Το Ευαγγέλιο της Κυριακής 4 Σεπτεμβρίου 2011.
Ματθαίου ιθ' 16-26.

Κείμενο:
Και ιδού εις προσελθών είπεν αυτώ· διδάσκαλε αγαθέ, τι αγαθόν ποιήσω ίνα έχω ζωήν αιώνιον; Ο δε είπεν αυτώ· τι με λέγεις αγαθόν; Ουδείς αγαθός ει μη εις ο Θεός. ει δε θέλεις εισελθείν εις την ζωήν, τήρησον τας εντολάς. Λέγει αυτώ· ποίας; Ο δε Ιησούς είπε· το ου φονεύσεις, ου μοιχεύσεις, ου κλέψεις, ου ψευδομαρτυρήσεις, τίμα τον πατέρα και την μητέρα, και αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν. Λέγει αυτώ ο νεανίσκος· πάντα ταύτα εφυλαξάμην εκ νεότητός μου· τι έτι υστερώ; Έφη αυτώ ο Ιησούς· ει θέλεις τέλειος είναι, ύπαγε πώλησόν σου τα υπάρχοντα και δος πτωχοίς, και έξεις θησαυρόν εν ουρανώ, και δεύρο ακολούθει μοι. Ακούσας δε ο νεανίσκος τον λόγον απήλθε λυπούμενος· ην γαρ έχων κτήματα πολλά. Ο δε Ιησούς είπε τοις μαθηταίς αυτού· αμήν λέγω υμίν ότι δυσκόλως πλούσιος εισελεύσεται εις την βασιλείαν των ουρανών. Πάλιν δε λέγω υμίν, ευκοπώτερόν εστι κάμηλον δια τρυπήματος ραφίδος διελθείν ή πλούσιον εις την βασιλείαν του Θεού εισελθείν. Ακούσαντες δε οι μαθηταί αυτού εξεπλήσσοντο σφόδρα λέγοντες· τις άρα δύναται σωθήναι; Εμβλέψας δε ο Ιησούς είπεν αυτοίς· παρά ανθρώποις τούτο αδύνατόν εστί, παρά δε Θεώ πάντα δυνατά εστί.

Μετάφραση:
Πλησίασε κάποιος τον Ιησού και τον ρώτησε: «Αγαθέ Διδάσκαλε, τι καλό να κάνω για ν΄ αποκτήσω αιώνια ζωή;» Ο Ιησούς του είπε: «Γιατί με ονομάζεις αγαθό; Κανένας δεν είναι αγαθός, παρά μόνο ένας, ο Θεός. Αν θέλεις πάντως να μπεις στη ζωή, τήρησε τις εντολές». «Ποιες;» του λέει. Κι ο Ιησούς είπε: «Το μη σκοτώσεις, μη μοιχεύσεις, μην κλέψεις, μην ψευδομαρτυρήσεις, τίμα τον πατέρα και τη μητέρα σου και αγάπα τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου». «Όλα αυτά τα τηρώ από πολύ μικρός», του λέει ο νεαρός. «Σε τι ακόμα υστερώ;» Ο Ιησούς του απάντησε: «Αν θέλεις να γίνεις τέλειος, πήγαινε πούλησε τα υπάρχοντά σου και δώσε τα χρήματα στους φτωχούς, και θα έχεις θησαυρό κοντά στο Θεό· κι έλα να με ακολουθήσεις». Μόλις άκουσε την απάντηση ο νεαρός, έφυγε λυπημένος, γιατί είχε μεγάλη περιουσία. Τότε ο Ιησούς είπε στους μαθητές του: «Σας βεβαιώνω πως δύσκολα θα μπει πλούσιος στη βασιλεία του Θεού. Και σας το επαναλαμβάνω: Είναι ευκολότερο να περάσει καμήλα από βελονότρυπα, παρά να μπει πλούσιος στη βασιλεία του Θεού». Όταν τ΄ άκουσαν οι μαθητές του, ένιωσαν μεγάλη κατάπληξη κι έλεγαν: «Τότε ποιος μπορεί να σωθεί;» Ο Ιησούς τους κοίταξε και είπε: «Αυτό είναι αδύνατο για τους ανθρώπους· για το Θεό όμως όλα είναι δυνατά».

Σχόλια:

ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ

«Δυσκόλως πλούσιος εισελεύσεται
εις την βασιλείαν των ουρανών»

ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΚΟΙΝΟ ΤΟΠΟ ότι η εποχή στην οποία ζούμε είναι μια κατ’ εξοχήν υλιστική και πλουτοκρατική εποχή. Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους διακατέχονται από τη δίψα του πλούτου και κυριαρχούνται από μια ακατανίκητη φορά προς τα υλικά αγαθά. Παντού προβάλλει και κυριαρχεί ο λεγόμενος οικονομικός τύπος του ανθρώπου – homo oeconomicus. Όλοι μας – άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο – δεχόμαστε τη φθοροποιό επίδραση της υλιστικής νοοτροπίας που δεσπόζει μέσα στις σύγχρονες κοινωνίες.
Στην εποχή μας, λοιπόν, και προς τους σύγχρονους ανθρώπους απευθύνεται η σημερινή ευαγγελική περικοπή, που περιγράφει τη συνάντηση και τον διάλογο του Κυρίου μας με έναν πλούσιο Ιουδαίο νέο. Είναι εμφανή τα πνευματικά ενδιαφέροντα που τον οδηγούν κοντά στον Ιησού. «Διδάσκαλε αγαθέ, τι καλό πρέπει να κάνω για να έχω την αιώνια ζωή;» είναι το ερώτημα που διατυπώνει προς τον Χριστό. Κι Εκείνος του υποδεικνύει τον δρόμο της τηρήσεως των εντολών του Θεού. Ο νέος θα τον διαβεβαιώσει ότι από τα πρώτα χρόνια της νεότητας του τηρούσε τις εντολές του Μωσαϊκού νόμου. Και τότε ο Κύριος θα τον καλέσει να βαδίσει το δρόμο της τελειότητας. «Αν θέλεις να γίνεις τέλειος, πήγαινε πούλησε τα υπάρχοντα σου και δώσε τα χρήματα στους φτωχούς, και θα έχεις θησαυρό στους ουρανούς, και τότε ακολούθησε με».
Τα λόγια αυτά του Κυρίου αναστάτωσαν και λύπησαν τον νέο. Έκανε μεταβολή κι έφυγε λυπημένος. «Ήν γαρ έχων κτήματα πολλά», σημειώνει ο Ευαγγελιστής. Ήταν πολύ πλούσιος. Και η καρδιά του ήταν προσκολλημένη στον πλούτο και τα πολλά αγαθά του. Τότε ο Κύριος στράφηκε προς τους μαθητές Του και είπε: «Αμήν λέγω υμίν ότι δυσκόλως πλούσιος εισελεύσεται εις την βασιλείαν των ουρανών». Δηλαδή, σας διαβεβαιώνω πως δύσκολα θα μπει πλούσιος στην ουράνια βασιλεία. Γιατί άραγε; Ποιους κινδύνους εγκυμονεί ο πλούτος;

Η φύση του πλούτου

ΕΝ ΠΡΩΤΟΙΣ οφείλουμε να τονίσουμε ότι από μόνος του ο πλούτος δεν είναι κάτι το κακό. Ούτε και τα υλικά αγαθά, τα οποία άλλωστε δημιούργησε ο Θεός. Εννοείται βέβαια, όταν έχουν αποκτηθεί με έντιμο τρόπο και μέσα θεμιτά – πράγμα όχι και τόσο συνηθισμένο. Αυτό όμως που ενέχει βασική σημασία από χριστιανικής πλευράς είναι η στάση που υιοθετεί ο άνθρωπος απέναντι στον πλούτο και ο τρόπος με τον οποίον τον χρησιμοποιεί.
Αυτό ακριβώς υπογραμμίζει η χριστιανική μας παράδοση. Ο Μ. Αθανάσιος γράφει ότι «ο πλούτος τω ιδίω λόγω ουδέ αγαθός ουδέ φαύλος τυγχάνει, αλλά τη προαιρέσει των χρωμένων εις εκάτερα κρίνεται». Ανάλογη είναι και η γνώμη του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου: «Η πενία και ο πλούτος είναι όπλα που το καθένα οδηγεί, αν θέλουμε, προς την αρετή…Διότι ούτε ο πλούτος είναι κάτι το κακό, ούτε και η πενία, αλλά και τα δυο αυτά γίνονται (κακά) ανάλογα με την προαίρεση αυτών που τα χρησιμοποιούν». Ο ίδιος διδάσκαλος αλλού τονίζει ότι «ουδέν ο πλούτος αγαθόν, ουδέν η πενία κακόν, αλλ’ αδιάφορα εστι πράγματα». Ο πλούτος, λοιπόν, από μέσο και όπλο και «αδιάφορο» ηθικά πράγμα, αρχίζει να γίνεται κακός και επικίνδυνος όταν γίνεται σκοπός ζωής. Όταν για χάρη του ο άνθρωπος θυσιάζει τα πάντα, όταν δεν χρησιμοποιείται όπως θέλει ο Θεός.

Ο πλούτος συχνά διαφθείρει τη συνείδηση

ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟ που παρατηρούμε είναι ότι η καρδιά εκείνου που επιθυμεί τον πλούτο εύκολα αιχμαλωτίζεται από την πλεονεξία και την φιλαργυρία. Ο άνθρωπος γίνεται δούλος. Η συνείδηση του διαστρεβλώνεται. Αδιαφορεί για τα μέσα που χρησιμοποιεί, τους τρόπους στους οποίους καταφεύγει. Είναι πρόθυμος να θυσιάσει τις αρχές του. καταπιέζει και αδικεί όσους εξαρτώνται από τον ίδιο. Παρανομεί εις βάρος του δημόσιου συμφέροντος. Καταστρατηγεί νόμους. Ψεύδεται ασύστολα. Καταφεύγει στην απάτη.
Γι’ αυτό και ο απόστολος Παύλος, έχοντας όλα αυτά υπόψη του, θα γράψει στον μαθητή του Τιμόθεο: «Οι βουλόμενοι πλουτείν εμπίπτουσιν εις πειρασμόν και παγίδα και επιθυμίας ανοήτους και βλαβεράς, αίτινες βυθίζουσι τους ανθρώπους εις όλεθρον και απώλειαν» (Α’ Τιμ. 6, 9-10). Εξίσου αυστηρός απέναντι στην πλεονεξία είναι και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: «Τίποτε δεν κάνει κάποιον να υποκύπτει τόσο στο διάβολο, όσο το να επιθυμεί περισσότερα και να αγαπά μανιωδώς την πλεονεξία».

Ο πλούτος συνήθως αιχμαλωτίζει την καρδιά
και σκοτίζει τον νου

ΕΝΑ ΔΕΥΤΕΡΟ που βλέπουμε είναι ότι η καρδιά του πλουσίου συνήθως προσηλώνεται στα γήινα και τα φθαρτά. Ο νους απορροφάται από την αγωνιώδη μέριμνα της διατήρησης και της αύξησης του πλούτου. Ο πλούσιος δεν θέλει να υψώσει τα μάτια του προς τον ουρανό. Πεθαίνει γι’ αυτόν ο Θεός. Δεν υπάρχει. Δεν αισθάνεται την παρουσία Του. Υπάρχουν μόνο τα πλούτη και τα αγαθά του που τα βλέπει, τα μετρά, τα καταθέτει και τα επενδύει.
Αλλά και ο νους του σκοτίζεται τόσο, ώστε να ξεγελιέται για το τι είναι ο άνθρωπος. Πόσο πρόσκαιρη και σύντομη είναι η ανθρώπινη ζωή και πόσο ανασφαλή και άδηλα τα πλούτη. Ο πλούτος, τονίζει ο αδελφόθεος Ιάκωβος, «ως άνθος χόρτου παρελεύσεται. Ανέτειλε γαρ ο ήλιος συν τω καύσωνι και εξήρανε τον χόρτον, και το άνθος αυτού εξέπεσε, και η ευπρέπεια του προσώπου αυτού απώλετο, ούτω και ο πλούσιος εν ταις πορείαις αυτού μαρανθήσεται» (Ιακ. 1, 10-11).

Ο πλούτος πολλές φορές καθιστά
τον άνθρωπο ανάλγητο

ΟΜΩΣ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ να αναφέρουμε κι έναν τρίτο, πολύ συνηθισμένο κίνδυνο. Ο πλούτος συχνά κλείνει την καρδιά του πλουσίου και την αναισθητοποιεί στον πόνο και τις ανάγκες των άλλων, των συνανθρώπων μας. Τ’ αυτιά των πλουσίων ακούνε μόνο τους χτύπους των κερμάτων και όχι τα βογκητά των πονεμένων και των αρρώστων. Τα μάτια του μαγνωτίζονται από τη λάμψη του χρυσού και δεν βλέπουν κορμιά σκελετωμένα και μάτια βουρκωμένα. Γίνεται ατομιστής, σκληρός, ακατάδεχτος, γυμνός από αγάπη και καλοσύνη. Είναι πολύ εύστοχη η παρατήρηση του ιερού Χρυσοστόμου: «Πλούτος τοις μη προσέχουσι πονηρίας εστίν υπηρέτης».
Αναφερόμενοι στην αναλγησία που προκαλεί ο πλούτος, ας μην πηγαίνει ο νους μας στους σημερινούς Κροίσους και τους μεγιστάνες του πλούτου, διότι συνήθως εκεί πηγαίνει. Ας εξετάσουμε και τους εαυτούς μας, αν ό,τι έχουμε κι εμείς το κυβερνά η αγάπη, μια και είναι βέβαιο ότι υπάρχουν πολύ πιο φτωχοί από μας, συνάνθρωποι μας που αντιμετωπίζουν διάφορες και σοβαρότατες ανάγκες.

* * *

Αδελφοί μου,
Ο πλούσιος νέος του σημερινού Ευαγγελίου έχασε την δυνατότητα της αληθινής ζωής και της τελειότητας. Εμπόδιο στον δρόμο τούτο του Θεού στάθηκε ο πλούτος του. Η προσκόλληση της καρδιάς του στα υλικά αγαθά του.
Οφείλουμε κι εμείς να επιδείξουμε πολλή προσοχή! Και να συνειδητοποιήσουμε τους κινδύνους που εγκυμονεί η μανία του πολιτισμού. Να μην πέσουμε στην φοβερή παγίδα της πλεονεξίας και της φιλαργυρίας. Να μη μας κυριεύει η απάτη του πλούτου και για χάρη του λησμονήσουμε τον Θεό, αδιαφορήσουμε για τους ανθρώπους και αμελήσουμε τον ιερό σκοπό της ζωής, την αιώνια ζωή και σωτηρία μας.

Πρεσβύτερος

Δημήτριος Λ. Λάμπρου.