Πατερικόν Εγκώμιον στον πολιούχο της Θεσσαλονίκης – Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.

Καθε Οκτώβριο ευφραίνεται και πανηγυρίζει η συμπρωτεύουσα της Ελλάδος και πρωτεύουσα της Μακεδονίας μας με την εορτή του πολιούχου και προστάτου της μεγαλομάρτυρος Αγίου Δημητρίου του Μυροβλήτου. Διοργανώνονται διάφορες εκδηλώσεις προς τιμήν του, τα γνωστά «Δημήτρια», και αισθάνεται όλη η μεγαλούπολι του ελληνικού βορρά την παρουσία του Αγίου όχι μόνο στον μεγαλοπρεπέστατο Ναο του αλλά και στους δρόμους και στις πλατείες της.Συμμετέχοντας στις οφειλόμενες τιμητικές εκδηλώσεις προς το καύχημα της Θεσσαλονίκης μας, παραθέτουμε στη συνέχεια μερικά αποσπάσματα από μια εξαίρετη εγκωμιαστική ομιλία προς τον άγιο Δημήτριο, του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης.

ΚΕΙΜΕΝΟ
« Εμοί δε λίαν ετιμήθησαν οι φίλοι σου ο Θεός, λίαν εκραταιώθησαν αι αρχαί αυτών», Δαβίδ εκείνός φησίν ο των απ’ αιώνος ωδικών ενθεώτατος… οις εμπρέπει περιφανώς ανέχων και των πλείστων εξόχως ο μάλιστα σήμερον παρ’ ημών υμνούμενος και τιμώμενος, ο αυτόχθων ημίν και ημεδαπός πολιούχος, το μέγα της οικουμένης θαύμα, το μέγα της ιεράς Εκκλησίας ωράϊσμα, ο πολύς τα πάντα, και θαυματουργός και μυροβλήτης Δημήτριος…Και πάντα ην σχεδόν εκ παιδός ομού, στήλη τις αυθέδραστος και ακαθαίρετος παντός καλού, πάσης αρετής έμπνουν και αυτοκίνητον άγαλμα, θείων και ανθρωπίνων χαρίτων εστία και συστοιχία, βίβλος ζώσα τε και λαλούσα τα προς δόξαν και οδηγίαν του κρείττονος…Τούτω δε κόσμος τίς; Η ακαθαίρετος πίστις, η απειρόδωρος χάρις, ο θείος και αναφαίρετος πλούτος των θεοειδών αρετών, ος νυν εστίν εντεθησαυρισμένος τοις ουρανοίς, προσθήκη τοις εκεί ταμείοις των καλλίστων γενόμενος• μάλλον δε από γης εις ουρανόν φθάνει, και περιών έτι τω βίω και γεγονώς εξ ανθρώπων, προσθήκη μεγίστη τοις αϊδίοις καλοίς υπάρχων Δημήτριος και καλλονή παγκόσμιός τε άμα και υπερκόσμιος.Τούτον ο Δαβίδ προλαβών εμακάρισε και ανύμνησε «Μακάριος», λέγων, «ανήρ, ος ουκ επορεύθη εν βουλή ασεβών και εν οδώ αμαρτωλών ουκ έστη». Ουδέ γαρ εν νω ποτέ κατεδέξατό τι των μη θεοσεβών, ούτε προς πράξιν ώδευσεν ου θεάρεστον• αλλά φυλάξας εαυτώ την εκ του κατά Χριστόν βαπτίσματος θείαν χάριν αμίαντον, τω του Κυρίου νόμω συνάδον είχε το θέλημα… πάντα πράττων, ώστε παρθένος είναι και το σώμα και την ψυχήν, και δι’ αυτού το πολίτευμα εν ουρανοίς έχειν, και τοις ασωμάτοις εξ εφαμίλλου χωρείν μετά σώματος…Ην ουν και διδάσκαλος και απόστολος τουντεύθεν Δημήτριος, ο σοφός, και παρθένος, και όσιος, και ως ειπείν πάγκαλός τε και παναμώμητος, και φύσει και σπουδή και χάριτι λαμπρυνόμενος… τον αμπελώνα Κυρίου καλλιεργών, και τα ουράνια καταβαλλόμενος εις γην σπέρματα… τη σαγήνη του λόγου περιλαμβάνων Θεσσαλονίκην, Αττικήν, Αχαϊαν, μάλλον δε όσην νυν περιβάλλει, και όσην φθάνει δια των μύρων, και των θαυμάτων, και τοις εν πάσι αφθονίας της χάριτος. Ην γαρ και τότε τη οικουμένη θαύμα εν λόγοις Δημήτριος…Νυν μεν ούτω γεωργών ψυχάς ανθρώπων ή ζωγρών τούτους… νυν δε οικοδομών τω Θεώ ναόν εκ λίθων ζώντων και όντως τιμίων, ως εργαλείον είχε τον λόγον κατάλληλον. Οτε δε προς τους αντικειμένους τω Χριστώ συνεκρότει τον πόλεμον… κατά το γεγραμμένον, περί του πρωταγωνιστού των μαρτύρων, ουδείς είχεν αντιστήναι τη του Δημητρίου σοφία και τω πνεύματι ω ελάλει…(ΡG 151, 536-541).

ΕΡΜΗΝΕΙΑ
Ο ξακουστός εκείνος Δαβίδ, που μέσα στους μουσικούς των αιώνων είναι ο περισσότερο από κάθε άλλον εμπνευσμένος από θεϊκή δύναμι, ψάλλει• από εμένα έχουν τιμηθεί πολύ οι φίλοι σου, Θεε μου, η ζωη και το έργο τους και η όλη ύπαρξί τους ήταν ισχυρότατη και αδιάσειστη… Ανάμεσα σ’ αυτούς ανήκει, κατέχοντας περίοπτη και εξαίρετη θέσι, ανώτερος από τους πιο περισπούδαστους, αυτός προ πάντων τον οποίον τιμούμε και υμνούμε εμείς σήμερα, ο συμπατριώτης μας και πολιούχος μας, το μέγα θαύμα της οικουμένης, το μεγάλο στολίδι και καμάρι της ιεράς Εκκλησίας, ο σπουδαίος από κάθε άποψι και θαυματουργός και μυροβλήτης Δημήτριος…Και σε όλα σχεδόν από την παιδική του ηλικία ήταν σαν μια δημόσια στημένη λίθινη πλάκα, υπόδειγμα κάθε καλού, πλάκα ακλόνητη, στηριγμένη στη δική του αξία, ένα έμψυχο και κινούμενο με τη δύναμί του άγαλμα, μια εστία που συγκέντρωνε στον εαυτό της αρμονικά θείες και ανθρώπινες χάριτες, ένα ζωντανό βιβλίο που διαλαλούσε και υπεδείκνυε όσα είναι ένδοξα και οδηγούν στα ανώτερα…Ποιός ήταν ο στολισμός του; Η αδιάσειστη πίστι, η γεμάτη άπειρες δωρεές χάρι, ο θείος και αναφαίρετος πλούτος των αρετών, που κάμνουν τον άνθρωπο να μοιάζει με τον Θεο. Ο πλούτος αυτός τώρα έχει αποθησαυρισθεί στους ουρανούς και έγινε μια από τις πιο καλές προσθήκες στα ουράνια ταμεία• μάλλον δε ενώ ακόμη ήταν στη γη και ζούσε ως άνθρωπος, ο πνευματικός αυτός πλούτος έφθανε στον ουρανό και αποτελούσε μεγάλη προσθήκη στα αιώνια αγαθά, ο Δημήτριος, η πνευματική αυτή ωραιότης η παγκόσμια, συνάμα δε και υπερκόσμια…Τον άνδρα αυτόν τον εμακάρισε πριν χιλιάδες χρόνια ο Δαβίδ και τον ανύμνησε ψάλλοντας «είναι μακάριος ο άνθρωπος που δεν πήγε ποτέ σε σύσκεψι ασεβών ανθρώπων και δεν στάθηκε κοντά σε αμαρτωλούς για να κάνει τα ίδια μ’ αυτούς». Διότι ποτέ ούτε κατά διάνοιαν δεν κατεδέχθη να σκεφθεί κάτι από όσα δεν είναι θεοσεβή, ούτε προχώρησε σε κάποια μη θεάρεστη πράξι. Αλλά, αφού εφύλαξε αμόλυντη μέσα του τη θεία Χαρι, που έλαβε από το Βάπτισμα στο όνομα του Χριστού, είχε πλέον τη θέλησί του σύμφωνη προς τον Νομον του Θεού… Εκαμνε τα πάντα, ώστε να είναι παρθένος και στο σώμα και στην ψυχή, και να έχει έτσι το πολίτευμά του στους ουρανούς και να ζει με το σώμα του ζωη εφάμιλλη με τη ζωη των ασωμάτων αγγέλων…Ηταν λοιπόν και διδάσκαλος και Απόστολος ο σοφός και παρθένος όσιος Δημήτριος, και για να πω καλύτερα, και πάγκαλος και καθ’ όλα άμωμος και άψογος, δοξαζόμενος και για τα φυσικά του χαρίσματα και για όσα κατόρθωσε με τη φιλοπονία του και για όσα έλαβε από τη θεία Χαρι. Καλλιεργούσε τον πνευματικό αμπελώνα του Κυρίου φυτεύοντας βαθιά τα ουράνια σπέρματα στο έδαφος της ψυχής των ανθρώπων, περιλαμβάνοντας στο δίχτυ του λόγου του την Θεσσαλονίκη, την Αττική και την Αχαϊα, μάλλον δε όση περιοχή περιλαμβάνει τώρα από τους ουρανούς και σ’ όσους φθάνει με τα μύρα του, με τα θαύματά του και με την αφθονία της Χάριτος του προς όλους. Διότι ήταν και τότε για την οικουμένη ένα θαύμα με τα λόγια του ο Δημήτριος…Αλλοτε καλλιεργούσε τις ψυχές των ανθρώπων, άλλοτε τις είλκυε σαν ψαράς στην πίστι από την θάλασσα της απιστίας… άλλοτε οικοδομούσε με τα πνευματικά λόγια του, με τις ψυχές των ανθρώπων, σαν με άλλους ζωντανούς και όντως πολυτίμους λίθους, οικοδόμημα πνευματικό αφιερωμένο στο Θεο. Είχε δε προς τούτο εργαλείο κατάλληλο τον θείο λόγο. Και όταν πολεμούσε με τα λόγια του προς τους εχθρούς του Χριστού, σύμφωνα με αυτό που έχει γραφεί για τον Πρωτομάρτυρα Στέφανο, κανείς δεν μπορούσε να αντισταθεί στο πνεύμα και στην σοφία με τα οποία μιλούσε ο Δημήτριος.

Από το περιοδικό: η Δράσις μας” τεύχος Οκτωβρίου 2008.