Tο πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που γιορτάζουμε κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου, είναι η μεγαλύτερη από τις θεομητορικές εορτές που καθιέρωσε η Εκκλησία μας προς τιμήν της Μητέρας του Κυρίου. Γι΄ αυτό και έχει ξεχωριστή θέση στην ορθόδοξη πνευματικότητα.

Το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, κατά την Ορθόδοξη διδασκαλία, κατέχει κεντρικό ρόλο στο έργο της «θείας οικονομίας». Η Παναγία έγινε το όργανο της «εν Χριστώ» σωτηρίας μας. Είναι το θεοδόχο χωρίο, δηλαδή το χωράφι, στο οποίο ο Θεός Πατέρας με τη θέλησή της έγινε γεωργός, σπόρος ο Λόγος του Θεού και φυτουργός το Πανάγιο Πνεύμα. Εάν το Άγιο Πνεύμα προσωποποιεί τη θεία αγιότητα, η Παναγία προσωποποιεί την ανθρώπινη αγιότητα, δηλαδή τον άνθρωπο που μπόρεσε να βαστάξει μέσα του το Θεό Λόγο. Εξάντλησε την ανθρώπινη δυνατότητα προσλήψεως της χάρης του Θεού. Στο πρόσωπό της εκπληρώνονται τα γεγραμμένα, σύμφωνα με τα οποία ο Χριστός θα είναι η «ράβδος» και το «άνθος» που θα βλαστήσει από τη ρίζα του Ιεσσαί και ο βασιλεύς που θα καθίσει στο θρόνο του Δαβίδ. Η Παναγία είναι η γυναίκα εκείνη, το σπέρμα της οποίας συνέτριψε την κεφαλή του «αρχεκάκου όφεως». Αυτή είναι η αληθινή «Κιβωτός της Διαθήκης», η «πύλη η κατά ανατολάς, η κεκλεισμένη», με μια λέξη η ανακεφαλαίωση της Ιεράς Ιστορίας, η πραγμάτωση των «τύπων» και των «σκιών» της Π. Διαθήκης. 

Γι΄ αυτό το μόνο όνομα της Θεοτόκου, Μητέρα του Θεού, περιέχει όλο το μυστήριο της οικονομίας της σωτηρίας.

Η πρώτη χαρμόσυνη αγγελία για την επανένταξη του ανθρώπου στην κοινωνία του με το Θεό δόθηκε αμέσως μετά την πτώση των πρωτοπλάστων. Σ΄ αυτό το πρωτευαγγέλιο κάπως, θα έλεγε κανείς, αόριστα μίλησε ο Θεός για Έναν απόγονο της προμήτορος, που θα συνέτριβε τον αίτιο της πτώσεως (διάβολο). Μίλησε επίσης και για τη νέα Εύα, που θα αποκαθιστούσε την ανταρσία της πρώτης και θα αποτελούσε τον συνδετικό «κρίκο» ανάμεσα στο Θεό και στον άνθρωπο.

Το πρώτο ευαγγέλιο δόθηκε στον άνθρωπο από το Θεό, για να περιμένει, όταν θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου, το Σωτήρα του και την Πρώτη μετά απ΄ Εκείνον, που θα γίνει η αιτία της χαράς του ανθρώπου της πτώσεως.

«Έγινε Μητέρα Εκείνου του οποίου άξιζε να γίνει Μητέρα» τονίζει ο άγιος Νικόλαος Καβάσιλας. Έτσι το προαιώνιο απόκρυφο και άγνωστο ακόμα και στους αγγέλους σχέδιο του Θεού για την δική μας σωτηρία - θέωση φανερώθηκε στη γη χάρη στην Παναγία. Κι αυτό το μυστικό σχέδιο είναι η εκ Παρθένου σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού, η ασύγχυτη ένωση της θείας Του φύσεως με την δική μας ανθρώπινη φύση γεγονός που υπομνηματίζει χριστολογικά το μυστήριο της Θεοτόκου. Όπως επίσημα δογμάτισε η Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος (431 μ.Χ.), αυτή η ασύγχυτη ένωση πραγματοποιήθηκε την στιγμή που εκ Πνεύματος Αγίου η Παναγία συνέλαβε στην άσπορη παρθενική Της γαστέρα την ανθρώπινη φύση του Χριστού. Έτσι, ο Κύριος που γεννήθηκε προαιώνια από τον Πατέρα τέλειος Θεός, γεννήθηκε σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή από την Παναγία τέλειος άνθρωπος. Κι επειδή ο Υιός του Θεού που ενανθρώπησε, είναι ένα και μοναδικό πρόσωπο με δύο ασύγχυτες φύσεις και όχι δύο πρόσωπα, γι΄ αυτό η Παναγία ονομάζεται Θεοτόκος.

Η Παναγία με το να γίνει Θεοτόκος αποτελεί την γέφυρα που μας οδηγεί από την γη στον ουρανό. «Καμιά δωρεά του Θεού δεν μεταβιβάζεται στους αγγέλους και στους ανθρώπους παρά μόνο δια μέσου Αυτής» ομολογεί ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Γι΄ αυτό κι εμείς Την προσκυνούμε τιμητικά και Την παρακαλούμε: «Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς», δηλαδή γίνε η (πάντοτε εισακουόμενη) Μεσίτριά μας προς τον Υιό και Θεό σου.

Δεν φθάνει όμως να Την παρακαλούμε μόνο με τα χείλη. Πρέπει όλη η ζωή μας να είναι μια «έμπρακτη παράκληση», καθώς συμβουλεύει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. «Ας κατασκευάσωμεν την ενθύμισιν και την καρδίαν μας, ταμείον και κατοικίαν των αρετών της Θεοτόκου. Πως τούτον εμπορούμεν να κάμωμεν; Παρθένος είναι η Θεοτόκος και φιλοπάρθενος και αγνή και φίλαγνος; Βέβαια και ημείς, αν έχωμεν όχι μόνον αγνόν το σώμα από κάθε σαρκικήν αμαρτίαν, αλλά και την ενθύμισίν μας καθαράν από αισχρούς και ρυπαρούς λογισμούς, θέλομεν αποκτήσει εις τον εαυτόν μας την Χάριν της υπεράγνου Παρθένου. Φευ γει αυτή κάθε αισχρόν πάθος; Τους ρυπαρούς λογισμούς αποστρέφεται; Πολεμεί την πορνείαν; Μισεί του θυμού τα κινήματα; Δεν δέχεται τον φθόνον και τας φιλονεικίας; Δια τούτο και ημείς πρέπει να μισώμεν όλα τα ανωτέρω πάθη, εάν θέλωμεν να είμεθα μιμηταί και φίλοι της Παρθένου. Και πάλιν· χαίρεται η Παρθένος εις την νηστείαν και την εγκράτειαν· ευφραίνεται εις την παρθενίαν και σωφροσύνην· αγαπά την ειρήνην και την πραότητα· εναγκαλίζεται την αγάπην και την ταπείνωσιν· δια τούτο και ημείς πρέπει να αγαπώμεν τας αρετάς ταύτας, εάν θέλωμεν να είμεθα ακόλουθοι και μιμηταί της Παρθένου· και με συντομίαν, καθώς η Παρθένος μισεί μεν κάθε κακίαν, αγαπά δε κάθε αρετήν, ούτω πρέπει να κάμνωμεν και ημείς, ίνα η Παρθένος βλέπουσα ημάς εστολισμένους με τας τοιαύτας αρετάς, επιθυμήση του κάλλους των ψυχών μας και έλθη νοερώς εις ημάς φέρουσα μαζί της, κάθε σειράν πνευματικών χαρίτων και αγαθών».

Στην αποκάλυψη, στο 7ο κεφάλαιο, περιγράφονται οι πρεσβύτεροι στον ουρανό να είναι ντυμένοι με λευκές στολές που τις έπλυναν με το αίμα του Ιησού Χριστού, τον οποίο λατρεύουν ημέρα και νύκτα, «και ο καθήμενος επί του θρόνου σκηνώσει επ΄ αυτούς». Ο Θεός θα σκηνώσει μέσα μας. Σε κάθε άνθρωπο που έπλυνε την ψυχή του με το αίμα του Χριστού, ο Τριαδικός Θεός θα κάνει την καρδιά του Άγια Αγίων και θα κατοικεί σ΄ αυτόν. Το Πανάγιο Πνεύμα, που το επικαλούμαστε λέγοντας, «ελθέ και σκήνωσον εν ημίν», έρχεται σ΄ αυτούς που έχουν διάθεση να αγωνισθούν.

Δια των πρεσβειών της Υπεραγίας Θεοτόκου, είθε να καθαρίσουμε την ψυχή μας από τα πάθη, για να εισέλθουμε στη Βασιλεία του Θεού. Αμήν.

Γράφει: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΣΑΚΙΡΗ, θεολόγος

Πηγή: IEΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΣΑΜΟΥ ΙΚΑΡΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΡΣΕΩΝ www.http://www.imsamou.gr