ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Η ΠΑΡΘΕΝΟΜΑΡΤΥΣ

Κάθε χρόνο, στις 26 Ιουλίου, η Εκκλησία μας γιορτάζει τη μνήμη της παρθενομάρτυρος Παρασκευής, η οποία έζησε και μαρτύρησε κατά τους χρόνους του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αντωνίνου, τον 2ον μ.Χ. αιώνα. Η αγία Παρασκευή είχε το ευτύχημα να γεννηθεί από ευσεβείς γονείς, τον Αγάθωνα και την Πολιτεία. Η γέννηση της μάλιστα ήταν καρπός των θερμών προσευχών των γονέων της, οι οποίοι επειδή ήταν άτεκνοι για πολλά χρόνια, με θέρμη παρακαλούσαν τον Θεό να τους χαρίσει ένα τέκνο, για να το αναθρέψουν «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου». Έτσι η αγία Παρασκευή ανετράφη μέσα σε μία χριστιανική ατμόσφαιρα, μέσα σ’ ένα άγιο περιβάλλον.
Τα χρόνια περνούν, η Παρασκευή μεγαλώνει, αναπτύσσοντας τις γνώσεις και την μόρφωση της, συγχρόνως όμως καλλιεργώντας την ευσέβεια και την αρετή. Κάποτε ενώ είναι πια στην ακμή της ηλικίας της, 20 ετών, στην ακμή της ομορφιάς της, της μορφώσεως και της αρετής, πεθαίνουν οι γονείς της και αυτή μένει μόνη και απροστάτευτη. Η πατρική περιουσία έρχεται στα χέρια της και ένα πλήθος μνηστήρων την περικυκλώνει.
Δύσκολες στιγμές που αποκαλύπτουν τον χαρακτήρα του ανθρώπου και την γνησιότητα της ευσεβείας του. Να ήταν άλλη κοπέλα, θα προσπαθούσε μέσα στον γάμο να λησμονήσει τον πόνο για τον χαμό των γονιών της, ν’ αποφύγει την μοναξιά, να βρει βοηθό, για να αντιμετωπίσει μαζύ του τις δυσκολίες της ζωής. Ή θα μπορούσε να στραφεί προς το χειρότερο, να πέσει σε ξέφρενα γλέντια και ασωτείες, προσπαθώντας να σβήσει μέσα στο κρασί και την ηδονή τον πόνο της. Ή ακόμη, θα μπορούσε να αρχίσει να κατηγορεί τον Θεό και την θεία πρόνοια, για όσα συνέβαιναν στην ζωή της. Δεν έγινε τίποτα όμως απ’ αυτά. Ούτε γάμος, ούτε ασωτείες, ούτε μοιρολόγια, ούτε κατηγορίες προς τον Θεό. Μοίρασε τα πλούτη της στους πτωχούς, απέφυγε κάθε συνοικέσιο και αφιερώθηκε στον Χριστό, αναπτύσσοντας μάλιστα και έντονη ιεραποστολική δράση. Και αυτά σε μια εποχή που η ιεραποστολή δεν ήταν ελεύθερη, αλλά προκαλούσε το μένος και την οργή των ειδωλολατρών.
Η Παρασκευή άρχισε να εργάζεται ιεραποστολικά όλο και ποιο έντονα. Η δράση όμως δημιουργεί και αντίδραση. Και στην περίπτωση της αγίας Παρασκευής δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Συλλαμβάνεται, γίνονται προσπάθειες με γλυκά λόγια και τιμές και δόξες να δελεασθεί και όταν βλέπουν ότι αποτυγχάνουν αρχίζουν τα μαρτύρια. Αυτή είναι η τακτική του Σατανά. Πρώτα παρουσιάζει τα θέλγητρα και μετά παρουσιάζει τα φόβητρα, λέγει ο μέγας Βασίλειος. Έτσι έγινε και στην περίπτωση της αγίας Παρασκευής· όταν είδαν ότι δεν δελεάζεται, την φόρεσαν σιδερένια πυρακτωμένη περικεφαλαία, κάψανε τους βραχίονες της με λαμπάδες, την ρίξανε σε καζάνι με λάδι και πίσσα, και στο τέλος την αποκεφαλίσανε.
* * *
Αυτός υπήρξε ο βίος της αγίας Παρασκευής, περιληπτικά βέβαια. Μέσα από την λιτή αυτή αφήγηση του βίου της θα επισημάνουμε μερικά σημεία της ζωής της κάνοντας συνάμα και μερικά σχόλια.

Α΄. Βλέπουμε κατά κανόνα, ότι μεγάλοι άγιοι όπως ο Σαμουήλ της παλαιάς Διαθήκης, ο Πρόδρομος, η Παναγία μας, η αγία Κυριακή, η αγία Παρασκευή, και άλλοι, υπήρξαν καρποί συνεχών και επιμόνων προσευχών των γονέων τους. Ας το προσέξουν καλά αυτό όσοι γονείς θέλουν την πρόοδο και την κατά Χριστό προκοπή των παιδιών τους. Δεν χρειάζεται να προσευχώμαστε για τα παιδιά μας όταν πάρουν τον κακό το δρόμο. Πολύ νωρίτερα, πριν ακόμη γεννηθεί το παιδί, επιβάλλεται να το έχουμε στη σκέψη μας συνεχώς και να παρακαλούμε με πόθο, με ένταση, με ιδρώτα, γιατί όχι με κλάμμα αν θέλετε, ο Θεός να μας χαρίσει παιδιά, που πρώτα και πάνω απ’ όλα, θα τον δοξάσουν και έπειτα θα μας κάνουν ευτυχείς και εμάς. Γιατί αυτός είναι ο προορισμός της οικογενείας. Δεν είναι απλώς ν’ αφήσουμε απογόνους, να νικήσουμε το θάνατο στο πρόσωπο των παιδιών μας. Δεν είναι να δώσουμε εργάτες, επιστήμονες, στρατιώτες, επαγγελματίες, που θα τροφοδοτήσουν με νέο αίμα την κοινωνία μας. Αλλά πρώτα και πάνω απ’ όλα να δώσουμε αγίους, να πληθύνουμε το δυναμικό της εκκλησίας μας, να γεμίσουμε τους ουρανούς με καινούργιους πολίτες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ορθόδοξη παράδοση, η οικογένεια καλείται «κατ’ οίκον Εκκλησία» ή «Εκκλησία μικρά και καταγώγιον αγίων» όπως λέγει ο ι. Χρυσόστομος. Δηλαδή, όπως η εκκλησία είναι αγία και μας ενώνει, μας συνδέει με τον Θεό, έτσι και η οικογένεια πρέπει να τείνει προς την αγιότητα και να προσφέρει αγίους, οι οποίοι θα εισέλθουν στην επιστήμη, στην εργασία, στο στρατό, στη γεωργία, στη ναυτιλία, παντού, και θα μεταμορφώσουν, κατά το μέτρο του δυνατού, ολόκληρη την κοινωνία. Γι’ αυτό και η Εκκλησία τον φυσικό δεσμό του γάμου, την φυσική ένωση ανδρός και γυναικός, την έχει εξυψώσει εις μυστήριο. Και όπως έχουμε το μυστήριο του βαπτίσματος, το μυστήριο του χρίσματος, το μυστήριο της εξομολογήσεως κ.ο.κ. έτσι έχουμε και το μυστήριο του γάμου. Δηλαδή μια πράξη της εκκλησίας, που με ορατά σημεία δίδεται η αόρατη θεία χάρη του Θεού. Γιατί λοιπόν δίδεται η θεία χάρη· για να δημιουργήσουμε απλώς απογόνους; Για να ικανοποιήσουμε απλώς τα ένστικτά μας; Για να υπάρχει απλώς συνέχεια του πολιτισμού; Όχι, αλλά για να δημιουργήσουμε αγίους. Γι’ αυτό στις ευχές της ακολουθίας του γάμου, η Εκκλησία μας εύχεται όχι μόνο για « καρπό κοιλίας» αλλά και για « καλλιτεκνία». Είναι δε χαρακτηριστική, η απάντηση που έδωσε κάποιος στάρετς στην Ρωσία, σε μια γυναίκα που ζήτησε την ευλογία του για να παντρευτεί· «Μπορείς να γίνεις αγία και να φέρεις ένα άγιο; Αν μπορείς, τότε παντρέψου• διαφορετικά δεν σου δίνω την ευλογία μου». Μεγάλα λόγια! Αν μπορείς να φέρεις ένα άγιο! Κι αυτό εννοεί ο Παύλος όταν γράφει ότι «η γυνή σωθήσεται δια της τεκνογονίας». Όχι όταν απλώς κάνει παιδιά, αλλά όταν κάνει άγια παιδιά. «Ου γαρ το σπείραι ποιεί πατέρα μόνον, αλλά το παιδεύσαι καλώς. Ουδέ το κυήσαι μητέρα εργάζεται, αλλά το θρέψαι καλώς. Ουχ η φύσις αλλά η αρετή ποιεί πατέρα και μητέρα» (ι. Χρυσόστομος). Δεν μπορεί λοιπόν κάποιος να καυχηθεί, ότι είναι πατέρας ή πολύτεκνος, εάν αδιαφορήσει για την διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Τα παιδιά είναι περιουσία του Θεού, γι’ αυτό στο σαραντισμό το μωρό το φέρνουν οι γονείς και το αφιερώνουν στο ναό. Επειδή όμως το μωρό δεν μπορεί να μεγαλώσει στο ναό, η Εκκλησία το αναθέτει στους γονείς να το αναθρέψουν. Και επειδή τα παιδιά είναι περιουσία του Θεού, κατά το βάπτισμα η Εκκλησία δεν αρκείται στην εγγύηση των γονέων μόνον, αλλά ζητά και την παρουσία αναδόχου, ως πρόσθετου εγγυητού, ότι τα παιδιά θα λάβουν τη σωστή αγωγή. Το πρώτο λοιπόν και βασικό, για τη σωστή αγωγή, είναι η προσευχή για τα παιδιά προ της συλλήψεώς τους. Εάν το κάνουν αυτό οι γονείς αποκλείεται τα παιδιά τους ν’ αποβούν «άχθος αρούρης» όπως έλεγαν οι αρχαίοι πρόγονοι μας. Και αν ακόμη κάποτε συμβεί να παραστρατήσουν, πάλι οι προσευχές των γονέων θα γίνουν αιτία να αναγεννηθούν. Έτσι συνέβη με τον άγιο Αυγουστίνο, ο οποίος ανένηψε με τις προσευχές της μητέρας του της αγίας Μόνικας, η οποία επί 22 ολόκληρα χρόνια, δεν άφησε ήσυχο το Θεό με τις προσευχές της μέχρι που πέτυχε αυτό που ήθελε.
* * *
Β΄. Ένα άλλο σημείο, που κάνει εντύπωση στο βίο της αγίας Παρασκευής, είναι ότι η μεγαλομάρτυς Παρασκευή δεν είναι κανένας στιβαρός αθλητής, δεν είναι κανένας σκληροτράχηλος αξιωματικός, ούτε κάποιος αυστηρός ασκητής με χρόνια ασκήσεως στην πλάτη. Δεν είναι τέλος πάντων κάποιος που είχε μια προετοιμασία για να αντεπεξέλθει στα φοβερά βασανιστήρια που υπέστη. Ήταν μια κοπέλα 20 ετών. Και όχι μόνον αυτή αλλά και η άγια Μαρίνα 15 ετών, ο άγιος Κήρυκος 3 ετών, η αγία Ακυλίνα 10 ετών και άλλοι άγιοι παρομοίως. Λοιπόν πως άντεξαν; Με τη χάρη του Θεού. Στα μαρτύρια των αγίων δεν φαίνεται η δύναμη των αγίων αλλά η δύναμη του Θεού. Ένας Ρώσος ιερεύς, ο π. Δημήτριος Ντούτκο, τη στιγμή που το σοβιετικό καθεστώς μεσουρανούσε και καταπατούσε βάναυσα τις θρησκευτικές ελευθερίες, θέλοντας να τονώσει το ηθικό των ακροατών του και μιλώντας στο ποίμνιο του την ημέρα της γιορτής της αγίας Παρασκευής είπε· «Ακούγοντας τα μαρτύρια της αγίας Παρασκευής πιθανόν να πείτε· ‘εμείς δεν θα αντέχαμε στα μαρτύρια αυτά’. Όχι είναι λάθος! Ο Κύριος θα μας ενδυναμώσει ν’ ανθέξουμε το μαρτύριο. Και οι διάφοροι πειρασμοί δεν θα μας φανούν φοβεροί. Όπως όταν λέγει ο Κύριος ότι, όταν θα σας οδηγήσουν επί βασιλείς και ηγεμόνες, μη σκέπτεσθε τι θα απολογηθείτε, διότι εγώ θα σας δώσω σοφία, που θα τους κατατροπώσετε (Λουκ. 21,12-15), έτσι θα συμβεί και με το μαρτύριο».
Ποιος πρέπει να είναι ο φόβος των χριστιανών; Όχι το μαρτύριο· αλλά μήπως λησμονήσουμε το Θεό. Ο Κύριος μας προειδοποιεί· «Όπως ήταν οι ημέρες του Νώε, έτσι θα είναι και ο ερχομός του Υιού του ανθρώπου. Όπως, δηλαδή, κατά τις ημέρες εκείνες προ του κατακλυσμού, οι άνθρωποι έτρωγαν και έπιναν, νυμφευόταν και παντρευόταν έως την ημέρα που μπήκε ο Νώε στην κιβωτό και δεν υποπτευόταν τίποτα, έως ότου ήρθε ο κατακλυσμός και τους άρπαξε όλους, έτσι θα συμβεί και κατά τον ερχομό του Υιού του ανθρώπου (Ματθ. 24,37-40).
Θα φάω, θα πιώ, θα νυμφευθώ, θα πεθάνω. Ο υλιστικός τρόπος ζωής. Αυτό φαίνεται και στα όνειρα των γονέων για τα παιδιά. Να φάνε, να μεγαλώσουν, να σπουδάσουν, να παντρευτούν. Πόσο στενοχωριούνται οι γονείς μερικές φορές, γιατί τα παιδιά μένουν ανύπαντρα. Δεν έχουν όμως την ίδια στενοχώρια, εάν δεν πάνε εκκλησία, εάν δεν κοινωνούν, εάν δεν εξομολογούνται.
Να ο φόβος των χριστιανών· όχι μήπως δεν αντέξουμε το μαρτύριο, αλλά μήπως κοιμηθούμε από τις μέριμνες. Μήπως μας ναρκώσει η ύλη και το χρήμα και η ηδονή. Εάν υπάρχει η νήψη και η εγρήγορση, θα υπάρξει και η αντοχή στο μαρτύριο.

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ
www.pigizois.net/pmeletios