστε τώρα εδώ, σκέπτομαι ότι, αν οπλιστούμε όλοι μαζί για να επιτελέσουμε το έργο του Θεού, τίποτα δεν θα μας είναι αδύνατο. Ας βοηθηθούμε, λοιπόν, αμοιβαία. Ας μεταδώσουμε ότι γνωρίζουμε για τον χριστιανισμό, ας αλληλοστηριχθούμε στη δυστυχία και στις δοκιμασίες, ας δείξουμε ο ένας στον άλλο μια ενεργό αγάπη. Η Εκκλησία κατέχει μεγάλη πνευματική πείρα. Ας την χρησιμοποιήσουμε κι ας την μεταδώσουμε οι μεν στους δε. Θα μπορούσαμε, επιτέλους να απαιτήσουμε να μας υπολογίζουν σαν χριστιανούς. Αν αυτοί προπαγανδίζουν τον αθεϊσμό στα σχολεία, ας διδάξουμε κι Εμείς την κατήχηση στα πιστά παιδιά!Ό χριστιανισμός απαιτεί μια τεράστια εργασία. Στην εποχή μας, περισσότερο από ποτέ, δεν μπορούμε να παραμείνουμε απλοί στοχαστές, αλλά να αποδειχτούμε ακαταπόνητοι μαχητές. Πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι όλα εξαρτώνται από τον χριστιανισμό: η οικογενειακή ζωή, η δημόσια ζωή καθώς και η μέλλουσα ζωή.Ό Θεός ας είναι βοηθός σας. Ας δώσει ο Θεός να αγγίξει η ευλογία του τις καρδιές σας και να καταλάβουμε όλοι μας την ομορφιά και τη δύναμη του χριστιανισμού.