Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ
ΣΑΝ ΜΗΝΥΜΑ ΛΥΤΡΩΣΕΩΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ.

Κατά τον 6ο μήνα της εγκυμοσύνης της Ελισάβετ, όπως μας διηγείται ο ευαγγελιστής Λουκάς, στάλθηκε και πάλι ο άγγελος Γαβριήλ, αυτός που πριν εξακόσια χρόνια περίπου είχε αποκαλύψει στον Δανιήλ το χρόνο της ελεύσεως του Χριστού και πριν από έξι μήνες είχε αναγγείλει στον Ζαχαρία τη γέννηση του Προδρόμου, αυτός ό ίδιος, απεστάλη και στη παρθένο Μαρία κομίζοντας ένα μήνυμα χαρμόσυνο, μια είδηση χαρούμενη, ένα ευαγγέλιο όπως θα λέγαμε στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Το ευαγγέλιο ότι η Μαρία, σύμφωνα με το προαιώνιο σχέδιο του Θεού, θα συλλάβει εν Πνεύματι αγίω και θα γεννήσει ένα γιό και θα τον ονομάσει Ιησού. «Ιδού συλλήψη εν γαστρί και τέξεται υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Ιησούν» παρουσιάζει λακωνικότατα και απλά- απλά ο ευαγγελιστής Λουκάς αυτό το μήνυμα του αγγέλου. Κι όμως, μέσα σ’ αυτή τη λακωνικότητα και την ξερή λιτότητα κρύβεται μια μεγάλη αλήθεια της πίστεως μας. Η αλήθεια ότι ο Σωτήρας που ανέμενε χρόνια και χρόνια τώρα η ανθρωπότητα να την λυτρώσει από το κράτος της αμαρτίας και του διαβόλου, στον οποίο υποτάχθηκε μετά την παρακοή και ανταρσία των πρωτοπλάστων, ήρθε η ώρα επί τέλους να γεννηθεί και να σώσει το λαό του. Γιατί αυτό σημαίνει το όνομα Ιησούς, που καλείται να δώσει στο παιδί που θα γεννηθεί η παρθένος Μαρία. Σημαίνει Σωτήρ του κόσμου ή ότι αυτός θα σώσει το λαό του. Και το τι σημαίνει Σωτήρ και το πόσο γλυκά ακουγότανε αυτό το όνομα το καταλαβαίνουμε πολύ καλά, αν σκεφθούμε σε τι κατάσταση βρισκόταν ο άνθρωπος προ της πτώσεως και σε τι κατάσταση βρέθηκε μετά. Προ της πτώσεως βρισκόταν μέσα στον παράδεισο, ο οποίος -κατά την διδασκαλία της αγίας Γραφής- ήταν αισθητός για να ικανοποιεί τον υλικό άνθρωπο και πνευματικός για να ικανοποιεί τον πνευματικό άνθρωπο. Το πρώτο επιτυγχανόταν με τα υλικά αγαθά του παραδείσου, το δεύτερο με τη συντροφιά του Θεού. ο Θεός ήταν πατέρας και οι άνθρωποι τα παιδιά του. Τέλεια οικογένεια και τρισευτυχισμένη. Αυτή την οικογένεια διέσπασε ο φθόνος του διαβόλου και η επιθυμία του ανθρώπου ν’ αυτονομηθεί και να κόψει κάθε σχέση με τον δημιουργό του, ξεχνώντας ποια ήταν η πηγή της ζωής και της ευτυχίας του. Κι εδώ αρχίζει το δράμα του ανθρώπου, που έγινε η αρχή και η αφετηρία όλης της μετέπειτα δυστυχίας του. Τον πνευματικό θάνατο, τον χωρισμό δηλαδή του ανθρώπου από τον Θεό, ακολούθησε ο σωματικός, ο οποίος ήρθε αργότερα, και που ήταν ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα. Την καταστροφή συμπλήρωσε η υποταγή του σ’ αυτόν που τον απάτησε και του υποσχέθηκε την ελευθερία, για να τον ρίξει στη χειρότερη σκλαβιά. Έτσι ο άνθρωπος βρέθηκε μετά την πτώση στο κέντρο ενός κύκλου, την περιφέρεια του οποίου διατρέχουν η αμαρτία, ο διάβολος και ο θάνατος εμποδίζοντας την κοινωνία του με το Θεό. Κι αυτός μόνος, ολομόναχος, δέχεται τη συγχρονισμένη επίθεση των τριών αυτών εχθρών του, χωρίς να μπορεί να κάνει τίποτα, εκτός από του να δέχεται τα πλήγματά τους. Η κατάσταση του είναι φρικτή και η προσπάθειά του να ελευθερωθεί μόνος του δεν ωφελεί σε τίποτα. Ο πολιτισμός του δεν έχει τη λυτρωτική δύναμη που νομίζει. Οι προσπάθειές του, όσο κι αξιέπαινες κι αν είναι δεν μπορούν να τον βγάλουν από τον αόρατο ιστό του θανάτου και της φθοράς, υλικής και πνευματικής. Αιώνες τώρα τα ανθρωποκεντρικά επιτεύγματα του δεν αποτρέπουν ούτε τον βιολογικό του θάνατο ούτε θεραπεύουν την πνευματική του κατάσταση. Συνεχώς βλέπουμε να πραγματοποιείται αυτό που διαπίστωσαν οι αρχαίοι Λατίνοι· «Homo homini lupus est». Κι αυτό συμβαίνει, γιατί θέλει ν’ απελευθερωθεί από το παρελθόν του που τον δεσμεύει, παραμένοντας όμως σταθερά στο ίδιο παρελθόν. Έτσι απογοητευμένος εντελώς και απηυδισμένος κραυγάζει· «Ταλαίπωρος εγώ άνθρωπος· τις με ρύσεται εκ του σώματος του θανάτου τούτου» (Ρωμ. 7,24). Κι εδώ ακριβώς παρεμβαίνει μία δύναμη· μια δύναμη απ’ έξω. Πιο ισχυρή από τη φθορά και το θάνατο, την αμαρτία και τον διάβολο. Είναι η δύναμη του Θεού ενσαρκωμένη στο πρόσωπο του Χριστού Σωτήρος, ο οποίος είναι απαλλαγμένος από κάθε αμαρτία, γιατί είναι η απαρχή της καινής κτίσεως. Αυτό άλλωστε είναι και το νόημα της εκ παρθένου γεννήσεώς του. Όπως ο πρώτος Αδάμ έτσι και ο νέος δημιουργείται με μία απ’ ευθείας πράξη του Θεού. Ενώ όμως ο πρώτος ο Αδάμ με την ύβρη του έναντι του Θεού εξέπεσε της χάριτος και έγινε δούλος του διαβόλου, ο οποίος ως μισθό του έδωσε τον θάνατο, ο νέος Αδάμ, ο Ιησούς Χριστός, συνέχισε μέχρι τέλους το νικηφόρο αγώνα του, προσφέροντας σε μας σαν χάρη τη σωτηρία μας. Δημιούργημα μιας νέας ζωής, βρισκόμενος σε σωστή σχέση με τον πατέρα του, θα παρουσιασθεί αργότερα, στη πρώτη και τελευταία ομιλία του στην πατρίδα του την Ναζαρέτ και, μιλώντας πάνω στην προφητεία του Ησαΐα (61,1) θα εμφανισθεί στην ανθρωπότητα λέγοντας ότι ήρθε «κηρύξαι αιχμαλώτοις άφεσιν» (Λουκ. 4,18). Εδώ άφεση είναι η απελευθέρωση. Με άλλα λόγια ο Κύριος έρχεται και αυτοσυστήνεται στους ανθρώπους ως ελευθερωτής. Είναι σαν να τους λέγει· Άνθρωποι το δράμα σας πήρε τέλος· η δουλεία σας στο διάβολο και το θάνατο έληξε· είστε ελεύθεροι αρκεί να το θελήσετε. «Εγώ ειμί η οδός και η αλήθεια και η ζωή» (Ιω.14,6).
***
Να η λύτρωση· να το μήνυμα του ευαγγελισμού. Μήνυμα λυτρώσεως και ελευθερίας. Ελευθερίας από το αμαρτωλό παρελθόν που καθορίζει βασανιστικά και επιτακτικά το παρόν του ανθρώπου. Μα η λύτρωση δεν σταματά εδώ στην ελευθερία του ανθρώπου μόνο από το παρελθόν. Προχωρεί και πιο πέρα στο μέλλον· στη δυνατότητα για μια νέα ζωή που παρέχεται με την ανακαίνιση του ανθρώπου. Και η ανακαίνιση του ανθρώπου επιτυγχάνεται ως γνωστόν με τη συμμετοχή του ανθρώπου στο απολυτρωτικό έργο του Χριστού που παρέχεται με το βάπτισμα. «Όσοι εβαπτίσθημεν εις Χριστόν εις το θάνατον αυτού εβαπτίσθημεν…ίνα ώσπερ ηγέρθη Χριστός…ούτω και ημείς εν καινότητι ζωής περιπατήσωμεν (Ρωμ.6,3-4) θα πει ο Παύλος λίγα χρόνια μετά την πραγματοποίηση του μηνύματος του αγγέλου Γαβριήλ. Η μεταμόρφωση που επιτελείται με το βάπτισμα είναι ριζική. Είναι απέκδυση και θάνατος του παλαιού ανθρώπου. Είναι νέα δημιουργία κατ’ εικόνα Θεού· είναι καινός τρόπος λοχείας· είναι παράδοξος τρόπος δημιουργίας εκ νέου του ανθρώπου. «Στη πρώτη δημιουργία του ανθρώπου χρησιμοποιήθηκαν ως υλικά νερό και χώμα. Στην δεύτερη χρησιμοποιούνται νερό και Άγιο Πνεύμα (Ε.Π.Ε. 13,114·131). Με το Άγιο Πνεύμα πλάθεται, μ’ αυτό δημιουργείται, όπως ακριβώς ο Χριστός στη μήτρα της παρθένου (Ε.Π.Ε. 22,204). Χωρίς συνουσία, χωρίς φυσική σπορά, όπως συνέβη και με τη γέννηση του Χριστού» αναφωνεί γεμάτος ενθουσιασμό ο άγιος Χρυσόστομος και συνεχίζει· «η γέννηση που συντελείται με το βάπτισμα αποτελεί επανάληψη και συνέχιση της δι’ Αγίου Πνεύματος γεννήσεως του Χριστού». Η ανακαίνιση που παρέχεται με το βάπτισμα ολοκληρώνεται με τη θεία ευχαριστία. Με το βάπτισμα γεννιέται ο καινούργιος άνθρωπος, με τη θεία ευχαριστία τρέφεται, όπως ακριβώς το νιογέννητο μωρό με το γάλα της μητέρας του. Στη θεία ευχαριστία δεν έχουμε απλή εν τη πίστει κοινωνία του σώματος του Χριστού αλλά πραγματική αυτού μετοχή. Ο πιστός αναμιγνύεται προς το σώμα του Χριστού, συμπλέκεται, συνυφαίνεται, συνοσιούται, ανακράται, μιγνύεται, ενώνεται, θεούται (πρβλ. Ε.Π.Ε. 23,404). Συνεχίζεται έτσι στη θεία ευχαριστία το μυστήριο της ενσαρκώσεως του Χριστού. Όπως ακριβώς ενώθηκε ο Χριστός με την ανθρώπινη φύση στη μήτρα της παρθένου, έτσι με τον άρτο της θείας ευχαριστίας ενώνεται κάθε πιστός μ’ αυτόν (πρβλ. Ε.Π.Ε. 18Α,86). Συγχρόνως δημιουργείται νέος δεσμός συγγενείας του ανθρώπου που υπερβάλλει κάθε άλλον. Όλοι οι πιστοί, ενωμένοι με τον Χριστό, δεν αποτελούν χωριστά σώματα αλλά ένα. Να η επανασύνδεση της κατακερματισμένης οικογένειας του παραδείσου. Να η ενοποίηση του ανθρωπίνου γένους. Προσοχή όμως. Η ενοποίηση έγινε και υπάρχει εν Χριστώ Ιησού. Κάθε άλλη προσπάθεια ενώσεως που δεν βασίζεται στο Χριστό και στο έργο του αλλά στην αγάπη, τον αγαπισμό, στην ανάγκη για ειρήνη και αλληλοβοήθεια είναι ευθύς εξ αρχής αποτυχημένη. Και μη ξεχνάμε ότι η αγάπη, η αληθινή αγάπη, είναι φυτό αληθοχαρές. Δεν ευδοκιμεί έξω από τα κλίματα της Ορθοδοξίας· ούτε καν υπάρχει έξω απ’ αυτήν. Όπως ο Θεός έχει ορισμένα αποκλειστικά γνωρίσματα, τα λεγόμενα ιδιώματα, έτσι και η αγάπη είναι ιδίωμα της Ορθοδοξίας· ανήκει αποκλειστικά σ’ αυτήν. Έξω απ’ αυτήν η αγάπη είναι απάτη και τίποτα άλλο.
***
Απολύτρωση σαν απελευθέρωση από την αμαρτία, το διάβολο, και το θάνατο· απολύτρωση σαν ανακαίνιση με τα μυστήρια του βαπτίσματος και της θείας ευχαριστίας· και τέλος απολύτρωση σαν συμφιλίωση με το Θεό και σαν ενοποίηση του ανθρώπινου γένους με το Θεό είναι το μήνυμα του αρχαγγέλου Γαβριήλ προς την εποχή μας. Σ’ ένα κόσμο που εναγώνια ζητεί τη λύτρωση, μα που ψάχνει να τη βρει σε λάθος κατεύθυνση· που διψά τη χαρά, την αλλαγή, την ανανέωση, μα που μένει συνεχώς παλαιός· που προσπαθεί να θεραπεύει τα συμπτώματα του κακού, χωρίς να κτυπά αυτό το ίδιο το κακό, τον αμαρτωλό εαυτό μας, τι καλύτερο θα είχε να προσφέρει κανείς απ’ τη ζωντανή και έντονη παρουσίαση αυτού του μηνύματος. Δεν μένει παρά να ευχηθούμε, αλλά και να προσπαθήσουμε, ώστε και οι σημερινοί άνθρωποι ν’ ακούσουν και να νοιώσουν ότι· «Ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος, ιδού νυν ημέρα σωτηρίας (Β΄ Κορ.6,2). Τα αρχαία παρήλθεν, ιδού γέγονεν καινά τα πάντα (Β΄ Κορ. 5,17)».

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ

http://www.pmeletios.com/