Το Ευαγγέλιο της Κυριακής 17 Ιουλίου. Των Αγίων Πατέρων της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου εν Χαλκηδόνα το 451 μχ. Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, Ε. 14 – 19.

Κείμενο:
Είπεν ο Κύριος. Υμείς εστέ το φώς του κόσμου. Ου δύναται πόλις κρυβήναι επάνω όρους κειμένη, ουδέ καίουσι λύχνον και τιθέασι αυτόν υπό τον μόδιον, αλλ’ επι την λυχνίαν, και λάμπει πάσι τοις εν τη οικία. Ούτω λαμψάτω το φώς υμών έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσιν υμών τα καλά έργα και δοξάσωσι τον πατέρα υμών τον εν τοις ουρανοίς.Μή νομίσητε ότι ήλθον καταλύσαι τον νόμον ή τους προφήτας” ουκ ήλθον καταλύσαι, αλλά πληρώσαι. Αμήν γάρ λέγω υμίν, έως άν παρέλθη ο ουρανός και η γή, ιώτα έν ή μία κεραία ου μή παρέλθη απο του νόμου, έως άν πάντα γένηται. Ος εάν ούν λύση μίαν των εντολών τούτων των ελαχίστων και διδάξη ούτω τους ανθρώπους, ελάχιστος κληθήσεται εν τη βασιλεία των ουρανών” ός δ’ άν ποιήση και διδάξη, ούτος μέγας κληθήσεται εν τη βασιλεία των ουρανών.

Απόδοση:
Είπεν ο Κύριος στους Μαθητές του: «Εσείς είστε το φως για τον κόσμο• μια πόλη χτισμένη ψηλά στο βουνό, δεν μπορεί να κρυφτεί. Οι άνθρωποι, όταν ανάψουν το λυχνάρι, δεν το βάζουν κάτω από το δοχείο με το οποίο μετρούν το σιτάρι, αλλά το τοποθετούν στο λυχνοστάτη, για να φωτίζει όλους τους ανθρώπου του σπιτιού. Έτσι να λάμψει και το δικό σας φως μπροστά στους ανθρώπους, για να δουν τα καλά σας έργα, και να δοξολογήσουν τον ουράνιο Πατέρα σας. Μη νομίσετε πως ήρθα για να καταργήσω το νόμο ή τους προφήτες. Δεν ήρθα για να καταργήσω, αλλά για να τα πραγματοποιήσω. Σας βεβαιώνω πως όσο υπάρχει ο κόσμος, έως τη συντέλεία του, δε θα πάψει να ισχύει ούτε ένα γιώτα ή μία οξεία από το νόμο. Όποιος, λοιπόν, καταργήσει ακόμα και μία από τις πιο μικρές εντολές αυτού του νόμου και διδάξει έτσι τους άλλους, θα θεωρηθεί ελάχιστος στη βασιλεία του Θεού. Ενώ όποιος τις τηρήσει όλες και διδάξει έτσι και τους άλλους, αυτός θα θεωρηθεί μεγάλος στη βασιλεία του Θεού.»

Σχόλια:

Η ΥΨΙΣΤΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ

«Ός δ’ αν ποιήση και διδάξη,
ούτος μέγας κληθήσεται εν τη
βασιλεία των ουρανών»

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ επιθυμούμε να διακριθούμε. Να ξεχωρίσουμε από τους άλλους. Να ανεβούμε ψηλά μέσα στην κοινωνία. Είναι γνωστή η ευχή που διατυπώνουν πολλοί γονείς και συγγενείς προς τα τρυφερά βλαστάρια τους: «Να γίνεις ένας μεγάλος άνθρωπος κάποια μέρα»! Έτσι, μέσα στη διαδρομή των αιώνων, διακρίθηκαν και διέπρεψαν πολλοί άνθρωποι. Και μπροστά στη ζωή και τα έργα τους στάθηκε με θαυμασμό η ιστορία. Σύγχρονοι ή μεταγενέστεροι τους προσήλωσαν με προσοχή το βλέμμα πάνω τους. Βυθομέτρησαν τη ζωή τους. Ζύγισαν τα κατορθώματα τους. Μέτρησαν την προσφορά τους. Και τους απένειμαν τον τίτλο του μεγάλου. Και οι νεώτερες γενιές, ξεφυλλίζοντας τις σελίδες της ιστορίας, τους θαυμάζουμε και τους τιμούμε.
Όμως δεν υπάρχουν μόνο οι μεγάλοι της ιστορίας. Οι μεγάλοι του κόσμου τούτου. Οι μεγάλοι που τους αναγνώρισαν και τους τίμησαν άνθρωποι. Οι μεγάλοι που το μεγαλείο και η δόξα τους περιορίζεται στα όρια και τις διαστάσεις της ιστορίας, της ιστορίας που υποχρεωτικά κάποτε θα λήξει. Υπάρχουν και οι μεγάλοι μπροστά στα μάτια του Θεού. Οι μεγάλοι με κριτήρια και μέτρα όχι ανθρώπινα αλλά αυτά που καθορίζει το Ευαγγέλιο Ιησού Χριστού. Οι μεγάλοι που το μεγαλείο τους δεν εκτείνεται στα περιορισμένα πλαίσια του κόσμου τούτου, αλλά επεκτείνεται μέσα στην αιώνια Βασιλεία του Θεού.
Για τους μεγάλους της δεύτερης αυτής κατηγορίας ομιλεί σήμερα ο Κύριος στην ευαγγελική περικοπή που ακούσαμε. Και ο λόγος για τον οποίο αναγνώστηκε η συγκεκριμένη περικοπή είναι η μνήμη των 630 θεοφόρων Πατέρων, οι οποίοι συγκρότησαν την Δ’ Οικουμενική Σύνοδο στη Χαλκηδόνα το 451 μ. Χ.

Η κρίση των ανθρώπων και η κρίση του Θεού

ΕΚΕΙΝΟΣ, ΔΙΔΑΣΚΕΙ ο Κύριος, που θα εφαρμόσει και θα διδάξει και σε άλλους ανθρώπους τις εντολές του νόμου του Θεού, αυτός θα ονομαστεί μέγας στη Βασιλεία των ουρανών. Θα ονομαστεί από ποιόν, άραγε; Από τον ίδιο τον Θεό. Τους μεγάλους της γης τους κρίνουν και τους ονομάζουν μεγάλους άνθρωποι, που είναι δυνατό να πλανηθούν και να αδικήσουν. Τους μεγάλους της ουράνιας Βασιλείας τους αναγνωρίζει ο αλάθητος Θεός. Εκείνος που διακήρυξε, χωρίς ποτέ κανείς να μπορέσει να τον διαψεύσει: «Η κρίσις η εμή δικαία και αληθινή εστιν» (Ιω. 5, 30 – 8, 16). Εκείνος για τον οποίο μας βεβαιώνει η Αποκάλυψη: «Ναι, Κύριε ο Θεός ο Παντοκράτωρ, αληθιναί και δίκαιαι οι κρίσεις σου» (16,7). Εκείνος, λοιπόν, ο δίκαιος κριτής, κρίνει και αποδίδει τον τίτλο του μεγάλου μέσα στη Βασιλεία Του σ’ αυτούς που πράγματι το αξίζουν.
Τι κρίμα, όμως! Πολλοί χριστιανοί συχνά επιδιώκουμε την ευμενή κρίση των ανθρώπων εδώ στη γη και δεν προσβλέπουμε στη δίκαιη κρίση του Θεού. Ζούμε και ενεργούμε, επιθυμώντας να εισπράξουμε τον έπαινο και τον θαυμασμό των ανθρώπων. Έτσι γινόμαστε ανθρωπάρεσκοι. Και λησμονούμε το χρέος μας που είναι να επιδιώκουμε να αρέσουμε όχι στους ανθρώπους αλλά στο Θεό.

Οι μεγάλοι της ουράνιας Βασιλείας

ΟΣΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ανθρώπους ονομάστηκαν μεγάλοι στον παρόντα κόσμο, θα συντροφεύονται από τον επίζηλο τούτο τίτλο όσο θα διατηρείται ανοιχτή η αυλαία της εγκόσμιας ιστορίας. Εκείνος όμως, που θα αναγνωριστεί μεγάλος από τον Θεό, θα είναι «μέγας εν τη Βασιλεία των ουρανών». Μέγας στην αιωνιότητα. Μέγας κοντά στο Θεό και εν μέσω των Αγίων. Μέγας μέσα στο φως και την ευφροσύνη της θείας Βασιλείας, «ής ουκ έσται τέλος».
Η θερμή προσευχή τριών ολόκληρων χρόνων του αββά Παμβώ, ενός μεγάλου ασκητή, ήταν: «Κύριε, μη δοξάσης εμέ επί της γης». Φλεγόταν από τον πόθο της Βασιλείας του Θεού. Ζητούσε εκεί να ευρεθεί. Εκεί να τιμηθεί και όχι εδώ, στον πρόσκαιρο και μάταιο τούτο κόσμο. Γνώριζε κι εκείνος, όπως και όλοι οι άγιοι άνθρωποι του Θεού, ότι η κρίση των ανθρώπων και οι τιμές και διακρίσεις που απομένουν, ελάχιστα ή και καθόλου δεν συμπίπτουν με την κρίση και την τιμή του Θεού. Με αυτό ακριβώς το πνεύμα συμβουλεύει και ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος: «Μίσησον την τιμήν, ίνα τιμηθής».
Εμείς, άραγε, πόσο περιφρονούμε τις τιμές των ανθρώπων, τις πρόσκαιρες και μάταιες; Και πόσο ποθούμε την Βασιλεία του Θεού, όπου μας αναμένει η αληθινή τιμή και δόξα; Πόσο γεμίζει τις καρδιές μας ο λόγος του Αγίου Πνεύματος: «Μακάριος όστις φάγεται άρτον εν τη Βασιλεία του Θεού» (Λουκ. 14, 15);

Πως κάποιος αναγνωρίζεται κατά Θεόν μεγάλος

ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ μπορεί να ονομαστεί μέγας στη Βασιλεία των ουρανών χωρίς προϋποθέσεις. Ο λόγος του Κυρίου είναι απολύτως σαφής: «Ός δ’ αν ποιήση και διδάξη, ούτος μέγας κληθήσεται εν τη βασιλεία των ουρανών». Ο Χριστός, δηλαδή, θέτει δυο βασικές προϋποθέσεις, και αυτές είναι το «ποιήση» και το «διδάξη». Μόνον εκείνος που, πρώτον, θα κάνει πράξη και ζωή, θα τηρήσει τις θείες εντολές και, δεύτερον, θα τις διδάξει και στους άλλους ανθρώπους, εκείνος θα ονομαστεί Μέγας, εκείνος θα τιμηθεί και θα δοξαστεί στην ουράνια Βασιλεία.
«Ός δ’ αν ποιήσει». Ο Κύριος δεν προτάσει τυχαία το «ποιήση» από το «διδάξη». Με αυτό θέλει να υπογραμμίσει την πρωταρχική σημασία της πράξεως έναντι της διδασκαλίας, να εξάρει τη μυστική δύναμη που κρύβουν τα έργα έναντι των λόγων. Μας το επισημαίνει με μια θαυμάσια διατύπωση και ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος: «’Αφωνον έργον κρείσσον απράκτου λόγου». Ο Χριστός μας αποκάλυψε το Ευαγγέλιο Του για να το εφαρμόσουμε. Και η τήρηση των ευαγγελικών εντολών αποτελεί την πρώτη θεμελιώδη προϋπόθεση και της εισόδου και του δοξασμού μας μέσα στη θεία Βασιλεία.
«Και διδάξη». Με τη χριστιανική πράξη ο Κύριος συνάπτει τη χριστιανική μαρτυρία, το έργο της διδαχής των άλλων. Δεν μπορούμε να διδάξουμε άλλους, αν πρώτα εμείς δεν τηρούμε όσα επιχειρούμε να διδάξουμε. «Χρη πρώτον ποιείν, είτα διδάσκειν» κατά τον Ευθύμιο Ζιγαβηνό. Όμως δεν αρκεί να τηρούμε μόνο τις ευαγγελικές εντολές. Έχουμε καθήκον και να τις διδάξουμε. Αν η πίστη μας είναι η αλήθεια, οφείλουμε να την κηρύξουμε. Αν είναι το φως, θα πρέπει να το ακτινοβολήσουμε. Αν είναι η γνήσια ζωή, χρειάζεται να την αποκαλύψουμε. «Ου γαρ εαυτοίς δει χρησίμους είναι μόνον», παρατηρεί ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, «αλλά και ετέροις». Και προσθέτει ο ίδιος διδάσκαλος: «διότι όπως ακριβώς το διδάσκειν χωρίς το ποιείν καταδικάζει αυτόν που διδάσκει…., .έτσι και το ποιείν που δεν συνοδεύεται και με το υφηγείσθαι ετέρους ( = τη διδασκαλία άλλων), ελαττώνει τον μισθό». Μακάριοι και αληθινά μεγάλοι είναι αυτοί που επιτυγχάνουν τη θαυμαστή σύζευξη ζωής και μαρτυρίας, έργων και λόγων, πράξεως και θεωρίας.
Αδελφοί μου,
Ο Κύριος μας σήμερα μας υποδεικνύει την ύψιστη διάκριση: να ονομαστούμε μεγάλοι στη Βασιλεία Του. Εναπόκειται σε μας, τηρώντας τις θεμελιώδεις προϋποθέσεις που Εκείνος θέτει, να κατακτήσουμε τον ουράνιο τούτο τίτλο.

Πρεσβύτερος
Δημήτριος Λ. Λάμπρου.